روابط ساختاری هیجان­های تحصیلی و مسئولیت پذیری با اشتیاق تحصیلی بواسطۀ مفهوم خویشتن در فرزندان ایثارگران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان­شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران

2 استادیار،گروه روان­شناسی و مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، تبریز، ایران

3 استاد، گروه روان­شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز تبریز، ایران

چکیده

هدف پژوهشحاضر تعیین روابط ساختاری هیجان­های تحصیلی و مسئولیت­پذیری با اشتیاق تحصیلی بواسطۀ مفهوم خویشتن در فرزندان ایثارگران بود.  این پژوهش  از نوع توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان فرزندان ایثارگر که در سال تحصیلی97-98در مدارس استان آذربایجان شرقی در دوره متوسطه مشغول به تحصیل بودند. از این تعداد 332 نفر به عنوان نمونه به شیوه تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند. برای جمع­آوری داده­ها از پرسشنامه اشتیاق تحصیلی، پرسشنامه هیجان های تحصیلی، پرسشنامه مسئولیت پذیری دانش آموزان و پرسشنامه مفهوم خویشتن (خودپنداره) بک استفاده شد.  جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل رگرسیون چند'گانه و تحلیل مسیر استفاده شد. داده ها از طریق نرم افزارهای SPSS- 24  و AMOS-24 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان دادند بین اشتیاق تحصیلی با مسولیت پذیری، هیجان­های تحصیلی مثبت و مفهوم خویشتن رابطه مثبت و معنی­دار و با هیجان­های منفی رابطه منفی معنادار وجود دارد.  همچنین 23%) از واریانس اشتیاق تحصیلی بواسطه متغیرهای هیجان­های تحصیلی و مسئولیت­پذیری پیش بینی می­شود. در نهایت تحلیل مسیر نشان داد مفهوم خویشتن به عنوان میانجی، در رابطه بین اشتیاق تحصیلی با مسولیت­پذیری،  هیجان تحصیلی نقش دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Structural Relations between Academic Emotions, Responsibility and Academic Engagement by Mediating Self-concept in Warfare Victims’ Children Children High School

نویسندگان [English]

  • javad sahebi kuzeh kanan 1
  • amir panah ali 2
  • Davood Hosseininasab 3
1 PhD student, Educational Psychology, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Tabriz, Iran
2 Ph.D, Assistant Professor, Department of Counseling and Psychology, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Tabriz, Iran Email: panahali@iaut.ac.ir (Corresponding Author)
3 Ph.D, Professor, Department of Psychology, Islamic Azad University, Tabriz Branch, Tabriz, Iran
چکیده [English]

The purpose of the study was to determine the structural relations between academic emotions, responsibilityand academic engagement by mediating self-concept among the warfare victims’ children. The research was conducted with a correlational method. The study population consisted of all students of the scarified families’ children who were studying in the schools of East Azarbaijan during the academic year of 2017-2018. Using multi-stage random sampling, 332 subjects were selected. Data were collected using academic engagement questionnaire, academic emotion questionnaire, responsibility questionnaire, and self-concept scale. Data were analyzed by multiple regression and path analysis. Data were analyzed using SPSS-24 and AMOS-24 software. Findings showed that there was a significant positive relationship between academic engagement, responsibility, academic emotion and self-concept and negative association with negative emotion. 23% of the variance of academic engagement was explained due to the variables of academic excitement and responsibility. Finally, path analysis showed that the self -concept could play a role as a mediator in the relationship between academic engagement, academic emotion, and responsibility.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Academic Engagement
  • academic emotion
  • responsibility
  • self concept

