مقایسه اثر بخشی آموزش غنی سازی زندگی زناشویی براساس تئوری انتخاب و نظریه گاتمن بر رضایت زناشویی زنان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری روانشناسی تربیتی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

2 دکتری مشاوره، واحد امام رضا (ع) اندیمشک، دانشگاه فرهنگیان، خوزستان، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی آموزش غنی سازی زندگی زناشویی براساس «تئوری انتخاب» و «تئوری گاتمن» بر رضایت زناشویی زنان دارای اختلاف زناشویی انجام شد. روش پژوهش، نیمه آزمایشی شامل دوگروه آزمایشی و یک گروه گواه با طرح پیش آزمون-پس ‌آزمون و دورة پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زنان متأهل دارای اختلافات زناشویی مراجعه کننده به مرکز مشاوره تسنیم در شهرستان شوش در سال 1401 بودند که 60 زن به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه 20 نفری (دو گروه آزمایشی و یک گروه گواه) گمارده شدند. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه شاخص رضایت زناشویی، جمع آوری شدند. برای تحلیل داده‌ها از روش تحلیل واریانس مکرر استفاده شد. نتایج تحلیل داده‌ها نشان داد که هر دو گروه غنی‌سازی مبتنی بر تئوری انتخاب و تئوری گاتمن بر رضایت زناشویی زنان تأثیر معنی‌داری دارد (0/01>p) . همچنین در مرحلة پیگیری، تأثیر دو روش در طول زمان نیز معنی‌دار بوده است اما تئوری انتخاب هم درمرحله‌ی پس‌آزمون و هم در‌ طول زمان، پایداری درمانی بیشتری در مقایسه با آموزه‌های تئوری گاتمن دارد (0/01>p). با توجه به نتایج پژوهش، مداخله‌های مبتنی بر آموزش غنی سازی زندگی زناشویی (تئوری انتخاب و تئوری گاتمن) می‌توانند به عنوان یک پروتکل درمانی توسط مشاوران و متخصصان به کار گرفته شوند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Marital Life Enrichment Training Based on Choice Theory and Guttman Theory on Women's Marital Satisfaction

نویسندگان [English]

  • Mohammad Derikvand 1
  • Mohammad Mansuori 2
1 Ph.D. educational psychology, Chamran university, Ahvaz, Iran.
2 Ph.D. Counseling, Farhangian University, Emam Reza Branch, Andimshek, Iran.
چکیده [English]

The present study was conducted with the aim of comparing the effectiveness of marital life enrichment education based on "choice theory" and "Guttman theory" on marital satisfaction of women with marital discord. The research method was semi-experimental including two experimental groups and a control group with a pre-test-post-test design and a two-month follow-up period. The statistical population of this research included all married women with marital disputes who referred to the Tasnim counseling center in Shush city in 2022, 60 women were randomly selected in three groups of 20 (two experimental groups and one control group) ) were assigned. The data were collected using marital satisfaction index questionnaire. Repeated analysis of variance method was used to analyze the dataThe results of data analysis showed that both enrichment groups based on selection theory and Guttman's theory have a significant effect on women's marital satisfaction (p<0.01). Also, in the follow-up phase, the effect of the two methods over time was also significant, but the selection theory has more therapeutic stability both in the post-test phase and over time compared to the teachings of Guttman's theory (p<0.01). According to the results of the research, interventions based on marital life enrichment education (choice theory and Gutman theory) can be used as a therapeutic protocol by counselors and specialists

کلیدواژه‌ها [English]

