ارائه مدل پریشانی هیجانی بر اساس رفتارهای ارتقا دهنده سلامت و احساس انسجام روانی با نقش میانجی‌گری معنای زندگی در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر قلبی

شاکری, آزاده; اصلی آزاد, مسلم

doi:10.22034/jmpr.2023.56528.5579

ارائه مدل پریشانی هیجانی بر اساس رفتارهای ارتقا دهنده سلامت و احساس انسجام روانی با نقش میانجی‌گری معنای زندگی در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر قلبی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناسی ارشد روان‌شناسی بالینی، واحد فیروزآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، فیروزآباد، ایران.

² دکترای روانشناسی، واحد اصفهان، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

10.22034/jmpr.2023.56528.5579

چکیده

بروز بیماری‌های فیزیولوژیک همانند بیماری عروق کرونر قلبی نظم شناختی و هیجانی بیماران را مختل نموده و آنان را با پریشانی هیجانی مواجه می‌سازد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر، الگویابی ساختاری پریشانی هیجانی بر اساس رفتارهای ارتقا دهنده سلامت و احساس انسجام روانی با نقش میانجی‌گری معنای زندگی در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر قلبی بود. پژوهش از نوع کاربردی و روش پژوهش همبستگی به شیوه‌ مدل‌یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری شامل افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر قلبی مراجعه کننده به مراکز درمانی شهر بندرعباس در فصل زمستان سال 1401 بودند. از بین جامعه آماری 245 نفر به شیوه نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه پریشانی هیجانی (کسلر و همکاران، 2002)، پرسشنامه رفتارهای ارتقا دهنده سلامت (والکر و همکاران، ۱۹۸۷)، پرسشنامه احساس انسجام روانی (فلسنبرگ، ونتکولت و مریک، 2006) و پرسشنامه معنای زندگی (استگر و همکاران، 2006) بودند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از مدل‌سازی معادلات ساختاری، به وسیله نرم‌افزار SPSS و Amos ویرایش 23 صورت گرفت. نتایج نشان داد که رفتارهای ارتقا دهنده سلامت بر معنای زندگی (p<0.05, β= 0.617) و پریشانی هیجانی(p<0.05, β= -0.482) افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر قلبی دارای اثر مستقیم معنادار بوده و توانسته به ترتیب‌ 38 و 32/2 درصد از واریانس این متغیرها را تبیین کند. همچنین احساس انسجام روانی بر معنای زندگی (β= 0.548, p<0.05) و پریشانی هیجانی (β= -0.538, p<0.05) افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر قلبی دارای اثر مستقیم معنادار بوده و توانسته به ترتیب‌ 30 و 9/28 درصد از واریانس این متغیرها را تبیین کند. در نهایت معنای زندگی بر پریشانی هیجانی (p < 0.05, β =-0.442) افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر قلبی دارای اثر مستقیم معنادار بوده و توانسته 19/5 درصد از واریانس این متغیر را تبیین کرده و در رابطه بین رفتارهای ارتقا دهنده سلامت و احساس انسجام روانی با پریشانی هیجانی افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر قلبی نیز نقش میانجی معنادار ایفا کند (p<0/05). با توجه به نقش میانجی معنادار معنای زندگی، می‌توان با بکارگیری مداخلات موثر همانند آموزش معنای زندگی از بروز پریشانی هیجانی افراد مبتلا به بیماری عروق کرونر قلبی کاست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

روانشناسی

عنوان مقاله [English]

Model Evaluation of Emotional Distress Based on Health-Promoting Behaviors and Sense of Psychological Coherence with the Mediating Role of the Meaning of Life in People with Coronary Heart Disease

نویسندگان [English]

Azadeh Shakeri ¹
Moslem Asli Azad ²

¹ M.A of Clinical Psychology, Firozabad Branch, Islamic Azad University, Firozabad, Iran.

² Ph.D. in Psychology, Isfahan Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran.

چکیده [English]

Occurrence of physiological diseases such as coronary heart disease disrupts the cognitive and emotional distress of patients and makes them face emotional distress. According to this the objective of the present study was the structural model of emotional distress based on health-promoting behaviors and a sense of psychological coherence with the mediating role of the meaning of life in people with coronary heart disease. The research is applicative and the research method was correlational through structural equations modeling. The statistical population included people with coronary heart disease who referred to Bandar Abbas medical centers in the winter of 2022. 245 people with coronary heart disease were selected from the statistical population as the available sampling. The research instruments were emotional distress questionnaire (Kessler et al, 2002), health-promoting behaviors questionnaire (Walker et al, 1987), sense of psychological coherence questionnaire (Flensborg, Ventegodt, Merrick, 2006) and meaning of life questionnaire (Steger et al, 2006). The data analysis was conducted through structural equations modeling via SPSS and Amos versions 23. The results showed that Health-promoting behaviors has a significant direct effect on meaning of life (p < 0.05, β = 0.617) and emotional distress (p < 0.05, β = -0.482) of people with coronary heart disease and it was able to explain 38 and 23.2 percent of the variance of these variables, respectively. Also, sense of psychological coherence has a significant direct effect on meaning of life (β = 0.548, p < 0.05) and emotional distress (β = -0.538, p < 0.05) of people with coronary heart disease and was able to explain 30 and 28.9 percent of the variance of these variables, respectively. Finally, meaning of life had a significant direct effect on emotional distress (p < 0.05, β =-0.442) of people with coronary heart disease and was able to explain 19.5% of the variance of this variable. Meanwhile, meaning of life has a significant mediating role in the relationship between health-promoting behaviors and sense of psychological coherence with emotional distress in people with coronary heart disease (p<0.05). Considering the significant mediating role of meaning of life, it is possible to reduce the occurrence of emotional distresss in people with coronary heart disease by using effective interventions such as meaning of life training.

کلیدواژه‌ها [English]

emotional distress
health-promoting behaviors
sense of psychological coherence
meaning of life
coronary heart disease

مراجع

اعتمادی، ثریا.، روحی، شیما.، مصباحی، مهدی.، فهیمی، مهدی. (1398). رابطه تیپ شخصیتی و ابعاد آن با پریشانی هیجانی (dass) بیماران قلبی بای پس عروق کرونر. مجله علوم پزشکی رازی، ۲۶(۱)، ۲۳-۳۱.

امینی، سعیده.، دهقانی چم‌پیری، اکرم.، صالحی، اعظم.، و سلطانی‌زاده، محمد. (1398). نقش اجتناب تجربه ای و سرمایه‌های روان‌شناختی در پیش‌بینی احساس تنهایی با میانجی گری معنای زندگی در سالمندان. مجله علوم روانشناختی، 18(74)، 223-234.

بابایی، علیرضا. (1393). نقش عملکرد خانواده و احساس انسجام در انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر، پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد در رشته روان شناسی تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد.

پیمانفر، الیکا.، علی‌اکبری، مهناز.، و محتشمی، طیبه. (1391). مقایسه احساس تنهایی و احساس معنا در زندگی سالمندان با سطوح نگرش مذهبی متفاوت. مجله روان‌شناسی و دین، 5(4)، 52-41.

خیرآبادی، هادی.، جاجرمی، محمود.، و بخشی‌پور، ابوالفضل. (1399). مدل‌یابی ارتباط استرس و سوء مصرف مواد با میانجی‌گری معنای زندگی. اعتیادپژوهی، 14(57)، 57-72.

رباطی، مژده.، نامنی، ابراهیم. (1399). رابطه سرزندگی و احساس انسجام روانی با کیفیت زندگی کاری پرستاران: نقش واسطه‌ای خودتمایزیافتگی. دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 27(6)، 743-751.

رحیمی، حبیب اله.، ابراهیمی، سیمین.، و باصری، احمد. (1399). رابطه بین معنای زندگی و امیدواری با سلامت روان و مقایسه آن در جانبازان و بیماران مبتلا به سرطان. روانشناسی نظامی، 11(42)، 31-41.

