تاثیر آموزش شیوۀ‌فرزندپروری مبتنی بر توانمندی‌ها بر بهزیستی روان‌شناختی نوجوانان و خودکارآمدی والدین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش شیوۀ‌فرزندپروری مبتنی بر توانمندی‌ها بر بهزیستی روان‌شناختی نوجوانان و خودکارآمدی والدین انجام شد. پژوهش از نوع شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون، پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری والدین دارای نوجوان 12 تا 18 سال شهر تهران در سال 1401- 1400 بودند که از طریق اطلاع‌رسانی در شبکه‌های مجازی شرکت کرده بودند. نمونه پژوهش شامل 44 نفر (22 نفر گروه آزمایش و 22 نفر گروه کنترل) بودند که با روش نمونه‌گیری در دسترس و با در نظرگرفتن شرایط ورود و خروج، انتخاب شدند. پس از همتاسازی هر دو گروه به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. در همتاسازی هر دو گروه به لحاظ داشتن سن مشابه نوجوانان و جنسیت والدین برابر شدند. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه خودکارآمدی والدین دومکا و همکاران (1996) و پرسشنامه بهزیستی روان‌شناختی ریف (1989) در مراحل قبل و بعد از اجرای برنامه و سه ماه پس از آموزش استفاده شد. برنامه آموزش شیوۀفرزندپروری مبتنی بر توانمندی‌ها به شیوه گروهی در هشت جلسه دو ساعته برای گروه آزمایش ارائه شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار SPSS22 از روش تحلیل وایانس آمیخته استفاده شد. یافته‌ها نشان داد آموزش شیوۀ‌فرزندپروری مبتنی بر توانمندی‌ها بر افزایش خودکارآمدی والدین و بهزیستی روان‌شناختی نوجوان به طور معناداری تاثیر دارد (0/001 ≥P). این تاثیر در مرحله پیگیری سه ماه پایدار مانده بود. بنابراین با استفاده از آموزش شیوۀ فرزندپروری مبتنی بر توانمندی‌ها می‌توان خودکارآمدی والدین و بهزیستی روان‌شناختی نوجوانان را بهبود بخشید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Strength-based Parenting Training on the Psychological Well-being of Adolescents and the Self-Efficacy of Parents

نویسندگان [English]

  • Zahra Khosrojerdi 1
  • Mahmood Heidari 2
1 Ph.D. in Educational Psychology, Faculty of Education and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
2 Associate Professor, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The present study was conducted with the aim of determining the effect of strength-based parenting training on the psychological well-being of adolescents and the self-efficacy of parents. Research was a quasi-experimental with pre-test, post-test, follow-up and control group. The study population included parents of adolescents aged 12 to 18 years in Tehran in 1401-1400 who participated in virtual networks through information. The research sample consisted of 44 people (22 people in the experimental group and 22 people in the control group) were selected by available sampling method and considering entry and baseline condition. After matching, both groups were randomly divided into experimental and control groups. In matching, both groups were equal in terms of having the same age of teenagers and gender of parents. To collect data Dumka and et al.'s parent self-efficacy questionnaire (1996) and Ryff 's psychological well-being questionnaire (1989) were used in the stages before and after the implementation of the program and three months after the training. The strength-based parenting training program was presented to the experimental group in 8 two-hour sessions. In order to analyze the data with SPSS22 software, the mixed variance analysis method was used. The findings showed that that strength-based parenting training has a significant effect on increasing the self-efficacy of parents and the psychological well-being of adolescents (P ≥ 0.001). This effect remained stable in the three-month follow-up phase. Therefore, by using strength-based parenting training, it is possible to improve the self-efficacy of parents and the psychological well-being of adolescents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • psychological well-being
  • self-efficacy of parent
  • strength-based parenting
  • adolescent

