اثربخشی آموزش شفقت به خود بر اسناد شخصی و بهزیستی هیجانی مادران دارای کودکان استثنایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی روان‌شناسی تربیتی، گروه روان‌شناسی تربیتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استاد، گروه روانشناسی تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

3 استاد، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

4 دانشیار، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجائی، تهران، ایران.

5 دانشیار، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

چکیده

هدف این مطالعه بررسی اثربخشی آموزش شفقت به خود بر اسناد شخصی و بهزیستی هیجانی مادران دارای کودکان استثنایی بود. روش پژوهش حاضر نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش شامل مادران دارای کودک استثنائی بود که کودک آنها در یکی از مدارس استثنائی شهر رفسنجان در سال تحصیلی 1400-1399 مشغول آموزش بودند که تعداد آنان در مجموع 320 نفر بود. در این مطالعه 37 مادر دارای کودک استثنایی به روش نمونه‌گیری داوطلبانه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. مادران حاضر در گروه آزمایش به مدت 12 هفته تحت آموزش شفقت به خود (12 جلسه) قرار گرفتند. پرسشنامه‌های مورد استفاده در این مطالعه شامل پرسشنامه اسناد شخصی (راتر، 1992) و پرسشنامه بهزیستی ذهنی (کییز و ماگیار-مو، 2003) بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که آموزش شفقت به خود بر اسناد شخصی (0001>P؛ 0/54=Eta؛ 42/02=F) و بهزیستی هیجانی (0001>P؛ 0/56=Eta؛ 42/32=F) مادران دارای کودکان استثنایی تأثیر معناداری داشته است. بر اساس یافته‌های حاصل از پژوهش حاضر، آموزش شفقت به خود با تمرکز بر تصویرسازی شفقت نسبت به خود و دیگران، استفاده از درماندگی خلاق، تصریح اهداف ارزشمند، تقویت رفتارهای شفقت‌آمیز و توسعه رفتارهای هوشمندانه، می‌تواند به عنوان روشی موثر در جهت بهبود اسناد شخصی و بهزیستی هیجانی مادران دارای کودکان استثنایی مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Self-Compassion Training on Personal Attribution and Emotional Well-Being of Mothers with Exceptional Children

نویسندگان [English]

  • Zahra Ahmadi Kazemabadi 1
  • Fariborz Dortaj 2
  • Hasan Ahadi 3
  • Sadegh Nasri 4
  • Fatemeh Ghaemi 5
1 PhD student in Educational Psychology, Department of Educational Psychology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
2 Professor, Department of Educational Psychology, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran.
3 Professor, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
4 Associate Professor, Shahid Rajaee Teacher Training University, Tehran, Iran.
5 Associate Professor, Ministry of Health, Treatment and Medical Education
چکیده [English]

The present study was conducted to investigate the effectiveness of self-compassion training on personal attribution and emotional well-being of mothers with exceptional children. The present study was quasi-experimental with pretest, posttest, control group design. The statistical population of the research included mothers with exceptional children whose children were studying in one of the exceptional schools of Rafsanjan city in the academic year of 2019-2019, and their number was 320 in total. 37 mothers with exceptional children were selected through voluntary sampling method and were randomly accommodated into experimental and control groups. The experimental group received self-compassion training during twelve sessions. The applied questionnaires included Personal attribution Questionnaire (Rotter, 1992) and Mental Well-Being Questionnaire (Keyes, Magyar-Moe, 2003). The data from the study were analyzed through Covariance. The results showed that self-compassion training has significant effect on the Personal attribution (F=42.02; Eta=0.54; P<0001) and emotional well-being (F=42.32; Eta=0.56; P<0001) in mothers with exceptional children. According to the findings of the present study, self-compassion training can be used as an efficient method to improve Personal attribution and emotional well-being of mothers with exceptional children through focusing on the method of Visualizing compassion for self and others, using creative helplessness, articulating worthwhile goals, fostering compassionate behaviors, and developing intelligent behaviors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • self-compassion training
  • personal attribution
  • emotional well-being
  • exceptional children

مراجع

اکبرپور، مرتضی.، شریفیان قاضی جهانی، مریم.، و اسمخانی اکبری‌نژاد، هادی. (1400). مقایسه اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی با درمان متمرکز بر شفقت بر تاب‌آوری و بهزیستی روان‌شناختی افراد مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس. علوم اعصاب شفای خاتم، 9(4)، 60-70.
پورصالح، عطیه.، حمید، نجمه.، و داوودی، ایران. (1399). اثربخشی آموزش ذهن شفقت‌ورز بر علایم اختلال اضطراب اجتماعی و سرمایه‌های روان‌شناختی دانشجویان دختر دارای اختلال اضطراب اجتماعی. اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی، 14(56)، 83-94.
ظهورپرونده، وجیهه.، و پاسبان، سعیده. (1398). رابطه حمایت اجتماعی و تاب آوری با اضطراب اجتماعی و درماندگی روانشناختی مادران کودکان استثنایی. خانواده پژوهی، 15(58)، 283-301.
عقیلی، سیدمجتبی.، و نصیری، الهه‌سادات. (1393). رابطه راهبردهای یادگیری و سبک‌های اسناد با مسئولیت‌پذیری. دوفصلنامه شناخت اجتماعی، 3(1)، 126-109.
عنابستانی، صدیقه.، ناعمی، علی‌محمد. (1398). تاثیر آموزش مثبت نگری بر شفقت به خود و امید به زندگی مادران کودکان اتیسم، مجله روانشناسی افراد استثنایی، 9(33)، 45-68.
فتح الهی انویق، محرم.، خادمی، علی.، اعتمادی‌نیا، مهین.، و شاکر دولق، علی. (1399). مدل‌یابی سازگاری روانی زنان با سرطان بر اساس تاثیر علی طرحواره‌های ناسازگار اولیه با در نظر گرفتن نقش سبک‌های اسناد علی به عنوان متغیر واسطه‌ای. مجله مطالعات علوم پزشکی، 31(11)، 823-835.
فولادی، خدیجه.، احمدی، رضا.، شریفی، طیبه.، و غضنفری، احمد. (1400). اثربخشی روایت درمانی گروهی بر بهزیستی روان شناختی و تنظیم شناختی هیجان مادران کودکان با آسیب شنوایی. توانمندسازی کودکان استثنایی، 12(2)، 11-21.
کاظمیان، سمیه.، مرادی، اعظم.، و فداکار، فهیمه. (1399). اثربخشی توانبخشی خانواده طبق مدل موس و تسو بر بهزیستی روان‌شناختی مادران کودکان دیرآموز. تحقیقات علوم رفتاری، 18(1)، 70-77.
گلستانی‌بخت، طاهره. (1386). ارائه الگوی بهزیستی و شادمانی در جمعیت شهر تهران. رساله دوره دکتری تخصصی، دانشگاه الزهرا، تهران.
منعمیان، گیتا.، مردانی راد، مژگان.، قنبری پناه، افسانه.، و امیدی، عبدالله. (1400). مقایسه اثربخشی درمان شناختی- وجودی و درمان متمرکز بر شفقت به شیوه گروهی بر بهزیستی روان‌شناختی زنان مطلقه سرپرست خانوار. مجله علوم روان‌شناختی، 20(99)، 439-451.
موحدی، زینب. (1397). اثربخشی آموزش شناختی رفتاری مبتنی بر شفقت با خود بر سبک های اسناد، خودانتقادی، تنیدگی دشواری در تنظیم هیجان در افراد سوگ دیده 20 تا 40 ساله، دومین کنفرانس بین المللی روانشناسی، مشاوره، تعلیم و تربیت، مشهد.
همایون، فاطمه.، و بقولی، حسین. (1398). مقایسه همجوشی فکر- عمل، سبک‌های اسناد و کنترل توجه در بیماران مبتلا به اختلالات وسواسی-جبری و افسردگی. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 10(35)، 175-192.
Alatorre, A.I., DePaola, R.V., Haeffel, G.J. (2020). Academic achievement and depressive symptoms: Are fixed mindsets distinct from negative attributional style? Learning and Individual Differences, 77, 1018-1021.
Barry, C.T., Loflin, D.C., Doucette, H.(2015). Adolescent self-compassion: Associations with narcissism, self-esteem, aggression, and internalizing symptoms in at-risk males. Personality and Individual Differences, 77, 118-123.
Bluth K, Eisenlohr-Moul TA.(2017). Response to a mindful self-compassion intervention in teens: A within-person association of mindfulness, self-compassion, and emotional well-being outcomes. Journal of Adolescence, 57, 108-118.
