مقایسه تاثیر آموزش مبتنی بر الگوی توسعه‌ی راهبرد خود‌تنظیمی(SRSD) و آموزش راهبردهای شناختی بر اساس مدل انگلرت(POWER) بر عملکرد ریاضی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال یادگیری

فتاحی, سعیده; قربان جهرمی, رضا; فرخی, نور علی; سعدی پور, اسماعیل

doi:10.22034/jmpr.2024.17347

مقایسه تاثیر آموزش مبتنی بر الگوی توسعه‌ی راهبرد خود‌تنظیمی(SRSD) و آموزش راهبردهای شناختی بر اساس مدل انگلرت(POWER) بر عملکرد ریاضی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال یادگیری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

² استادیار، گروه روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

³ دانشیار، گروه سنجش و اندازه‌گیری، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

⁴ استاد، گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

10.22034/jmpr.2024.17347

چکیده

هدف از پژوهش حاضر مقایسه تاثیر آموزش مبتنی بر الگوی توسعه‌ی راهبرد خود‌تنظیمی و آموزش راهبردهای شناختی بر اساس مدل انگلرت بر عملکرد ریاضی دانش‌آموزان مبتلا به اختلال یادگیری بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون با گروه کنترل همراه با مرحله پیگیری 2 ماهه بود. جامعه آماری کلیه دانش‌آموزان پسر 9 تا 11 ساله مبتلا به اختلال یادگیری خاص شهر تهران در سال تحصیلی 1401-1400 بودند. در مرحله اول با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 45 نفر انتخاب و سپس به شیوه تصادفی ساده در 2 گروه آزمایش(هر گروه 15 نفر) و یک گروه کنترل(15 نفر) جایگزین شدند. سپس دانش‌آموزان گروه‌‌های آزمایش تحت 10 جلسه 90 دقیقه‌ای آموزش راهبردهای خودتنظیمی و 10 جلسه 90 دقیقه‌ای آموزش راهبردهای شناختی قرار گرفتند؛ اما گروه کنترل هیچ‌گونه مداخله‏ای دریافت نکرد و در لیست انتظار باقی ماند. از پرسشنامه اختلالات یادگیری خاص کلورادو(CLDQ) ویلکات و همکاران(2011) و آزمون کی‏مت(IKMDT) کانلی(1988) به منظور گردآوری اطلاعات استفاده شد. تحلیل داده‌ها از طریق نرم‏افزار SPSS نسخه 24 با استفاده از تحلیل واریانس آمیخته و آزمون تعقیبی بن‏فرونی انجام شد. نتایج نشان داد هر دو مداخله خودتنظیمی و شناختی مذکور در مرحله پسآزمون و پیگیری نسبت به گروه کنترل تاثیر معناداری بر بهبود عملکرد ریاضی دانش‌آموزان داشته است(0/05>P). نتایج آزمون تعقیبی بن فرونی نشان داد که آموزش راهبردهای خودتنظیمی تاثیر بیشتری نسبت به آموزش راهبردهای شناختی بر بهبود عملکرد ریاضی دارد(0/05>P).

کلیدواژه‌ها

موضوعات

روانشناسی

عنوان مقاله [English]

The Comparison of Effectiveness of Training Based on Self-Regulated Strategy Development (SRSD) Model and Cognitive Strategies Training based on Englert Model (POWER) on Mathematical Performance of Students with Learning Disorder

نویسندگان [English]

Saeede Fatahi ¹
Reza Ghorban Jahromi ²
Norali Farokhi ³
Esmail Sadipor ⁴

¹ Ph.D. Student in Educational Psychology, Department of Psychology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

² Assistant Professor, Department of Psychology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

³ Associate Professor, Department Assessment & Measurement, Faculty of Psychology & Education, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