مراجع

اکبری، جعفر.، و جعفری، اصغر. (1399). اثربخشی شیوه‌های فرزندپروری به مادران در بهبود مسئولیت‌پذیری دختران نوجوان، مطالعات و تازه‌های روان‌شناختی نوجوان و جوان، 1(1) ، 105- 94.
پسندیده، محمد.، مهدی.، و زارع، لیلا. (1395). بررسی ابعاد بهزیستی روانشناختی، تاب‌آوری و شوخ‌طبعی در بیماران عروق کرونر قلب و افراد سالم. روانشناسی سلامت. 2، 108- 87.
حاج‌خدادادی، داود.، اعتمادی، عذرا.، عابدی، محمدرضا.، و جزایری، رضوان السادات. (1400). مقایسه تاثیر آموزش والدگری مبتنی بر مواجهه با چالش‌های فرزندپروری و برنامه فرزندپروری مثبت بر ابعاد والدگری موثر و سازگاری زوجی در مادران دارای فرزند نوجوان، خانواده‌پژوهی، 66(17) ، 266- 243.
سهرابی، فائزه.، خانجانی، زینب.، و زینالی، شیرین. (1394). اثربخشی آموزش فرزندپروری والدین بر کاهش علایم اختلال سلوک و بهبود سبک‌های فرزندپروری. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان. 17(3)، 24-30.
شریعتی، س.، و امامی‌پور، س. (1394). نقش واسطه‌ای تعارض والدین – نوجوان در رابطه با سبک‌های فرزندپروری ادارک شده و ابعاد ابراز خشم، فصلنامه خانواده و پژوهش، 4(11)، 22- 7.
طالعی، علی.، طهماسیان، کارینه. و وفائی، نرگس. (1390). اثربخشی آموزش برنامه فرزندپروری مثبت بر خوداثرمندی والدینی مادران. فصلنامه خانواده پژوهی. 7 (27)، 323-311.
قمری، م.، و قمری‌گندوانی، آ. (1393). رابطه عملکرد خانواده با تعارض والد- نوجوان در بین دانش‌آموزان مقطع راهنمایی، فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده، 26 (8)، 174- 157.
نیمیک، ام. رایان. (1399). مداخلات در توانمندی‌های منش راهنمای عملی بالینگران. ترجمه محمد خدایاری‌فرد، مرجان حسنی‌راد، و کتایون حلمی.  تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
Allen, K. A., Waters, l. E., Arslan, G., & Prentice, M. (2022). Strength‐based parenting and stress‐related growth in adolescents: Exploring the role of positive reappraisal, school belonging, and emotional processing during the pandemic. Journal of Adolescence, 1-15. 
Arulsubila, M., & Subasree, R. (2019). Parenting and Psychological Wellbeing of Adolescents- An Intervention Study. Journal of Humanities and Social Science ,1-9.
Bi, X., Yang, Y., Li, H., Wang, M., Zhang, W., & Deater-Deckard, K. (2018). Parenting Styles and Parent–Adolescent Relationships: The Mediating Roles of Behavioral Autonomy and Parental Authority. Frontiers in Psychology, 9 (2187).
Bøe, T., Serlachius, A. S., Sivertsen, B., Petrie, K. J., and Hysing, M. (2018). Cumulative effects of negative life events and family stress on children’s mental health: The Bergen child study. Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology. 53, 1–9.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2017). Research methods in education (8th ed). London: Routledge.
Dumka, L. E., Stoerzinger, H. D., Jackson, K. M., & Roosa, M. W. (1996). Examination of the cross cultural and cross-language equivalence of the parenting self-agency measure. Family Relations. 45(2),216-222.
Glatz, T. & Trifan, A. T. (2019). Examination of Parental Self-Efficacy and Their Beliefs About the Outcomes of Their Parenting Practices. Journal of Family. 40(10) 1321 –1345.
Galinsky, M. J., Fraser, M. W., Day, S. H., & Richman, J. M. (2012). A Primer for the Design of Practice Manuals: Four Stages of Development. Research on Social Work Practice, 1-10.
Jach, H. K., Sun, J., Loton, D., Chin, T.-C., and Waters, L. (2017). Strengths and subjective wellbeing in adolescence: strength-based parenting and the moderating effect of mindset. Journal Happiness Studies.19 (567), 1–20.
Loton, D. J., and Waters, L. E. (2017). The Mediating effect of self-Efficacy in the connections between Strength-Based Parenting, Happiness and Psychological Distress in Teens. Frontier in Psychology, 8 (1707), 1-12.
Minasochah. (2018). Peer and Parent Attachment and Psychological Well-Being of Adolescents from Diaspora Families in Bawean Island. Advances in Social Science, Education and Humanities Research. 304,133-139.
Niemiec, R. (2020). Six functions of character strengths for thriving at times of adversity and opportunity: A theoretical perspective. Applied Research in Quality of Life, 15, 551–572.
Rashid, T., & McGrath, R. (2020). Strengths‐based actions to enhance wellbeing in the time of COVID‐19. International Journal of Wellbeing. 10(4),113–132.
Ryff, C.D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57, 1069–1081.
Patton, G. C., Sawyer, S. M., Santelli, J. S., Ross, D. A., Afifi, R., Allen, N. B., & et al. (2016). Our future: a lancet commission on adolescent health and wellbeing. Lancet. 387,2423–2478.
Peterson, C., & Seligman, M. E. P. (2004). Character strengths and virtues: A handbook and classification. Oxford University Press and American Psychological Association.
Waters, l. E., Loton, D. j., Grace, D., Jacques-Hamilton, R., and Zyphur M. J. (2019). Observing Change Over Time in Strength-Based Parenting and Subjective Wellbeing for Pre-teens and Teens. Frontiers in Psychology. 10,2273.
Waters, l. E., & Sun, J. (2017). Can a Brief Strength-Based Parenting? Intervention Boost Self-Efficacy and Positive Emotions in Parents? International Journal Applied Posit Psychology.1, 41- 56.
Waters, l. E. (2015a). The Relationship between Strength-Based Parenting with Children’s Stress Levels and Strength-Based Coping Approaches.  Psychology. 6, 689-699.
Waters, l. E. (2015b). Strength-Based Parenting and life satisfaction in teenagers, Advances in Social Sciences Research Journal. 2(11), 158-173.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 12 آبان 1401
  • تاریخ بازنگری: 11 آذر 1401
  • تاریخ پذیرش: 27 آذر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار