اثربخشی راهبرد یاددهی - یادگیری نقشه مفهومی بر بازده‌های شناختی -عاطفی در یادگیری درس زیست‌شناسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی

2 استاد دانشگاه تبریز

چکیده

این پژوهش با هدف تعیین میزان اثربخشی شیوه­های ارائه نقشه مفهومی، ساخت نقشه مفهومی و عدم استفاده از نقشه مفهومی بر بازده­های شناختی (یادداری، درک و حل مسأله) و عاطفی (نـگرش نسبت بـه مدرسـه، نگـرش نسبت بـه مـعلم و کـلاس، انگیزش/خود-نظم دهی، ادراک خود-تحصیلی و ارزش­گذاری هدف­ها) در یادگیری درس زیست­شناسی اجرا شد. اثرات کاربندی­ها بر بازده­های شناختی فراگیران از طریق آزمون پیشرفت تحصیلی و بر بازده­های عاطفی از طریق پرسشنامه سنجش نگرش نسبت به مدرسه که هر دو دارای شاخص­های قابل قبول روایی و پایایی بودند، مورد اندازه­گیری قرار گرفت. این پژوهش مبتنی بر یک طرح شبه آزمایشی با پیش­آزمون و پس آزمون بود. کلاس­های درسی از قبل تشکیل شده به روش نمونه­گیری هدفمند به عنوان 4 گروه آزمایشی و 2 گروه کنترل انتخاب شدند. در دو گروه آزمایشی، نقشه­های از قبل آماده شده در فرایند آموزش کلاسی به آزمودنی­ها ارائه شد و اعضای دو گروه آزمایشی دیگر به تهیه نقشه­های مفهومی از متن­های آموزش داده شده پرداختند. یافته­های پژوهش حاضر نشان می­دهند که هر دو شیوة ارائه و ساخت نقشه مفهومی در مقایسه با شیوة مرسوم آموزش بر متغیرهای یادداری و درک تأثیر مثبت بیشتری دارند، اما این دو روش اثر معنی­داری بر عملکرد حل مسأله ندارند. در این مقایسه­ها هیچ­کدام از دو روش تهیه و ارائة برتری مشخصی نسبت به هم نداشتند. یافته­ها در ارتباط با متغیرهای عاطفی نشان می­دهند که ارائه نقشه­های از قبل آماده شده، موجب بهبود نگرش نسبت به معلم و کلاس می­شود اما ساخت نقشه­های مفهومی بر انگیزش و خودـ نظم­دهی فراگیران تأثیر مثبتی دارد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Concept Map as a Learning-teaching Strategy on Cognitive-affective Outputs of Biology Learning

نویسندگان [English]

  • Javad MESRABADI 1
  • Davod Hosseininasab 2
  • Eskandar FATHI AZAR 2
  • Mohammad MOGHADDAM 2
چکیده [English]

The concept map is a teaching-learning strategy that facilitates learning meaningful. The comparison of concept map presenting and constructing methods efficacy is a research problem in recent years and the findings are contradictory. This paper compared the efficacy of concept map presenting and concept map constructing methods on cognitive outputs (retention, understanding and problem solving) and affective output (attitudes toward school, attitudes toward teacher and classroom, goal-valuation, motivation, and general academic self-perceptions) in the biology learning class. The intervening effects on cognitive outputs were measured by two academic achievement tests. Also, the school attitude assessment survey-revised was used to assess affective outputs. These instruments had the confirmable validity and reliability indices. The research was based on a quasi-experiment design. The pre-organized classrooms were selected by the purposive sampling as four experiment and two control groups. The prepared concept maps were presented in the process of teaching on two experiment groups and two other groups constructed concept maps from the instructed subjects. The results showed that the concept map presenting and concept map constructing methods had positive effect on recall and understanding but these methods had not any meaningful effect on problem solving. Also pre-prepared concept maps had positive effects on attitude toward teacher and classroom and constructing concept map had positive effect on motivation and self-regulation. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • concept map
  • academic attitude
  • academic achievement
  • problem solving
  • understanding
  • biology learning