رضایی، زهرا.، اسماعیلی، مریم.، و طباییان، سیده راضیه. (1395). تاثیر آموزش سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت بر سر زندگی, لذت و سازگاری زنان مبتلا به دیابت. مجله علمی پزشکی جندی شاپور، 15(5)، 581-590.

رئیسی ناصحی، سپیده.، دهقانی، اکرم.، مرادی منش، فردین.، و حقایق، سیدعباس. (1398). مدل‌یابی روابط ساختاری سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت بر اساس حس انسجام، انعطاف‌پذیری روان‌شناختی و تکانشگری با میانجیگری نارضایتی از بدن در بیماران قلبی عروقی مبتلا به چاقی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 62(6)، 2004-2019.

صالحی، دل آرام.، زرانی، فریبا.، فتی، لادن.، و شعربافچی، محمدرضا. (1399). مقایسه معنای زندگی و نگرش به مرگ در مراقبین بیماران مبتلا به سرطان و افراد عادی. روانشناسی سلامت، 9(3)، 69-86.

عبدزاده، سیما.، آزموده، معصومه.، عبداله پور، محمدآزاد.، و لیوارجانی، شعله. (1399). نقش واسطه‌ای پریشانی هیجانی در رابطه طرحواره‌های ناسازگار اولیه و تنظیم هیجان منفی با گرایش به رفتارهای پرخطر در دانش‌آموزان. اعتیاد پژوهی، 14(58)، 143-170.

عظیم زاده تهرانی، نگار.، بیاضی، محمدحسین.، و شاکری نسب، محسن. (1399). رابطه روش های مقابله اسلامی و احساس انسجام روانی با سازگاری با بیماری و تحمل درد در بیماران مبتلا به سرطان پستان. روانشناسی سلامت، 9(1)، 145-160.

فرهنگی، عبدالحسین. (1399). اثربخشی معنادرمانی بر میزان شادکامی و احساس تنهایی همسران نابارور جانبازان. روانشناسی نظامی، 11(42)، 55-65.

قربان پورلفمجانی، امیر.، یاقوتی، مرتضی.، رضائی، سجاد. (1398). نقش میانجیگرانه حمایت اجتماعی در رابطه بین سرسختی روانی و احساس انسجام با کیفیت زندگی در کارکنان بیمارستان‌های شهر قوچان. پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی، 3(34)، 119-139.

کلروزی، فاطمه.، پیشگویی، امیرحسین.، طاهریان، اسما. (1394). بررسی رفتارهای ارتقا دهنده سلامت پرستاران شاغل در بیمارستان‌های منتخب نظامی. فصلنامه مدیریت ارتقای سلامت، ۴(۲)، ۷-۱۵.

محمدی زیدی، عیسی.، پاکپور حاجی آقا، امیر.، محمدی زیدی، بنفشه. (1390). روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت. مجله دانشکده علوم پزشکی مازندران، 21(1)، 103-113.

مرادی، علیرضا.، و توفیقی مقدم، مریم. (1400). تاثیر آموزش رویکرد معنادرمانی بر تحمل پریشانی، خودکنترلی و انعطاف‌پذیری شناختی کارکنان ستاد فرماندهی ناجا. آموزش در علوم انتظامی، 9(33)، 69-93.

مصرآبادی، جواد.، استوار، نگار.، و جعفریان، سکینه. (1392). بررسی روایی سازه و تشخیصی پرسشنامه معنا در زندگی در دانشجویان. مجله علوم رفتاری، 7(1)، 90-83.

مهرابیان، فردین.، فرمانبر، ربیع اله.، مهدوی روشن، مرجان.، فرزان، رامیار.، امیدی، سعید.، و عاقبتی، رقیه. (1400). تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر تئوری رفتار برنامه ریزی شده در ارتقای رفتار خودمراقبتی در بیماران مبتلا به پرفشاری خون مراجعه کننده به مراکز بهداشت شهر رشت. مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، 30(117)، 67-75.

نیکدل، مهدی.، بختیارپور، سعید.، نادری، فرج.، و احتشام‌زاده، پروین. (1399). مدل‌یابی رابطه بین دین داری و جو عاطفی خانواده با خودکارآمدی ترک اعتیاد با توجه به نقش میانجی معنای زندگی در زنان وابسته به مواد مخدر. اعتیادپژوهی، 14(57)، 211-236.

هاشمی‌پور، سیده سریرا.، زارعی، اقبال.، نمازی، شعله.، و امیرفخرایی، آزیتا. (1401). رفتارهای ارتقا دهنده سلامت و همبستگی آن با سبک‌های مقابله با استرس با میانجی گری تنظیم هیجان در دوران پاندمی کووید-19: مطالعه مقطعی. طب پیشگیری، 9(1)، 74-89.

یعقوبی، حمید. (1394). ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه 10 سوالی پرسشنامه پریشانی روانشناختی کسلر (10-K). فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روان‌شناختی، 6(4)، 45-57.

Andrews, G., Slade, T. (2003). Interpreting scores on the Kessler Psychological Distress Scale (k10). Australian and New Zealand Journal of Public Health, 25, 494-497.

Batista, R., Cunha, M., Galhardo, A., Couto, M., Massano-Cardoso, I.(2015). Psychological Adjustment to Lung Cancer: the Role of Self-compassion and Social Support. European Psychiatry, 30, 28-32.

Bergman, Y.S., Bodner, E., Haber, Y.(2018). The connection between subjective nearness-to-death and depressive symptoms: The mediating role of meaning in life. Psychiatry Research, 261, 269-273.

Chiang, Y., Lee, H., Chu, T., Wu, C., Hsiao, Y. (2021). The relationship between spiritual health, health-promoting behaviors, depression and resilience: A longitudinal study of new nurses. Nurse Education in Practice, 56, 1032-1036.

Cho, E., Lee, D., Lee, J.H., Bae, B.H., Jeong, S.M. (2014). Meaning in Life and School Adjustment: Testing the Mediating Effects of Problem-focused Coping and Self-acceptance. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 114, 771-781.

Cho, J.H., Jae, S.Y., Choo, I.L., & Choo, J. (2014). Health‐promoting behaviour among women with abdominal obesity: a conceptual link to social support and perceived stress. Journal of advanced nursing, 70(6), 1381-1390.

Conner, K.M., Davidson, J.R.T. (2003). Development of a new resilience scale: The conner –Davidson Resilience scale (CD- RISC). Depression & Anxiety, 18(2), 36-82.

Del-Pino-Casado, R., Espinosa-Medina, A., López-Martínez, C., & Orgeta, V. (2019). Sense of coherence, burden and mental health in caregiving: A systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 242, 14-21.

Duggleby, W.D., Williams, A., Holstlander, L., Thomas, R., Cooper, D., Hallstrom, L.K., Ghosh, S., Rourke, H. (2014). Hope of rural women caregivers of persons with advanced cancer: guilt, self efficacy and mental health. Rural and remote health, 14, 2561-2567.

Dukes, A.T., Gutierrez, D., Goshorn, J.R. (2022). Logotherapy infused family therapy (LIFT): A systematic review of clinical interventions for family counselors. The Journal of Humanistic Counseling, 61(1), 18-29.

Farquhar, J.M., Stonerock, J.L., Blumenthal, J.A. (2018). Treatment of Anxiety in Patients with Coronary Heart Disease: A Systematic Review. Psychosomatics, 59(4), 318-332.

Ferguson, S., Davis, D. (2019). ‘I'm having a baby not a labour’: Sense of coherence and women's attitudes towards labour and birth. Midwifery, 79, 102-108.