Desiningrum, D.R. (2018). Grandparents' roles and psychological well-being in the elderly: a correlational study in families with an autistic child. Enfermería Clínica, 28(1), 304-309.
Durkin, M., Beaumont, E., Martin, C.J.H., Carson, J. (2016). A pilot study exploring the relationship between self-compassion, self-judgement, self-kindness, compassion, professional quality of life and wellbeing among UK community nurses. Nurse Education Today, 46, 109-114.
Elaine B.C.J., Hollins, M. (2016). Exploration of a training programme for student therapists that employs Compassionate Mind Training (CMT) to develop compassion for self and others. The Arts in Psychotherapy, 22, 5-13.
Galiana, L., Sansó, N., Muñoz-Martínez, I., Vidal-Blanco, G., Oliver, A., Larkin, P.J. (2022). Palliative Care Professionals’ Inner Life: Exploring the Mediating Role of Self-Compassion in the Prediction of Compassion Satisfaction, Compassion Fatigue, Burnout and Wellbeing. Journal of Pain and Symptom Management, 63(3), 112-123.
Gilbert, P. (2014). The origins and nature of compassion focused therapy. British Journal of Clinical Psychology, 53(1), 6-41.
Huynh, T., Torquati, J.C. (2019). Examining connection to nature and mindfulness at promoting psychological well-being. Journal of Environmental Psychology, 66, 1013-1016.
Keen, D., Couzens, A., Muspratt, S., & Rodger, S. (2010). The effects of a parentfocused intervention for children with a recent diagnosis of autism spectrum disorder on parenting stress and competence. Research in Autism Spectrum Disorders, 4(2), 229–241.
Keyes, C.L.M., Magyar-Moe, J.L. (2003). The measurement and utility of adult subjective well- being. In S. J. Lopez & and C. R. Snyder (Eds.), Positive psychological assessment: A handbook of models and measures (pp. 411-425). Washington, DC: American Psychological Association.
Kline, G., Honaker, J., Joseph, A., Scheve, K. (2001). Analyzing Incomplete Political Science Data:  An Alternative Algorithm for Multiple Imputation. American Political Science Review, 95(2), 49-69.
Krupa, M., Boominathan, P., Sebastian, S.,  Ramanan, P.V. (2019). Child-directed communication behaviours during mother-child interaction in children with autism spectrum disorder and typically developing children in south India. Research in Autism Spectrum Disorders, 67, 1014-1019.
Kulasinghe, K., Whittingham, K., Mitchell, A.E. (2022). Emotional availability in the mother-child relationship for families of young children with autism spectrum disorder in Australia: A cross-sectional survey. Research in Developmental Disabilities, 131, 1043-1048.
Lathren, C., Bluth, K., Park, J.(2019). Adolescent self-compassion moderates the relationship between perceived stress and internalizing symptoms. Personality and Individual Differences, 143, 36-41.
Latorre-Cosculluela, C., Sierra-Sánchez, V., Rivera-Torres, P., Liesa-Orús, M. (2022). Emotional well-being and social reinforcement as predictors of motivation and academic expectations. International Journal of Educational Research, 115, 1020-1025.
Lee, K.S.,Yang, Y. (2022). Educational attainment and emotional well-being in adolescence and adulthood. Mental Health, 2, 1001-1005.
Li, F., Tang, