اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر بر سرمایه روان‌شناختی و شایستگی اجتماعی زنان متاهل فاقد فرزند

ساکتی, زینب; فرهادی, هادی; آتش پور, سید حمید

doi:10.22034/jmpr.2023.16929

اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر بر سرمایه روان‌شناختی و شایستگی اجتماعی زنان متاهل فاقد فرزند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکترای تخصصی روانشناسی عمومی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

² استادیار، گروه روانشناسی واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

³ دانشیار، گروه روانشناسی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.

10.22034/jmpr.2023.16929

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر بر سرمایه روان‌شناختی و شایستگی اجتماعی زنان متاهل فاقد فرزند انجام گرفت. این پژوهش با روش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه انجام شد. دوره پیگیری نیز در این پژوهش دوماهه بود. جامعه آماری پژوهش شامل زنان متاهل فاقد فرزند شهر اصفهان در سه ماهه بهار سال 1401 بود. در این پژوهش تعداد 35 زن متاهل فاقد فرزند با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه جایدهی شدند (18 زن در گروه آزمایش و 17 زن در گروه گواه). زنان حاضر در گروه آزمایش روان‌درمانی مثبت‌نگر را طی دو و نیم ماه در 10 جلسه 90 دقیقه‌ای دریافت نمودند. پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه سرمایه روان‌شناختی (لوتانز و اولیو، 2007) و پرسشنامه شایستگی اجتماعی (فلنر و همکاران، ۱۹۹۰) بود. داده‌های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل واریانس آمیخته و آزمون تعقیبی بونفرنی با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS23 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که روان‌درمانی مثبت‌نگر بر سرمایه روان‌شناختی (F=58.96; Eta=0.64; P<0001) و شایستگی اجتماعی (F=34.39; Eta=0.51; P<0001) زنان متاهل فاقد فرزند تأثیر معنادار دارد. بر اساس یافته‌های پژوهش می‌توان چنین نتیجه گرفت که روان‌درمانی مثبت‌نگر با بهره‌گیری از فنونی همانند چشم‌انداز مثبت به زندگی، آموزش خوش‌بینی و امید به آینده به عنوان یک روش کارآمد می‌تواند جهت بهبود سرمایه روان‌شناختی و شایستگی اجتماعی زنان متاهل فاقد فرزند مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.27173852.1402.18.71.11.8

موضوعات

روانشناسی

عنوان مقاله [English]

Efficacy of Positivist Psychotherapy on the Psychological Capital and Social Competence in Married Childless Women

نویسندگان [English]

Zeynab Saketi ¹
Hadi Farhadi ²
Hamid Atashpour ³

¹ Ph.D. student in general psychology, Isfahan Branch (Khorasgan), Islamic Azad University, Isfahan, Iran.

² Assistant Professor, Department of Psychology, Isfahan Branch (Khorasgan), Islamic Azad University, Isfahan, Iran.

³ Associate Professor, Department of Psychology, Isfahan Branch (Khorasgan), Islamic Azad University, Isfahan, Iran.

چکیده [English]

The present study was conducted to investigate the efficacy of positivist psychotherapy on the psychological capital and social competence in married childless women. It was a quasi-experimental study with pretest, posttest and control group method. The follow-up stage was a two-month period too. The statistical population of the study included married childless women in the city of Isfahan in the spring of 2022. Thirty five married childless women were selected through purposive sampling method and randomly accommodated into experimental and control groups (18 women in the experimental group and 17 in the control group). The women in the experimental group received ten ninety-minute sessions of positivist psychotherapy during two-and-a-half months. The applied questionnaires in the study included psychological capital questionnaire (Luthans, Avolive, 2007) and social competence questionnaire (Felner, et.al., 1990). The data from the study were analyzed through mixed ANOVA via SPSS23 software. The results showed that positivist psychotherapy has significant effect on the psychological capital (F=58.96; Eta=0.64; P<0001) and social competence (F=34.39; Eta=0.51; P<0001) of married childless women. According to the findings of the study it can be concluded that positivist psychotherapy can be used as an efficient method to improve psychological capital and social competence of married childless women through employing techniques such as positive vision toward the life, training optimism and hope to the future.

کلیدواژه‌ها [English]

positivist psychotherapy
psychological capital
social competence
married childless women

مراجع

ابوالقاسمی، عباس.، رضایی جمالویی، حسن.، نریمانی، محمد.، زاهدبابلان، عادل. (1390). مقایسه شایستگی اجتماعی و مولفه‌های آن در دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری و دانش‌آموزان دارای پیشرفت تحصیلی پایین، متوسط و بالا، مجله ناتوانی‌های یادگیری، 1(1)، 6-23.

اسکندری، مهدی.، رضاخانی، سیمین دخت.، بهبودی، معصومه. (1400). اثربخشی درمان مثبت‌گرا بر سرمایه‌های روان‌شناختی و سبک‌های ابراز هیجان زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس: یک مطالعه راهنما. سلامت اجتماعی، 8(2)، 291-304.

اشرفیان، فاطمه.، صادقی، مسعود.، رضایی، فاطمه.، کاظمی رضایی، سیدولی. (1399). تأثیر رویکرد تلفیقی رفتاردرمانی شناختی مثبت‌نگر بر رضایت جنسی و سازگاری زناشویی زنان نابارور. مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، 18(7)، 597-607.

امیدوار، بنفشه.، لیراویانی نژاد، شیدا. (1397). تبیین علی رضایت از نقش مادری: نقش خودکارآمدی مادری و راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان. فصلنامه زن و جامعه، 9(4)، 1-18.

امینی، سعیده.، دهقانی چم‌پیری، اکرم.، صالحی، اعظم.، سلطانی زاده، محمد. (1398). نقش اجتناب تجربه‌ای و سرمایه‌های روانشناختی در پیش‌بینی احساس تنهایی با میانجی گری معنای زندگی در سالمندان، فصلنامه علوم روانشناختی، 17(74)، 223-234.

پناهی، احسان.، فاتحی‌زاده، مریم السادات. (1393). بررسی رابطه بین مولفه های سرمایه روان‌شناختی و کیفیت زندگی زناشویی در بین زوجین شهر اصفهان. زن و جامعه، 5(1)، 139-155.

پوریحیی، سیدمصطفی.، نظرپور، داوود.، ملک زاده ترکمانی، پریسا.، داورنیا، رضا. (1399). تاثیر روان درمانی مثبت نگر (PPT) بر شادکامی مادران کودکان مبتلا به سندروم داون (DS). ارمغان دانش، 25(2)، 313-327.

توکلی زاده، جهانشیر.، زنگنه فر، ابراهیم.، صفرزاده، سمیه. (1397). اثربخشی آموزش شایستگی اجتماعی بر افزایش عزت‌نفس و کاهش کمرویی دانش‌آموزان با ناتوانی متعدد شهرستان قاین. مجله پرستاری کودکان، 4(4)، 9-1.

حیدری، نهال.، ساعدی، سارا. (1399). اثربخشی روان درمانی مثبت‌نگر بر رضایت‌مندی زناشویی، سبک عشق‌ورزی و شادکامی زوجین. سلامت اجتماعی، 7(2)، 191-200.

دهقانی، یوسف.، حکمتیان‌فرد، صادق.، کامران، لیلا. (1397). اثربخشی آموزش تاب آوری بر شایستگی اجتماعی و عزت‌نفس دانش‌آموزان با ناتوانی یادگیری، مطالعات ناتوانی، 8(2)، 36-45.

رفعت‌جاه، مریم. (1396). زنان جوان و بازتعریف معنا و نقش مادری مطالعه‌ای بر روی مادران 25 تا 40 ساله ساکن شهر ری. مجله جامعه‌شناسی ایران، 4(4)، 130-164.

سجادی، الناز.، جبل عاملی، شیدا. (1398). تاثیر روان درمانی مثبت‌نگر گروهی بر شایستگی اجتماعی زنان متقاضی جراحی زیبایی بینی. پوست و زیبایی، 10(3)، 148-160.

شریفی، غنچه.، نظرپور، داود.، داورنیا، محمد.، داورنیا، رضا. (1400). اثربخشی روان درمانی مثبت‌نگر بر بهزیستی ذهنی زنان چاق مبتلا به دیابت نوع 2. علوم روان شناختی، 20(97)، 321-332.

عیسی زادگان، علی.، سلیمانی، اسماعیل.، خسرویان، بهروز.، شیخی، سیامک. (1395). مقایسه شایستگی اجتماعی و تنظیم شناختی هیجان در افراد متقاضی و غیرمتقاضی جراحی زیبایی بینی. مجله مطالعات علوم پزشکی، ۲۷(۹)، ۷۳۵-۷۴۳.

فرخی، الهام.، سبزی، ندا. (1394). شادکامی و ادراک الگوهای ارتباطی خانواده: نقش واسطه‌ای سرمایه روان‌شناختی، روان‌شناسی تحولی، 11(43)، 324-313.

فروهر، محمد.، هویدا، رضا. (1390). تبیین رابطه سرمایه روان شناختی و کارآفرینی سازمانی اعضای هیئت علمی دانشگاه. .فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 8(2)، 83-100.

قره داغی، علی.، کمیلی پور، فائزه. (1398). اثربخشی رفتاردرمانی شناختی مثبت نگر بر عاطفه مثبت و منفی زنان دارای همسر با اختلالات روانی. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 10(2)، 177-194.

کربلایی صالح، شهلا.، دشت بزرگی، زهرا. (1399). اثربخشی آموزش مثبت‌نگر گروهی بر شادکامی زناشویی، تاب‌آوری و رضایت از زندگی در والدین کودکان با نیازهای خاص. روان پرستاری، 8(1)، 60-71.

نریمانی، محمد.، شاه‌محمدزاده، یحیی.، امیدوار، عظیم.، امیدوار، خسرو. (1393). مقایسه سرمایه روان‌شناختی و سبک‌های عاطفی در بین دانش‌آموزان.پسر با و بدون ناتوانی یادگیری، مجله ناتوانی‌های یادگیری، 4(1)، 118-100.

نصیری تاکامی، غلامرضا.، نجفی، محمود.، طالع‌پسند، سیاوش.، مکوند حسینی، شاهرخ. (1398). مقایسه اثربخشی رواندرمانی مثبت‌نگر و درمان شناختی رفتاری بر بهزیستی روان‌شناختی و افسردگی در نوجوانان با علائم افسردگی، پژوهش‌های مشاوره، 18(70)، 105-129.

نوریان، لیلی.، گل پرور، محسن.، آقایی، اصغر. (1400). تمایزات اثربخشی روان‌درمانی مثبت‌نگر و درمان پذیرش و تعهد بر شکوفایی و انعطاف‌پذیری روان‌شناختی زنان افسرده. سنجش و پژوهش در مشاوره و روانشناسی، 3(4)، 15-29.

Celano, C.M., Freedman, M.E., Harnedy, L.E., Park, E.R., Januzzi, J.L., Healy, B.C., Huffman, J.C. (2020). Feasibility and preliminary efficacy of a positive psychology-based intervention to promote health behaviors in heart failure: The REACH for Health study. Journal of Psychosomatic Research, 139, 110-115.

Cooklin, A.R., Dinh, H., Strazdins, L., Westrupp, E., Leach, L.S., Nicholson, J.M. (2016). Change and stability inwork-family conflict and mothers’ and fathers’ mental health: Longitudinal evidence from an Australian cohort. Social Science & Medicine, 155, 24–34.

Darvill, R., Skirton, S., Farand, P. (2010). Psychological factors that impact on womens experiences of first-time mothers: A qualitative study of the transition. Midwifery, 26, 357-366.

Darvishmotevali, M., Ali, F. (2020). Job insecurity, subjective well-being and job performance: The moderating role of psychological capital. International Journal of Hospitality Management, 87, 102-109.

Dougherty, D., Sharkey, J. (2017). Reconnecting Youth: Promoting emotional competence and social support to improve academic achievement. Children and Youth Services Review, 74, 28-34.

Feig, E.H., Celano, C.M., Massey, C.N., Chung, W., Romero, P., Harnedy, L.E., Huffman, J.C. (2020). Association of Midlife Status with Response to a Positive Psychology Intervention in Patients with Acute Coronary Syndrome. Psychosomatics. Journal of the Academy of Consultation-Liaison Psychiatry, 62(2), 220-227.

Felner, R.D., Lease, A.M., Philips, R.C. (1990). Social Competence and the Language of Adequacy as a Subject Matter for Psychology: A Quadripartite Travel Framework. In T. P. Gullotta. G. R. Adams, & R Montemayor (Eds), The Development of Social Competence (pp. 254-264).

Ferguson, S., Davis, D. (2019). ‘I'm having a baby not a labour’: Sense of coherence and women's attitudes towards labour and birth. Midwifery, 79, 102-108.

Flink, I.K., Smeets, E., Bergbom, S., Peters, M.L. (2015). Happy despite pain: Pilot study of a positive psychology intervention for patients with chronic pain, Scandinavian Journal of Pain, 7, 71–79.

Guo, L., Decoster, S., Babalola, M.T., De Schutter, L., Garba, O.A., Riisla, K.(2018). Authoritarian leadership and employee creativity: The moderating role of psychological capital and the mediating role of fear and defensive silence. Journal of Biusiness Research, 92, 219-230.

Kang, H.J., Busser, J.A. (2018). Impact of service climate and psychological capital on employee engagement: The role of organizational hierarchy. International Journal of Hospitality Management, 75, 1-9.

Kang, Y., Ha, J., Ham, G., Lee, E., Jo, H. (2022). A structural equatin model of the relationships between social-emotional competence, social support, depression, and aggression in early adolescents in South Korea. Children and Youth Services Review, 138, 1064-1069.

Kim, M., Kim, A.C.H., Newman, J.I., Ferris, G.R., Perrewé, P.L.(2019). The antecedents and consequences of positive organizational behavior: The role of psychological capital for promoting employee well-being in sport organizations. Sport Management Review, 22(2), 108-125.

Kloos, N., Drossaert, C.H.C., Bohlmeijer, E.T., Westerhof, G.J. (2019). Online positive psychology intervention for nursing home staff: A cluster-randomized controlled feasibility trial of effectiveness and acceptability. International Journal of Nursing Studies, 98, 48-56.

Luthans, F., Avolive B.J. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with satisfaction. Personality Psychology, 6, 138-146.

Márk-Ribiczey, N., Miklósi, M., Szabó, M. (2015). Maternal Self-Efficacy and Role Satisfaction: The Mediating Effect of Cognitive Emotion Regulation. Journal of Child and Family Studies, 25(1), 189-197.

Nevin, S.M., Wakefield, C.E., Marne, F.L., Beavis, E., Macintosh, R., Sachdev, R., Bye, A., Palmer, E.E., Nunn, K. (2022). Piloting positive psychology resources for caregivers of a child with a genetic developmental and epileptic encephalopathy. European Journal of Paediatric Neurology, In Press, Journal Pre-proof.

Rashid, T .(2008). Positive Psychotherapy. In: Lopez SJ, editor. Positive psychology: Exploring the best in people. Westport CT: Greenwood Publishing Company. p. 146-70.

Rosová, D. (2014). Preventive program aimed at development of social and emotional competence of first grade pupils at primary schools who suffer from behavioral disorders. Procedia Social Behavior Science, 132, 589-595.

Shrestha, S., Adachi, K., A Petrini, M., Shrestha, S., (2019). Maternal role: a concept analysis. Journal of Midwifery and Reproductive Health, 7, 1732–1741.

Tal, A., Kerret, D. (2020). Positive psychology as a strategy for promoting sustainable population policies. Heliyon, 6(4), 36-39.

Tsaur, S., Hsu, F., Lin, H.(2019). Workplace fun and work engagement in tourism and hospitality: The role of psychological capital. International Journal of Hospitality Management, 81, 131-140.

Vada, S., Prentice, C., Scott, N., Hsiao, A. (2020). Positive psychology and tourist well-being: A systematic literature review. Tourism Management Perspectives, 33, 100-105.

Yang, J., Zhao, Z., Wu, X., Zhang, W. (2021). Recognizing the children depressive state to develop the children social competence. Aggression and Violent Behavior, In Press, Journal Pre-proof.

Ye, X., Ren, S., Li, X., Wang, Z.(2020). The mediating role of psychological capital between perceived management commitment and safety behavior. Journal of Safety Research, 72, 29-40.