Fischer, I.C., Shanahan, M.L., Hirsh, A.T., Stewart, J.C., Rand, K.L. (2020). The relationship between meaning in life and post-traumatic stress symptoms in US military personnel: A meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 277, 658-670.

Flensborg, T., Ventegodt, S., Merrick, J. (2006). Sense of coherence and health. The construction of an amendment to Antonovsky s sense of coherence scale, TSW Holistic Health & Medicine, 1(3), 169-175.

Ghiggia, A., Bottiroli, S., Lingiardi, V., Tassorelli, C., Galli, F., Castelli, L. (2022). Alexithymia and psychological distress in fibromyalgia and chronic migraine: A cross-sectional study. Journal of Psychosomatic Research, 163, 111-116.

Glaw, X., Hazelton, M., Kable, A., Inder, K. (2020). Exploring academics beliefs about the meaning of life to inform mental health clinical practice. Archives of Psychiatric Nursing, 34(2), 36-42.

Green, K., Karraki, H. (2010). Life span developmental psychology: Prospective on stress and coping (pp. 151-174). Hillsdale, N. J: Lawrence Erlbaum Associates.

Guerrero-Torrelles, M., Monforte-Royo, C., Tomas-Sabado, J., Marimon, F., Porta-Sales, J., Balaguer, A. (2017). Meaning in Life as a Mediator Between Physical Impairment and the Wish to Hasten Death in Patients With Advanced Cancer. Journal of Pain and Symptom Management, 54(6), 826-834.

Hohls, J.K., Beer, K., Arolt, V., Haverkamp, W., Kuhlmann, S.L., Martus, P., Waltenberger, J., Rieckmann, N., Müller-Nordhorn, J., Ströhle, A. (2020). Association between heart-focused anxiety, depressive symptoms, health behaviors and healthcare utilization in patients with coronary heart disease. Journal of Psychosomatic Research, 131, 1099-1106.

Huang, Z., Zhang, L., Wang, J., Xu, L., Wang, T., Tang, Y., Li, Y., Guo, M., Xiong, Y., Wang, W., Yang, X., Yu, Y., Lu, H. (2022). Family function and life satisfaction of postgraduate medical students during the COVID-19 pandemic: the mediating role of meaning in life and depression. Heliyon, 8(4), 9282-9286.

Jiang, X., Asmaro, R., O'Sullivan, D.M., Modi, J., Budnik, E., Schnatz, P.F.(2018). Depression may be a risk factor for coronary heart disease in midlife women <65 years: A 9-year prospective cohort study. International Journal of Cardiology, 271, 8-12.

Kennedy, A.B., Cambron, J.A., Dexheimer, J.M., Trilk, J.L., Saunders, R.P.(2018). Advancing health promotion through massage therapy practice: A cross-sectional survey study. Preventive Medicine Reports, 11, 49-55.

Kessler, R.C., Barker, P.R., Colpe, L.J., Epstein, J.F., Gfroerer, J.C., Hiripi, E., Howes, M.J., Normand, S-L.T., Manderscheid, R.W., Walters, E.E. & Zaslavsky, A.M. (2003). Screening for serious mental illness in the general population. Archives of General psychiatry, 60(2), 184-189.

Kim, H.S., Nho, J., Nam, J. (2021). A serial multiple mediator model of sense of coherence, coping strategies, depression, and quality of life among gynecologic cancer patients undergoing chemotherapy. European Journal of Oncology Nursing, 54, 1020-1024.

Krause, N., Rainville, G. (2020). Age differences in meaning in life: Exploring the mediating role of social support. Archives of Gerontology and Geriatrics, 88, 104-109.

Luo, Y., Zhang, Y., Sun, X., Dong, J., Wu, J., Lin, X. (2022). Mediating effect of self-control in the relationship between psychological distress and food addiction among college students. Appetite, 179, 1062-1068.

Ma, Y., Chen, X., Nunez, A., Yan, M., Zhang, B., Zhao, F. (2021). Influences of parenting on adolescents’ empathy through the intervening effects of self-integrity and sense of coherence. Children and Youth Services Review, 116, 105-110.

