اثربخشی درمان شناختی- رفتاری در بهبود نشانه‌های اختلال ارگاسم زنان و افزایش دانش و صمیمیت جنسی در زنان مبتلا به اختلال جنسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی (نویسنده مسئول) Email:soli.vatankhah@gmail.com

2 دکتری روانشناسی بالینی، استاد دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تبریز

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان شناختی-رفتاری در بهبود نشانه‌های اختلال ارگاسم زنان و افزایش دانش و صمیمیت جنسی زنان مبتلا به اختلال جنسی بود. در راستای هدف پژوهشی، سه بیمار مبتلا به اختلال ارگاسم زنان مراجعه‌کننده به مرکز روان‌درمانی شهر تبریز از طریق مصاحبه‌ تشخیصی و مصاحبه‌ بالینی ساختاریافته بر اساس معیارهای تشخیصی DSM-5 و به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. این بیماران پس از احراز شرایط درمان، وارد فرایند درمان شدند. در این پژوهش از طرح تجربی تک­موردی از نوع خط پایه چندگانه استفاده شد. کارایی پروتکل درمان شناختی-رفتاری در طی سه مرحله مداخله (خط پایه، درمان 8 جلسه‌ای، و پیگیری 1 ماهه) با استفاده از پرسشنامه شاخص عملکرد جنسی زنان (FSFI)، پرسشنامه صمیمیت جنسی باگاروزی و پرسشنامه دانش جنسی آن هوپر مورد بررسی قرار گرفت. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های حاصل از پژوهش، از روش ترسیم دیداری، فرمول درصد بهبودی و اندازه اثر تحلیل استفاده شد. یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که درمان شناختی-رفتاری در بهبود نشانه‌های اختلال ارگاسم زنان و افزایش دانش و صمیمیت جنسی زنان مبتلا به اختلال جنسی اثربخش است. بنابراین، روش درمان شناختی-رفتاری در بهبود نشانه‌های بیماران مبتلا به اختلال ارگاسم از کار آیی لازم برخوردار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Studying the Efficacy of Cognitive-behavioral Therapy in Improving Symptoms of Women's Orgasmic Disorder and Increasing Sexual Knowledge and Intimacy in Women with Sexual Dysfunction

نویسندگان [English]