مراجع

منابع
ارسطویی ایرانی، هایده. (۱۳۷۲). بررسی ارتباط خودپنداره با جنسیت و پیشرفت تحصیلی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، تهران.
اسلامی، محمدعلی. درتاج، فریبرز. سعدی پور، اسماعیل. دلاور، علی. (1397). مدل یابی علی اشتیاق تحصیلی؛ بر مبنای عملکرد تحصیلی حمایت شده، عزت نفس و خودکارآمدی درسی در دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه امیرکبیر تهران. دو فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 5 (9): 19-1.  
بیابانگرد، اسماعیل (1384). روانشناسی تربیتی. چاپ پنجم. تهران: نشر ویرایش.
حاتمی، زهرا. (1390). راهبردهای خودکنترلی رفتار. رشد، 6 : 52 -55.
حسن زاده، رمضان؛ حسینی، سید حمزه؛ مرادی، ذبیده.1384. ارتباط بین خودپنداره کلی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان. دانش و پژوهش در روان شناسی. شماره24. تابستان1384.ص ص 18-1.
حیات، علی اصغر؛ اسمی، کرامت، رضایی، ریتا و نبیی، پریسا (1396). رابطه هیجان های تحصیلی با عملکرد تحصیلی دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز. مجله پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 9 (4): 20-29.
حیدری، نورالدین. (1396). شاخصه های مهم در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان«مطالعه ای مورد پژوهانه درباره دانش فراشناختی و راهبردهای یادگیری». فصلنامه مطالعات روان شناسی و علوم تربیتی، 2 (3): 53-67.
رضاپور، یاسر؛ ریحانی، شهناز؛ خباز، محمود و ابوترابی، پریسا (1389). مقایسة رابطة بین مؤلفه های ابرازگری هیجانی و خودپنداره در دانشجویان دختر و پسر. فصلنامة روانشناسی کاربردی، 4 (1): 40-51.
رضایی، اکبر  (1395). رابطه باورهای معرفت شناختی، هیجانهای تحصیلی و خودکارآمدی با رویکرد یادگیری سطحی و عمقی دانشجویان. دو فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 4 (6): 60-80.
زاهد بابلان, عادل, کریمیان پور, غفار, دشتی, ادریس. (1396). نقش کیفیت زندگی در مدرسه و خودپندارة تحصیلی در اشتیاق تحصیلی در دانش ‏آموزان پایة پنجم و ششم ابتدایی شهرستان ثلاث باباجانی. رویکردهای نوین آموزشی, 12(1), 75-91.
زغیبی قناد، سیمین (1392). رابطه‌ی علّی هیجانهای پیشرفت و انگیزش تحصیلی با اشتیاق تحصیلی با میانجی‌گری سرسختی تحصیلی در دانشآموزان دختر دبیرستانی شهر دزفول. پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
شکری، مهدی (1394).  مقایسه اشتیاق تحصیلی، خلاقیت هیجانی و خودکارآمدی تحصیلی در بین دانش آموزان تیزهوش دختر و پسر مدارس شهر اردبیل. پایان نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه محقق اردبیلی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
صادقی، حسن. شهری، مریم. خالقی کیا دهی، نجمه. اسدیان خرم آبادی، زهرا. پیرانی، زبیح.(1394). نقش تنظیم منفی هیجان و اشتیاق عاطفی –شناختی یادگیری در پیش بینی رفتارهای پرخطر دانش آموزان. فصلنامه نسیم تندرستی، 3 (4): 37-44.
طباطبایی، نفیسه. طباطبایی، سید شهاب الدین. کاکایی، یزدان. محمدی آریا، علیرضا (1390). رابطه سبک های هویت و مسئولیت پذیری با پیشرفت تحصیلی نوجوانان 15 تا 18 ساله شهر تهران. فصلنامه رفاه اجتماعی، 12 (44): 23-42.
عباسی، حسن. محمودیان، مسلم. پیرانی، ذبیح. شاه علی کبورانی، فاطمه. (1397). نقش اشتیاق عاطفی، شناختی و رفتاری یادگیری در پیش بینی فرسودگی تحصیلی دانشجویان. دو فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 6 (10): 206-197.
فرضی، حمیده. زارعی، حیدرعلی. (1394). بررسی رابطه بین مسئولیت‌پذیری با سبک‌های حل‌مسئله در دانش‌آموزان پایه ششم شهرستان شاهین دژ در سال تحصیلی 94-93. فصلنامه روان شناسی تربیتی، 6(4): 69-59.  
کردلو، منیژه. (1389 ). پرسشنامه سنجش میزان مسؤولیت پذیری دانش آموزان. تهران: آزمون یار پویا.
مومنی، خدامراد. عباسی، مسلم. پیرانی، ذبیح. بگیان کوله مرز، محمدجواد. (1396). نقش هیجان پذیری و جو عاطفی خانواده در پیش بینی اشتیاق تحصیلی دانش آموزان. دو فصلنامه ی راهبردهای شناختی در یادگیری، 5 (8): 182-159.  
نصری، صادق. بیاناتی، محمد. (1394). مدل یابی روابط ساختاری سبک های انگیزشی، خودکارآمدی با خودتنظیمی تحصیلی در دانش آموزان. پژوهش در آموزش، 1 (5): 31-13.
نکاوند، مهراندخت. جعفری، پریوش. آراسته، حمیدرضا. (1397). اشتیاق تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی و نقش محیط یاددهی و یادگیری در آن. مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، 28 (1): 58-65.
نیکدل، فریبرز.کدیور، پروین. فرزاد، ولی اله. عرب زاده، مهدی.کاووسیان، جواد. (1391). رابطه خودپنداره تحصیلی، هیجانهای تحصیلی مثبت و منفی با یادگیری خودگردان. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 6 (1): 119-103.
یارمحمدی واصل، مسیب؛ قنادی، فاطمه و مقامی، حمید (1391). بررسی رابطة خودپندارة تحصیلی با عملکرد ریاضی در دورة راهنمایی. مجلة پژوهش در نظامهای آموزشی ، 1 (2): 161-143.
 
Alam, M. (2014). A Study of Test Anxiety, Self-Esteem and Academic Performance among Adolescents. The IUP Journal of Organizational Behavior,12, 33-43.
Azevedo, R. (2009). Theoretical, conceptual, methodological, and instructional issues in research on metacognition and self-regulated learning: A discussion. Metacognition Learning, 4(1): 87–95.
Bembenutty, H. (2011). Homework completion: The role of self-efficacy, delay of gratification, and self-Regulatory processes. The International Journal of Educational and Psychological Assessment, 6(1): 1-20.
Boekaerts, M., & Cascallar, E. (2006). How far have we moved toward the integration of theory and practice in self-regulation? Educational Psychology Review, 18(3): 199-210.
Bouchey, H. A.; Shoulberg, E. K.; Jodl, K. A. & Eccles, J. S. (2010). “Longitudinal links between older sibling features and younger siblings' academic adjustment during early adolescence”. Journal of Educational Psychology, 102: 197-21.
Brian, M., & Galla, J. (2014). A longitudinal multilevel model analysis of the within-person and between-person effect of effortful engagement and academic self-efficacy on academic performance. Journal of School Psychology, 52(3), 295-308.
Dermitzaki, Irini., Leondari, Angeliki., Goudas, Marios. (2009). Relations between young students’ strategic behaviours, domain-specific self-concept, and performance in a problem-solving situation. Learning and Instruction, 19(2):144-15.
Dogan, U. (2015). “Student Engagement, Academic Selfefficacy, and Academic achievement goals, and adjustment in middle school”. Learning and Instruction, 23, 69- 77.
Fredricks JA, Blumfeld PC, Paris AH (. 2004).School engagement: Potential of the concept, state of the evidence. Rev. Educ. Res.; 74(1): 59-109.
Hughes JN, Cao Q. (2018).Trajectories of Teacher-Student Warmth and Conflict at the Transition to Middle School: Effects on Academic Engagement and Achievement. J Sch Psychol;67:148-62.
King, R.B., ,McInerney, D.M &  Watkins, D.A. (2012). Studying for the sake of others: the role of social goals on academic engagement. Journal of Educational Psychology , 32 (6): 32-40.
Kuh George D.(2010).What we're learning about student engagement from nsse: benchmarks for effective educational practices. The Magazine of Higher Learning;35:24-32.
Kuh, G. D.; Cruce, T. M.; Shoup, R.; Kinzie, J. & Gonyea, R. M. (2008). “Unmasking the effects of student engagement on first-year college grades and persistence”. The Journal child and family studies, 20(3): 255-263.
Meyer, D. K., & Turner, J. C. (2006). Re-conceptualizing emotion and motivation to learn in classroom contexts. Educational Psychology Review, 18(4), 377-390.
Negvan , v ., Bagana E., & Dinca , s . (2011) . “Gender , age and academic standard of school differences in adolescents self-acceptance”. Procedia social and Behaviural sciences , 12 , 40-48 .
Paloș, R., Maricuţoiu, L. P., & Costea, I. (2019). Relations between academic performance, student engagement and student burnout: A cross-lagged analysis of a two-wave study. Studies in Educational Evaluation, 60, 199-204.
Pekrun R, Goetz T, Titz W, Perry RP. (2002). Academic emotions in students' self-regulated learning and achievement: A program of qualitative and quantitative research. Educational psychologist;37(2):91-105. [DOI:10.1207/S15326985EP3702_4]
Pekrun, R. (2006). The control-value theory of achievement emotions: Assumptions, corollaries, and implications for educational research and practice. Educational Psychology Review, 18(4):315–341.
Pekrun, R., Goetz, T., & Frenzel, A. C. (2005).Achievement Emotions Questionnaire (AEQ). Users manual. Department of psychology, university of Munich , munich Germany.
Prince, D., & Nurius, P. S. (2014). The role of positive academic self-concept in promoting school success. Children and Youth Services Review, 43, 145-152.
Research, 35, 165-184.
Rodriguez JL, Boutakidis IP. (2013). The Association Between School Engagement and Achievement Across Three Generations of Mexican American Students. Association of Mexican- American Educators (AMAE). Journal; 7(1). 1-12.
Valiente, C., Swanson, J., & Eisenberg, N. (2012). Linking students’ emotions and academic achievement: When and why emotions matter. Child development perspectives, 6(2), 129-135.
Wang, Y., Tian, L., & Huebner, E. S. (2019). Basic psychological needs satisfaction at school, behavioral school engagement, and academic achievement: Longitudinal reciprocal relations among elementary school students. Contemporary Educational Psychology, 56, 130-139.
Wolters, C. (2010). Self-Regulated Learning and the 21 Century Competencies. Journal of Educational Psychology, 122:171–186.
Zimmerman B.J. & Kitsantas A. (2014). Comparing students self- displace and selfregulation measures and their prediction of academic achievement. Contemporary Educational Psychology, 39, 145-155.
Zimmerman, B. J. (2008). Investigating self-regulation and motivation: Historical background, methodological developments, and future prospects. American Educational Research Journal, 45(1): 166-183.
Zimmerman, B.J. (2000).” Self-efficacy: An essential motive to learn”. Contemp Educ Psychol; 25 (1): 82-91.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 02 شهریور 1399
  • تاریخ بازنگری: 26 مهر 1399
  • تاریخ پذیرش: 07 آبان 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار