بررسی اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر انعطاف‌پذیری‌شناختی، حس پیوستگی و تعاملات زناشویی در زوجین متقاضی طلاق

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی، گروه روانشناسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

2 استادیار، عضو هیئت علمی گروه روانشناسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران (نویسنده مسئول) Email:azra.ghaffari@yahoo.com

3 استاد، عضو هیئت علمی گروه روانشناسی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

4 استادیار، عضو هیئت علمی گروه روانشناسی، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی ، اردبیل، ایران

چکیده

هدف مطالعه حاضر بررسی اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر انعطاف­پذیری­شناختی، حس پیوستگی و تعاملات زناشویی در زوجین متقاضی طلاق بود. به­همین منظور، 40 زوج که بیشترین نمرات را در پرسشنامه وضعیت زناشویی کسب کرده­اند و وضعیت زناشویی ناسازگارتری داشته­اند، انتخاب و به روش تصادفی در دو گروه مداخله رفتاردرمانی دیالکتیکی (20 نفر) و گروه کنترل (20 نفر) گمارده شدند. برای جمع­آوری اطلاعات از نظام کدگذاری تعامل زوجین ایرانی، پرسشنامه انعطاف­پذیری شناختی و مقیاس حس پیوستگی استفاده شد. نتایج نشانگر آن بود که بین دو گروه رفتاردرمانی دیالکتیکی و گروه کنترل متغیرهای انعطاف­پذیری شناختی، حس پیوستگی و تعاملات زناشویی تفاوت معناداری وجود دارد (01/0­P<). نتایج نشانگر آن بود که بین دو گروه مداخله رفتاردرمانی دیالکتیکی و گروه کنترل متعیرهای انعطاف­پذیری­شناختی، حس پیوستگی و تعاملات زناشویی تفاوت معناداری وجود دارد (01/0­P<). در مجموع نتایج این مطالعه نشان می­دهد که روش­ رفتاردرمانی دیالکتیکی بر روی افزایش انعطاف­پذیری­شناختی، حس پیوستگی و تعاملات زناشویی در زوجین متقاضی طلاق تأثیر دارند. به­طور کلی روش درمانی رفتاردرمانی دیالکتیکی میزان وضعیت انعطاف پذیری­شناختی، حس پیوستگی و تعاملات زناشویی را تحت تأثیر قرار داده و افزایش دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Dialectical Behavior Therapy on Cognitive Flexibility, Sense of Continuity and Marital Interactions in the Couples Requesting for Divorce

نویسندگان [English]

  • Maesoomeh Hasani 1
  • Azra Ghafari 2
  • Abbas Abolghasemi 3
  • Somayeh Taklavi 4
1 PhD, Student, Psychology, Department of Psychology, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardebil, Iran
2 PhD, Assistant Professor, Department of Psychology, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran, (Corresponding Author), Email:azar.ghaffari@yahoo.com
3 PhD, Professor, Department of Psychology, University of Guilan, Rasht, Iran
4 PhD, Assistant Professor, Department of Psychology, Ardabil Branch, Islamic Azad University, Ardabil, Iran
منابع
اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻤﻲ، ﻋﺒﺎس؛ زاﻫﺪ، ﻓﺎﻃﻤﻪ و ﻣﺤﻤﺪ ﻧﺮﻳﻤﺎﻧﻲ (1388). ﺑﺮرﺳﻲ ارﺗﺒﺎط اﺣﺴﺎس ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ و ﺗﻴﭗ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ D با تندرستی در افراد مبتلا به بیماری ﻛﺮوﻧﺮی قلبی، مجله علمی پژوهشی اصول بهداشت روانی، 11 (3) : 213-222.
احمدی، زهرا؛ احمدی، سید احمد و مریم­السادات فاتحی­زاده (1385). بررسی اثربخشی شیوه زوج درمانی ارتباط شی کوتاه مدت بر الگوهای ارتباطی زوجین، فصلنامه خانواده پژوهی، 2(6): 105- 117 .
باشی عبدل­آبادی، حسین؛ پیله­ور، سحر و علی­اکبر صارمی (1395). اثر توانبخشی شناختی بر کارکردهای شناختی، حافظه، افسردگی و اضطراب در بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروز، شفای خاتم، 4 (3) : 85-102.
بهاری، ف. و صابری، م  (1383). مقایسة عملکرد خانوادگی زوج­های در حال طلاق ارجاعی به سازمان پزشکی قانونی و زوج­های غیرمطلّقه، مجلة علمی پزشکی قانونی، 10(34)­: 79-75.
ﺗﻮاﻧﮕﺮ، لیـلا؛ ﻳﺰدﺧﻮاﺳﻨﻲ، فریبا و احمد ﻋﺎﺑﺪی (1391). اثربـخشی درمان التـقاطی (با رویـکردهای بازساخت­دهی شناختی و مهارت­های مقابله­ای شناختی-رفتاری) بر ابراز وجود و خودکارآمدی بین فردی دانشجویان، تحقیقات علوم رفتاری، 11(6): 530-538.
جلیلیان، زهرا (1375). عوامل اجتماعی مؤثر بر درخـواست طلاق در شـهر تهران، پایان­نامه کارشناسی جامعه­شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
رحیمی، حسین (1379). بررسی عوامل طلاق در استان خراسان، فصلنامه جمعیت، سال هشتم، 34 و33، 112-100.
زارع، حسین؛ عباسپور، پرستو و فایق یوسفی (1395). نقش آموزش مهارت حل مساله و بازسازی شناختی بر راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و کارکرد خانواده در زنان  نابارور،  مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 2(1): 93-81.
زرگر، فاطمه  و حمید نشاط دوست (1386). بررسی مقدماتی عوامل موثر بر طلاق و راه­های پیشگیری از آن، فصلنامه خانواده­پژوهی، 3(3): 749-737.
زهرا کار، کیانوش (1387)، مشاوره استرس، تهران: نشر دانشگاه بال.
شعبانی، عین­الله (1382). بررسی عوامل مؤثر بر تقاضای طلاق در شهر تبریز، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران.
صادقی، منصوره­السادات؛ مظاهری، محمدعلی و فرشته موتابی (1389). نظام ایرانی کدگذاری مشاهده­ای از تعاملات دوجانبه­ زوجین، فصلنامه خانواده پژوهی، 6 (23): 353-373.
فاضلی، مژگان؛ احتشام­زاده، پروین و سیداسماعیل هاشمی شیخ­شبانی (1394). اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ درﻣﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ- رﻓﺘﺎری ﺑﺮ اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮی اﻓﺴﺮده اﻓﺮاد، مجله اندیشه و رفتار، 9 (34): 85 - 98 .
تری یاندیس، ه. س. (1378). فرهنگ و رفتار اجتماعی (ترجمه ن. فتی)، تهران: رسانش، (تاریخ انتشار به زبان اصلی 1992).
Antonovsky, A. (1993). The structure and properties of the sense of coherence scale. Social Science & Medicine, 36, 725–733.
Baucom, D.H., & Epstein, N. (2013). Cognitive behavioral marital therapy, New York: Brunner/Mazel.
Cerasa A, Gioia MC, Valentino P, Nisticò R, Chiriaco C, Pirritano D, et al (2016). Computer-assisted cognitive rehabilitation of attention deficits for Multiple Sclerosis: A randomized trial with FMRI correlates, Neurorehabil Neural Repair, 27(4), 284-95.
Christensen, A., Eldridge, K., Catta-Preta, A.B., Lim., V.R., & Santagata, R. (2006). Cross-cultural consistency of the demand/withdraw interaction pattern in couples, Journal of Marriage and Family, 68(4), 1029-1044.
Dennis JP, Vander Wal JS.(2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity, Cogn Ther Res, 34(3), 241-53.
Drageset, J., Eide, G.E., Nygaard, H.A., Bondevik, M., Nortvedt, M.V., Natvig, G.K. (2009). The impact of social support and sense of coherence on health-related quality of life among nursing home residents—A questionnaire survey in Bergen, Norway, International Journal of Nursing Studies, 46(1), 66-76.
Gottman, J.M. (1994). What predicts divorce? The relationship between marital processes and marital outcomes. Mahweh, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
Gottman, J.M., & Notarius, C.I. (2002). Marital research in the 20th century and a research agenda for the 21st century, Family Process Journal, 41, 159-197.
 Gottman, J.M., Levenson, R.W. (2000). The timing of divorce: Predicting when a couple will divorce over a 14-year period, Journal of Marriage and the Family, 62, 737-745.
Gottman, J.M., Swanson, C., & Swanson, K. (2002). A general system theory of marriage: Nonlinear difference equation modeling of marital interaction, Personality & Social Psychology Review. 6 (4), 326-340.
Halford, W.K., Hahlweg, K., & Dunne, M. (1990). The cross-cultural consistency of marital communication associated with marital distress, Journal of Marriage and the Family, 52(2), 487-500.
Katz, L.F., Gottman, J.M. (1993). Meta- emotion: How families communication emotionally, Mahweh. NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Kerig, P.K., & Baucom, D.H. (2004). Couple observational coding system, London: Lawrence Erlbaum Associates.
Linehan, MM, Lomtois, KA, Murray, AM, Brown, MZ, Gallop, Rj, Heard ,HH. etal. (2006). Tow-year randomized controlled trial and follow-up of dialectical behaviour therapy vs.therapy by experts for suicidal behaviours and borderline personality disorder, Arch Gen psychiatry, (63), 757-66.
Moons, P., & Norekvål, T.M. (2006). Is sense of coherence a pathway for improving the quality of life of patients who grow up with chronic diseases? Ahypothesis, European Journal of Cardiovascular Nursing, 5(1), 16-20.
Schnyder, U., Buchi, S., Sensky, T., Klaghofer, R. (2000). Antonovsky’s sense of coherence: trait or state?, Psychotherapy and Psychosomatics, 69(6), 296-302. DOI: 10.1159/000012411
Shareh, H., Farmani, A., Soltani. E. (2014). Reliability and validity of the Cognitive Flexibility Inventory in Iranian university students. (Unpublished observations)
Spiro, R.J. (1992). Cognitive flexibility, constructivism and hypertext: Random access instruction for advanced knowledge acquisition in ill-structured domains, Educational Technology, 31(5): 24–33.
Tomita, S.K. (1994). The consideration of cultural factors in the research of elder mistreatment with an in-depth look at the Japanese, Journal of Cross-Cultural Aging, 9, 38-52.
Vangelisti., A.,L. (2004). Handbook of Family Communication, London: Lawrence Erlbaum Associates.
Worthington. E.L. (2005). Hope-Focused Marriage Counseling, A Guide to Brief Therapy.