  • Solmaz Vatankhah 1
  • Abbas Bakhshipour Roodsari 2
1 M.A Student Psychology. Department of Psychology. East Azarbayjan Science and Research Branch, Islamic Azad University. Tabriz, Iran, (Corresponding Author), Email:soli.vatankhah@gmail.com
2 Ph.D, Professor, Clinical Psychology, Department of Psychology, School of Psychology and Educational Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
منابع
اسپنس، اس، اچ. (1380). درمان اختلالات جنسی، بررسی و درمان شایع­ترین اختلالات جنسی در زنان و مردان. ترجمه: حسن توزنده جانی و همکاران، انتشارات پیک فرهنگ، تهران.
اعتمادی، ع؛ نوابی­نژاد، ش؛ احمدی، س، ا؛ ولی­اله، ف. (1385). بررسی اثربخشی زوج­درمانی شناختی-رفتاری بر صمیمیت زوجین مراجعه­کننده به مراکز مشاوره در شهر اصفهان، دوره، 2 شماره 2-1.
حمید، ن؛ دهقانی­زاده، ز؛ فیروزی، ع.ا. (1391). تأثیر درمان­شناختی رفتاری بر عملکرد جنسی زنان مبتلا به اختلال واژینیسم. مجله زنان، مامایی و نازایی ایران، دوره پانزدهم، شماره بیستم،  11- 10.
سلیمی،م؛ فاتحی­زاده، م. (1391). بررسی اثربخشی آموزش جنسی به شیوه رفتاری شناختی بر دانش، خودابرازی و صمیمیت جنسی زنان متاهل شهرستان مبارکه. فصلنامه پژوهش­های نوین روانشناختی، سال هفتم، شماره 28.
سادوک، ب، ج؛ سادوک، و، آ (1387). خلاصه روانپزشکی: علوم رفتاری/روانپزشکی بالینی. ترجمه: فرزین رضاعی. نشر ارجمند، تهران.
سراجی، م ؛ دادفر، م. (1388). اثربخشی روش های شناختی رفتاری، فلوکستین و ترکیب آنها در فوبیای جنسی زنان. مجله پژوهشی اصیل، صص 14-19.
شیرمحمدی، ح. (1384). درمان­های غیرداروئی در درمان اختلالات جنسی، نشر شکوه زبان پژوه، تهران.
کلارک، دیوید، م؛ فربورن، کریستوفر، ج. (1386). درمان­های شناختی-رفتاری، متن کامل (دوجلد) دانش و روش­های کاربردی رفتار درمانی­شناختی. ترجمه: حسین کاویانی، نشر مهر کاویان، تهران.
محمدی، خ؛ حیدری، م؛ فقیه­زاده، س. (1387). اعتبار نسخه فارسی مقیاس Female Sexual Function Index-FSFI به­عنوان شاخص عملکرد جنسی زنان، فصلنامه پایش، سال هفتم، شماره سوم، صص 278-269.
مهرابی، ف؛ جابری، پ؛ مهریار، ا. (1378). شیوه­های شناختی رفتاری در درمان زنان مبتلا به فوبیای جنسی، فصلنامه اندیشه و رفتار، سال 5، شماره 1 و 2، صص 79-91.
هاوتون، کی؛ کرک، جی؛ سالکوسکیس، پی.ام؛ کلارک، دی.ام. (1386). درمان رفتاری شناختی، جلد اول و دوم. ترجمه: حبیب­الله قاسم­زاده، نشر ارجمند، تهران.
خمسه، اکرم و سیمین حسینیان (1387). بررسی تفاوت­های جنسیتی بین ابعاد مختلف صمیمیت در دانشجویان متأهل. مطالعات زنان، 6(1)، 53-52.
Araoz, D, (2005). Hypnosis in Human Sexuality Problems, American Journal of Clinical Hypnosis, 47, 229-42.
Bagarozzi, D.A. (2014). Enhancing intimacy in marriage: A Clinician`s Guide: Routledge.
Bancroft, J. (2009). Human sexuality and its problems: Elsevier Health science.
Brauer, M., Laan, E., Terkuile, M.M. (2006).Sexual arousal in women with superficial dyspareunia. Archives of sexual behavior, 35(2), 191-200
Colling, M. L. (2011). Female Hypoactive Sexual Desire Disorder, a Summary Paper Presented to the Faculty of the Adler Graduate School. Conference on female sexual dysfunctions: definitions and classifications. J Urol 2000; 163: 888–93.
Eshghi, R. (2008). Effectiveness of Sexual Cognitive–behavioral Counseling on Women: Esfahan.
Gellman C. (1982). Behavioral Approach to sexual dysfunctions. L`Encephale. 9(4 supple 2), 49B-55B.
Hisasue S, Kumamoto Y, Sato Y, Masumori N, Horita H, Kato R, et al., (2005). Prevalence of female sexual dysfunction symptoms and its relationship to quality of life: AJapanese female cohort study. Urology, 65(1), 143-8.
Kabakci, E., Batur, S. (2003). Who benefits from cognitive behavioral therapy for vaginismus? J sex Marital ther., 29(4), 277-88
Khanjani, S, Botlani S, Shahsiah M, Sharifi E. (2012). The effect of sex education on marital quality improvement in couples of Qom. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Busines, 4(7), 134-147
Kontula O, Haavio-Mannila E. (2009).The impact of aging on human sexual activity and sexual desire. Journal of Sex Research, 46(1), 46-56.
Laumann EO, Paik A, Rosen RC, (1999).  Sexual dysfunctionin the United States: prevalence and predictors. Journal ofthe American Medical Association, 281(6), 537-544.
LoPiccolo, J., & Stock, W. E. (1986).Treatment of sexual dysfunction. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 54, 158–167.
Libman, E, Fichten, CS, Brender, W, Burstein, Cohen, J &Binik, YM, (1984). A comparison of three therapeutic formats in the treatment of secondary orgasmic dysfunction, Journal of Sex Marital Therapy, 10(3), 147-59.
Masheb RM, Kerns RD, Lozano D, Minkin MJ, Richman S. (2009). A randomized clinical trial for women with vulvodynia: Cognitive-behavioral therapy vs. supportive psychotherapy, Pain, 141(1), 31-40.
McCarthy, B.W. (2003). Marital sex as it ought to be. Journal of Family Psychotherapy, 14, 1–12.
McCabe, M. P (1997).Intimacy and quality of life amongsexually dysfunctional men and women. Journal of Sexual Marital Therap, 9(1), 79-87.
Osborn, M., Hawton, K., & Oath, D. (1988). Sexual dysfunction among middle aged women in the community. British Medical Journal, 296, 959–962.
Rosen, R., Brown, C. Heiman, J., Leiblum, S. Meston, C., Shabsigh, R., Ferguson, D. & D’Agostino, R. (2000). The Female Sexual Function Index(FSFI): A multidimensional self-report instrument for the assessment offemale sexual function. Journal of Sex & Marital Therapy, 26, 191–208.
Stuntz, R,C. (1988). Assessment of organic factors in sexual dysfunctions. In treatment of Sexual problems in Individual and couples Therapy (eds R.A. Brown and j. R. Field). PMA, New York.
Turkuile, M.M, Vanlankveld, J.J, Groot, E.D, Melles, R, Neffs, J. & Zandbergen, M, (2007). Cognitive-behavioral therapy for women with lifelong vaginismus: process and prognosis factors, Behavioral Research and therapy, 45(2), 359-73.
Westheimer RK, Lopater S. (2005). Human sexuality: A psychological perspective: Recording for the Blind & Dyslexic.
Wincze J. (2009). Enhancing Sexuality: A Problem-Solving Approach to Treating Dysfunction, workbook: Oxford University Press.
Masters, W.H. and Johnson, V.E. (1970) Human Sexual Inadequacy. Churchill: London.