  • marital life enrichment
  • choice theory
  • Guttman theory
  • marital satisfaction
اسلامی، فریدون، فرحبخش، کیومرث، سلیمی بجستانی، حسین. (1398). مقایسه اثربخشی غنی‌سازی ازدواج بر مبنای نظریه انتخاب و برنامه پیشگیری و بهبود رابطه بر باورهای روابط زناشویی. مجله علوم پزشکی رازی، ۲۶ (۱۲): ۲۸-۴۲.
امامی،کاملیا، غباری بناب باقر، حسنی، اکرم و قاسمی سیانی، محمد. (1393). اثربخشی‌ آموزش گروهی بخشودگی بر میزان کنترل درونی و بیرونی خشم زنان مطلقه شهر اصفهان. مجله مطالعات ناتوانی. ۴ (۴): ۶۶-۷۳.
پاداش، زهرا، یوسفی، زهرا، عابدی، محمدرضا و ترکان، هاجر. (1400). اثربخشی مشاوره زناشویی به روش گاتمن بر رضایت زناشویی و سازگاری زناشویی زنان متأهل متمایل به طلاق. فصلنامه علمی پژوهشی علوم روانشناختی، ۲۰ (۱۰۴): ۱۴23-۱۴36.
ترکان، هاجر، کلانتری، مهرداد و مولوی، حسین. (1385). بررسی اثربخشی گروهدرمانی به شیوه تحلیل تبادلی بر رضایت زناشویی. فصلنامه خانواده پژوهی. 2(8): 384-403.
جاویدی، نصیرالدین. (1392). اثربخشی زوج درمانی هیجان مدار بربهبود رضایت زناشویی زوجین و کنترل رفتار خانواده. مشاوره کاربردی، 3(2): 65-78. 
جعفری، فاطمه و نوباوه وطن، زهرا. (1401). نقش ابعاد نابهنجار شخصیت، رضایت از تن انگاره و نشانه‌های اختلال شخصیت نمایشی در پیش بینی نارضایتی زناشویی زنان متقاضی طلاق. فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی. 17(67): 53-45.
جلالی، ندا، حیدری، حسن ، داوودی، حسین، آل­یاسین، سیدعلی. (2018). مقایسه اثربخشی زوج درمانی هیجان محور و برنامه غنی سازی روابط گاتمن بر ترس زنان از صمیمیت. مجله بین المللی علوم رفتاری، 12 (2):76-83.
حدادگر، ساینا و زارع بهرام آبادی، مهدی. (1393). اثر بخشی برنامه غنی سازی ارتباط زوجین مبتنی بر روش گاتمن بر رضایت زناشویی همسران معتاد در حال ترک با دارو. نخستین همایش ملی علوم تربیتی و روان شناسی، مرودشت.
خدایاری فرد، محمد، حجازی، الهه و حسینی نژاد، ناهید. (1395).  اثربخشی مشاوره شناختی ‌رفتاری مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT) بر خودکارآمدی و رضایت زناشویی زنان وابسته به سوء مصرف مواد دارای همسر و فرزند. فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی. 6(2): 61-75.
داودوندی، مریم، نوابی‌نژاد، شکوه و فرزاد، ولی‌اله. (1397). اثربخشی زوج درمانی هیجان- محور بر بهبود سازگاری زناشویی و صمیمیت زوج‌ها. فصلنامه علمی- پژوهشی خانواده و پژوهش، ۱5 (۱): ۳۹-۵۶.
رحیمی نیت، مرتضی. (1392). تاثیر واقعیت درمانی به شیوه گروهی بر کاهش افسردگی و افزایش کیفیت زندگی نوجوانان پسر بد سرپرست. پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.
عرب خراسانی, سمیه. (1401). فرایند شکل‌گیری معنای ازدواج و زندگی خانوادگی از منظر نسل میانه؛ پژوهشی داده بنیاد، مجله مطالعات زن و خانواده، 10(3): 146-127.
فرهادی، افسون، صالحین، شهربانو، آقایان، شاهرخ، کرامت، افسانه و طالبی، سولماز. (1399). اثربخشی واقعیت درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب بر صمیمت زناشویی و رضایت جنسی زنان تازه متاهل. مجله مراقبت پرستاری و مامایی ابن‌سینا، ۲۸ (۲): 83-92.
فلاح برنجستانکی، ویدا، صابری، هایده و شمالی اسکویی، آرزو. (1401). مقایسه اثربخشی واقعیت درمانی گروهی با درمان شناختی رفتاری گروهی بر رضایت زناشویی و خودکنترلی زنان.  فصلنامه روان شناسی کاربردی، 16 (3): 201-224.
لطفی سرجینی، اکرم، تقی پور، شیوا، میرصیفی فرد، لیلاالسادات و مرادی, خدیجه. (1398). پیش بینی رضایت زناشویی بر اساس رضایت جنسی، تمایزیافتگی و تفکر فطعی نگر در بین زوجین جوان شهر اصفهان. مجله زن و مطالعات خانواده، 12(43): 19-37.
مرتضوی، مهناز، رسولی، رویا، حسینیان، سیمین و زارعی، حسن. (1399). اثربخشی برنامه پیشگیری و بهبود رابطه مبتنی بر رویکرد تلفیقی گاتمن و گلاسر بر عشق، احترام و صمیمیت زناشویی. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی، 11(1): 137-149.
مریدی، حدیث، کجباف، محمدباقر، و محمودی، آرمین. (1399). اثربخشی واقعیت درمانی ایرانی اسلامی بر رضایت زناشویی، رضایت از زندگی و مهارت های ارتباطی زوجین شهر شیراز. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 21(2): 13-21 .
میرزانیا، زهرا، نیکنام شربیانی الهه، حیاتی مژگان. (1397). اثربخشی واقعیت درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب برافزایش رضایت زناشویی و عزت‌نفس جنسی و کاهش تعارضات زناشویی زنان متقاضی طلاق. پیشرفت های نوین در علوم رفتاری. ۳ (۲۱): ۶۱-۸۱.
میرزانیا، زهرا، نیکنام، الهه، و حیاتی، مژگان. (1397) . اثربخشی واقعیت درمانی مبتنی بر نظریه انتخاب برافزایش رضایت زناشویی و عزت نفس جنسی و کاهش تعارضات زناشویی زنان متقاضی طلاق. پیشرفتهای نوین در علوم رفتاری، 3(21): 61-81.
Bilal,A.,& Rasool,S.(2020).Marital Satisfactin and Satisfaction With Life: Mediating Role of Sexual   Satisfaction in Married Women. Journal of Psychosexual Health,2(1),77-86.
Brown, M., Whiying, J., Kahumoku- Fessler, E., Witting, A.B., &Jensen, J.(2020).A Dyadic Model of Stress, Coping, and marital Satiafaction Among Parents of Children With Autism. Family Relations,69(1),138-150.
Chauhan, S., & Sekher, T. V. (2023). Early marriage and marital satisfaction among young married men in rural Uttar Pradesh, India. BMC Research Notes, 16(1), 6. 1-7.
De Rock,B.,& Perilleux, G.(2021).Time Use and Life satisfaction within couples: A Gender Analysis for Belgium (no. 2021-01) . ULB—Universite Libre de Bruxelles.
Della Giusta, M., Jewell, S. L., & Kambhampati, U . S. (2021).Gender and life satiafaction in the UK. Feminist Economics,17(3), 1-34.
Duba, J. D., Graham, M. A., Britzman, M., & Minatrea, N. (2009). Introducing the “Basic Needs Genogram” in Reality Therapy-based Marriage and Family Counseling. International Journal of Reality Therapy, 28 (2), 15-19.
Elsayed, F. E., & Elyas, E. (2016). E. The Effectiveness of a Counseling Program Based on Reality Therapy to Improve Marital Adjustment among Emotionally Separated Saudi Wives. Sylwan, 160(4), 343-362.
     Evlilik, E. G. D. E. B. (2019). The Impact Of “Marital Relationships Enrichment Program For Couples In The Period Of Transition To Parenthood” On Marital Satisfaction.
     Glasser, W. (2000). Counseling With Choice Theory: A New Reality Therapy. Ali Sahebi. (2018). Tehran: Sayeh Sokhan.
Halajian, Z., Babakhani, V., Pooyamanesh, J., & Jafari, A. (2022). Comparison of the effectiveness of couple therapy based on acceptance and commitment and couple therapy based on guttman method on marital commitment. Journal of Psychological Science, 21(115), 1485-1501.
    Henderson, A., Dunham, S. M., & Dermer, S. B. (2013). Chang, Choice, And Home: An Integration Of The Work Of Glasser And Gottman. International Journal Of Choice Theory And Reality Therapy, 32(2), 36 – 47.
Lim, S. A., & Lee, J(2020). Gender Differences in the Relationship between parental Marrital Conflict, Differentiation from the family of origin and childrens Marital Stability. The American Journal of family Therapy, 48(5) 546-5621.
Mead, D. Eugene.(2013). Becoming a marriage and family thrapistfrom classroomto consulting room. New Delhi: Wiley-Blackwell, A John Wiley&Sons.
Oosterhouse , K.,Riggs, S. A ., Kaminski, P., & Blumenthal, H. (2020). The Executive Subsystem in Middle Childhood: Adult Mental Health, Marital Satisfaction, and Secure- Base Parenting. Family Relations.69(1),166-179.
Ortiz-Ospina, E., & Roser, M. (2020). Marriages and divorces. Our World in Data.
Shapiro, A. F., & Gottman, J. M. (2005). Effects on marriage of a psycho-communicative-educational intervention with couples undergoing the transition to parenthood, evaluation at 1-year post intervention. The Journal of Family Communication, 5(1), 1-24.
Tartakovsky, E. (2023). A dyadic study of the spouses’ assessment of the division of domestic labour and marital satisfaction. Journal of Family Studies, 1-16.
   Vural Batik, M., & Kalkan, M. (2019). The Impact Of “Marital Relationships Enrichment Program For Couples In The Period Of Transition To Parenthood” On Marital Satisfaction. Itobiad: Journal Of The Human & Social Science Researches, 8(2). 1347-1366.
   Walker, L. K. (2013). Evaluating The Impact Of A Guttmann-Based Marriage Strengthening Program On Families Adopting Children With Special Needs. [Dissertation]. Florida State Unive, 141-142.
Westerop, K. (2002). Building healthy couple relationships: Do communication skills, gender, hope, and family types make a difference?. Trinity western university, Canada.