اثربخشی آموزش شفقت به خود بر اسناد شخصی و بهزیستی هیجانی مادران دارای کودکان استثنایی

احمدی کاظم آبادی, زهرا; درتاج, فریبرز; احدی, حسن; نصری, صادق; قائمی, فاطمه

doi:10.22034/jmpr.2024.16553

اثربخشی آموزش شفقت به خود بر اسناد شخصی و بهزیستی هیجانی مادران دارای کودکان استثنایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری تخصصی روان‌شناسی تربیتی، گروه روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

² استاد، گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

³ استاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

⁴ دانشیار، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی، تهران، ایران.

⁵ دانشیار، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

10.22034/jmpr.2024.16553

چکیده

هدف این مطالعه بررسی اثربخشی آموزش شفقت به خود بر اسناد شخصی و بهزیستی هیجانی مادران دارای کودکان استثنایی بود. روش پژوهش حاضر نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل مادران دارای کودک استثنائی بود که کودک آنها در یکی از مدارس استثنائی شهر رفسنجان در سال تحصیلی 1400-1399 مشغول آموزش بودند که تعداد آنان در مجموع 320 نفر بود. در این مطالعه 37 مادر دارای کودک استثنایی به روش نمونه‌گیری داوطلبانه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. مادران حاضر در گروه آزمایش به مدت 12 هفته تحت آموزش شفقت به خود (12 جلسه) قرار گرفتند. پرسشنامه‌های مورد استفاده در این مطالعه شامل پرسشنامه اسناد شخصی (راتر، 1992) و پرسشنامه بهزیستی ذهنی (کییز و ماگیار-مو، 2003) بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که آموزش شفقت به خود بر اسناد شخصی (0001>P؛ 54/0=Eta؛ 02/42=F) و بهزیستی هیجانی (0001>P؛ 56/0=Eta؛ 32/42=F) مادران دارای کودکان استثنایی تأثیر معناداری داشته است. بر اساس یافته‌های حاصل از پژوهش حاضر، آموزش شفقت به خود با تمرکز بر تصویرسازی شفقت نسبت به خود و دیگران، استفاده از درماندگی خلاق، تصریح اهداف ارزشمند، تقویت رفتارهای شفقت‌آمیز و توسعه رفتارهای هوشمندانه، می‌تواند به عنوان روشی موثر در جهت بهبود اسناد شخصی و بهزیستی هیجانی مادران دارای کودکان استثنایی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Self-Compassion Training on Personal Attribution and Emotional Well-Being of Mothers with Exceptional Children

نویسندگان [English]

Zahra Ahmadi Kazemabadi ¹
Fariborz Dortaj ²
Hasan Ahadi ³
Sadegh Nasri ⁴
Fatemeh Ghaemi ⁵

¹ PhD student in Educational Psychology, Department of Educational Psychology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

² Professor, Department of Educational Psychology, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.

³ Professor, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

⁴ Associate Professor, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran, Iran.

⁵ Associate Professor, Ministry of Health, Treatment and Medical Education

چکیده [English]

The present study was conducted to investigate the effectiveness of self-compassion training on personal attribution and emotional well-being of mothers with exceptional children. The present study was quasi-experimental with pretest, posttest, control group design. The statistical population of the research included mothers with exceptional children whose children were studying in one of the exceptional schools of Rafsanjan city in the academic year of 2019-2019, and their number was 320 in total. 37 mothers with exceptional children were selected through voluntary sampling method and were randomly accommodated into experimental and control groups. The experimental group received self-compassion training during twelve sessions. The applied questionnaires included Personal attribution Questionnaire (Rotter, 1992) and Mental Well-Being Questionnaire (Keyes, Magyar-Moe, 2003). The data from the study were analyzed through Covariance. The results showed that self-compassion training has significant effect on the Personal attribution (F=42.02; Eta=0.54; P<0001) and emotional well-being (F=42.32; Eta=0.56; P<0001) in mothers with exceptional children. According to the findings of the present study, self-compassion training can be used as an efficient method to improve Personal attribution and emotional well-being of mothers with exceptional children through focusing on the method of Visualizing compassion for self and others, using creative helplessness, articulating worthwhile goals, fostering compassionate behaviors, and developing intelligent behaviors.

کلیدواژه‌ها [English]