Moran, K.E., Ommerborn, M.J., Blackshear, C.T., Sims, M., Clark, C.R.(2019). Financial Stress and Risk of Coronary Heart Disease in the Jackson Heart Study. American Journal of Preventive Medicine, 56(2), 224-231.

Neff, K.D. (2003). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity, 2(3), 223-250.

Noda, T., Takahashi, Y., Murai, T. (2018). Coping mediates the association between empathy and psychological distress among Japanese workers. Personality and Individual Differences, 124, 178-183.

Nolvi, M., Brogardh, C., Jacobsson, L., Lexell, J. (2022). Sense of coherence and coping behaviours in persons with late effects of polio. Annals of Physical and Rehabilitation Medicine, 65(3), 1015-119.

Palinggi, E., Zulkifli, A., Maidin, A., Fitri, A.U. (2020). Effect of logotherapy to control depression of drug abuser in Kassi-Kassi and Jumpandang Baru health-center. Enfermería Clínica, 30(4), 423-426.

Park, J., Lee, K. (2023). The relationship between depression, self-efficacy, social support, and health-promoting behaviors in Korean single-household women. Preventive Medicine Reports, 32, 1021-1025.

Sforzini, L., Pariante, C.M., Palacios, J.E., Tylee, A., Carvalho, L.A., Viganò, C.A., Nikkheslat, N.(2019). Inflammation associated with coronary heart disease predicts onset of depression in a three-year prospective follow-up: A preliminary study. Brain, Behavior, and Immunity, 81, 659-664.

Shnakumar, P., Sadanand, S., Bharath, S., Girish, N., Philip, M., Varghese, M. (2015). psychological distress in clderly secking health care, Indian journal of public health, 15(9), 18-23.

Steger, F.M., Frazier, P. (2006). The meaning in life questionnaire: Assessingpresence of and search for meaning in life. Journal of Counseling Psychology, 53(2), 80-93.

Steger, M. F., Kawabata, Y., Shimai, S., Otake, K. (2006). The meaningful life in Japan and the United States: Levels and correlates of meaning in life. Journal of Research in Personality, 42 (3), 660-678.

Sun, F., Chiu, N., Yao, Y.C., Wu, M., Hung, C., Chen, C., Lee, Y., Chiang, C. (2021). The effects of logotherapy on meaning in life, depression, hopelessness, and suicidal ideation, in patients with depression: An intervention study. Perspective in Psychiatric Care, 37, 152-156.

Tang, F., Byrne, M., Qin, P. (2018). Psychological distress and risk for suicidal behavior among university students in contemporary China, Journal of Affective Disorders, 228, 101-108.

Tong, S.W., Chui, P.L., Chong, M.C., Tang, L.Y., Chan, C.M.H. (2023). Health-promoting behaviours and perceived lifestyle cancer risk factors among nurses. Collegian, 30(3), 32-38.

Vasiliadis, H.M., Chudzinski, V., Gontijo-Guerra, S., Préville, M. (2015). Screening instruments for a population of older adults: The 10-item Kessler Psychological Distress Scale (K10) and the 7-item Generalized Anxiety Disorder Scale (GAD-7). Psychiatry Research, 228(1), 89-94.

Vynckier, P., Wilder, L.V., Kotseva, K., Wood, D., Gevaert, S., Clays, E., De Bacquer, D., De Smedt, D. (2023). Gender differences in health-related quality of life and psychological distress among coronary patients: Does comorbidity matter? Results from the ESC EORP EUROASPIRE V registry. International Journal of Cardiology, 371, 452-459.

Walker, S.N., Hill-Polerecky, D.M. (1997). Psychometric evaluation of Health Promoting Lifestyle Profil II. Unpublished manuscript, University of Nebraska Medical Center, College of Nursing, Lincoln.

Yu, E.A., Chang, E, C. (2021). Relational meaning in life as a predictor of interpersonal well-being: A prospective analysis. Personality and Individual Differences, 168, 110-114.