⁴ Professor, Department of Educational Psychology Department, Faculty of Psychology & Education, Allameh Tabataba’i University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study was to comparison of effectiveness of training based on self-regulated strategy development model and cognitive strategies training based on Englert model on mathematical performance of students with learning disorder. This semi-experimental study was conducted with a pretest-posttest design with control group and follow-up 2 month. In this research, the statistical population was all 9-11-year-old male students with specific learning disorder in Tehran city in academic year of 1400-1401. In the first stage, using convenience sampling method, 45 students were selected and then randomly divided into 2 experimental groups (each group 15 students) and one control group (15 students) were replaced and experimental groups underwent self-regulation strategies and cognitive strategies training (10 sessions 90 minutes), but the control group received no training and remained in the waiting list. To collect data Colorado learning difficulties questionnaire (CLDQ) of Willcutt and et al (2011), Iran Key Math diagnostic test (IKMDT) of Knooley (1988). Data analysis was performed using SPSS-24 software with analysis of variance with repeated measures and Bonferroni. The results of the study showed that of self-regulation strategies and cognitive strategies training in post-test and follow up had a significant effect on mathematical performance (P<0.05). In addition, the results of Bonferroni post hoc test showed that self-regulation strategies is more effective in mathematical performance (P<0.05).

کلیدواژه‌ها [English]

cognitive strategies
self-regulation strategies
mathematical
learning disorder

مراجع

ابوالقاسمی، عباس؛ برزگر، سبحان؛ و رستم اوغلی، زهرا. (1393). تاثیر آموزش یادگیری خودتنظیمی بر خودکارآمدی و رضایت از زندگی در دانش‌آموزان دارای اختلال ریاضی. مجله ناتوانی های یادگیری، 4(2)، 21-6.

احمدیان، رئوف؛ فتحی آذر، اسکندر؛ و میرنسب، میرمحمود. (1396). تاثیر راهبردهای خودتنظیمی بر افزایش عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان ابتدایی دارای اختلال ریاضی. نشریه تعلیم و تربیت استثنایی، 4(147)، 18-9.

ارجمندنیا، علیاکبر؛ قاسم‌زاده، سوگند؛ اسماعیلی، فاطمه؛ و شفیعی، الهام. (1399). بررسی تأثیر مداخله حافظه فعال دیداری-فضایی بر عملکرد حافظه فعال هیجانی دانش‌آموزان با مشکلات ریاضی. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 7(5)، 155-145.

باقریبناب، باقر؛ و آدمزاده، فاطمه. (1386). تأثیر به کارگیری راهبردهای فراشناختی و شناختی در بهبود انشای دانشآموزان با اختلالات یادگیری در مقطع ابتدایی. مجله روانشناسی و علوم تربیتی، 37(1)، 71-57.

بهرامی، فاطمه؛ آدم‌زاده، فاطمه؛ و مختاری، سمانه. (1390). تأثیر دو روش آموزش راهبردهای شناختی براساس مدل انگلرت و مدل سکستون در کارآمدی بیان نوشتاری دانش‌آموزان ابتدایی با علائم اختلال نوشتن. فصلنامه کودکان استثنایی، 11(1)، 32-23.

حاجلو، نادر؛ و رضایی شریف، علی. (1392). بررسی ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه مشکلات یادگیری کلورادو. مجله اختلالهای یادگیری، 1(1)، 43-24.

خسروتاش، پریسا؛ ابوالمعالی الحسینی، خدیجه؛ و هاشمیان، کیانوش. (1396). مقایسه تاثیر آموزش کارکردهای اجرایی و آموزش اجتماعی- هیجانی بر بهبود عملکرد توجه مداوم در دانشآموزان با اختلال ریاضی. نشریه روانشناسی افراد استثنایی، 7(27)، 113-79.

سلطانی، متین؛ نریمانی، محمد؛ و موسیزاده، توکل. (1401). بررسی آموزش راهبردهای خودتنظیمی بر سازگاری اجتماعی و هماهنگی دیداری حرکتی دانش آموزان دارای ناتوانی های یادگیری. مجله ناتوانی های یادگیری، 12(2)، 45-34.

سیاوشیفر، نسیم؛ و عابدی، سمیه. (1401). بررسی مداخلات در اختلال یادگیری خاص با اسپسیفایر ریاضی: مرور سیستماتیک. مجله ناتوانی‏های یادگیری، 12(2)، 62-42.

شریفی، علی؛ کمری؛ سامان؛ شیخ محمدی، عباس؛ و خیاطی، قاسم. (1401). تاثیر تمرین رایانه‌ای شناختی بر عملکرد بازداری پاسخ و توجه پایدار دانش‌آموزان با مشکلات ریاضی. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی، 13(2)، 54-33.

شمسی، عبدالحسین؛ عابدی، احمد؛ صمدی، مریم، و احمدزاده، مریم. (1392). فراتحلیل تاثیر مداخلات روان شناختی و آموزشی بر بهبود عملکرد تحصیلی دانش آموزان با ناتوانیهای یادگیری ریاضی. مجله ناتوانی‏های یادگیری، 2(4)، 81-61.

شیوندی، کامران؛ و خلیلی، فروغ. (1399). مقایسه تاثیر آموزش یادگیری مغزمحور و آموزش کارکردهای اجرایی بر عملکرد فراحافظه کودکان مبتلا مشکلات یادگیری. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 16(56)، 280-257.

قدیری علمداری، قدیر؛ بیگدلی، حسین؛ و حسینپور، رضا. (1401). ویژگی‌های روانسنجی آزمون کلورادو در هنرجویان هنرستان های پسرانه شهر رودهن. نشریه روان سنجی، 10(40)، 10-1.

کریمزاده، نازنین؛ درویشی، مریم؛ و خادمی عادل، لیلا. (1396). بررسی و مقایسه میزان خطاهای درس ریاضی دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری و عادی پایه ششم. فصلنامه توسعه آموزش جندی شاپور اهواز، 8(1)، 117-111.

محمد اسماعیل، الهه؛ و هومن، حیدرعلی. (1381). انطباق و هنجاریابی آزمون ریاضیات ایران کی‌مت. فصلنامه کودکان استثنایی، 2(4)، 332-323.

محمدی، فرهاد؛ اقبالی، علی؛ متعالی، لیلا؛ و کریمی، شیدا. (1393). مقایسه تاثیر روش گلینگهام-اورتون و روش تمرین و تکرار بر بهبود اختلال ویژه یادگیری نوشتن در دانشآموزان ابتدایی. مطالعات آموزش و آموزشگاهی، 3(10)، 117-99.

مرادی، محمدرضا؛ ماهرالنقش، مریم؛ و ماهرالنقش، فهیمه. (1399). تاثیر آموزش خودگردانی یادگیری بر باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی دانش‌آموزان با اختلال یادگیری نوشتاری. نشریه ناتوانی های یادگیری، 10(1)، 169-151.

مظاهری، مهرداد؛ و ژانوری، فاطمه. (1400). نقش فاکتورهای شناختی توجه، سرعت پردازش و حافظه کاری در پیشبینی اختلال یادگیری ریاضی کودکان دبستانی. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 18(41)، 187-171.

نجفی مربویه، آذر؛ رزمجو، سیدآیت؛ و دهقان، فرزانه. (1400). بررسی تاثیر راهبردهای خودتنظیمی بر انگیزه تحصیلی در یادگیری مقاله نویسی انگلیسی به عنوان زبان دوم در دانشجویان دارای نشانگان اختلال نارسایی توجه/فزونکنشی. مجله مطالعات ناتوانی، 11(51)، 8-1.

ویسی، سعید؛ ایمانی، صدف؛ و بواسحاقی، منیژه. (1398). تاثیر آموزش روش تدریس سکوسازی بر توانمندیهای شناختی دانشآموزان مبتلا به مشکلات یادگیری: آزمون مفهوم منطقه تقریبی رشد ویگوتسکی. فصلنامه راهبردهای نو در روانشناسی و علوم تربیتی، 1(1)، 22-1.

American Psychiatric Association, & American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5. Arlington, VA.

Brown, J., Mc Donald, M., Besse, C., Manson, P., Mc Donald, R., Rohatinsky, N., & Sinfg, M. (2020). Anxiety, mental illness, learning disabilities, and learning accommodation use: A cross-sectional study. Journal of Professional Nursing, 6(5), 123- 132.

Chen, J., Zhang, L. J., & Parr, J. M. (2022). Improving EFL students’ text revision with the self-regulated strategy development (SRSD) model. Metacognition and Learning, 17(1), 191-211.

Cheng, D., Xiao, Q., Cui, J., Chen, C., Zeng, J., Chen, Q., & Zhou, X. (2020). Short‐term numerosity training promotes symbolic arithmetic in children with developmental dyscalculia: The mediating role of visual form perception. Developmental science, 23(4), 1-10.

Cipora, K., Santos, F. H., Kucian, K., & Dowker, A. (2022). Mathematics anxiety—where are we and where shall we go?. Annals of the New York Academy of Sciences, 1513(1), 10-20.

Cleary, T. J., Zimmerman, B. J., & Keating, T. (2006). Training physical education students to self-regulate during basketball free throw practice. Research Quarterly for Exercise and sport, 77(2), 251-262.

Colvin, M. K., Reesman, J., & Glen, T. (2022). Reforming learning disorder diagnosis following COVID-19 educational disruption. Nature Reviews Psychology, 1(5), 251-252.

Graham, S., & Harris, K. R. (2003). Students with learning disabilities and the process of writing: A meta-analysis of SRSD studies. In H. L. Swanson, K. R. Harris, & S. Graham (Eds.), Handbook of learning disabilities (pp. 323–344). The Guilford Press.

Huijsmans, M., T., Kleemans, Van der Ven, S., & Kroesbergen, E. H. (2020). The relevance of subtyping children with mathematical learning disabilities. Research in Developmental Disabilities, 104(1), 1-13.

Kohn, J., Rauscher, L., Kucian, K., Käser, T., Wyschkon, A., Esser, G., & von Aster, M. (2020). Efficacy of a computer-based learning program in children with developmental dyscalculia. What influences individual responsiveness?. Frontiers in psychology, 11(1), 1-10.

Koriakin, T. A., McCurdy, M. D., Pritchard, A. E., Zabel, T. A., & Jacobson, L. A. (2019). Screening for Learning Difficulty Using Teacher Ratings on the Colorado Learning Difficulties Questionnaire. Learning Disabilities: A Multidisciplinary Journal, 24(1), 1-10.

Layes, S., Lalonde, R., Bouakkaz, Y., & Rebai, M. (2019). Correction to: Effectiveness of working memory training among children with dyscalculia: evidence for transfer effects on mathematical achievement—a pilot study. Cognitive Processing, 20(1), 133-134.

Lazzaro, G., Battisti, A., Varuzza, C., Costanzo, F., Vicari, S., Kadosh, R. C., & Menghini, D. (2023). Specific effect of high frequency tRNS over parietal cortex combined with cognitive training on numerical cognition in children and adolescents with dyscalculia. Brain Stimulation: Basic, Translational, and Clinical Research in Neuromodulation, 16(1), 364-365.

Lockwood, A. B., Farmer, R. L., Winans, S., & Sealander, K. (2022). Specific learning disability identification practices in the USA: a survey of special education administrators. Contemporary School Psychology, 26(4), 535-544.

Moll, K., Landerl, K., Snowling, M. J., & Schulte‐Körne, G. (2019). Understanding comorbidity of learning disorders: Task‐dependent estimates of prevalence. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 60(3), 286-294.

Patil, A. U., Madathil, D., Fan, Y. T., Tzeng, O. J., Huang, C. M., & Huang, H. W. (2022). Neurofeedback for the education of children with ADHD and specific learning disorders: A review. Brain Sciences, 12(9), 1-10.

Ribeiro, F. S., & Santos, F. H. (2020). Persistent effects of musical training on mathematical skills of children with developmental dyscalculia. Frontiers in psychology, 10(1), 1-10.

Salas, N., Birello, M., & Ribas, T. (2021). Effectiveness of an SRSD writing intervention for low-and high-SES children. Reading and Writing, 34(7), 1653-1680.

Şanal, S. Ö., & Elmali, F. (2023). Effectiveness of realistic math education on mathematical problem-solving skills of students with learning disability. European Journal of Special Needs Education, 1(2), 1-18.

The, T. P., Ngoc, T. P., Van, T. H., Nishijo, M., Ngoc, N. T., Thi, H. V., & Nishijo, H. (2020). Effects of perinatal dioxin exposure on learning abilities of 8-year-old children in Vietnam. International journal of hygiene and environmental health, 223(1), 132-141.

Willcutt, E. G., Boada, R., Riddle, M. W., Chhabildas, N., DeFries, J. C., & Pennington, B. F. (2011). Colorado Learning Difficulties Questionnaire: validation of a parent-report screening measure. Psychological assessment, 23(3), 778-786.

Williams, J., & Kumar, A. (2023). Mediating role of self-concept on character strengths and well-being among adolescents with specific learning disorder in India. Research in Developmental Disabilities, 132(1), 1-10.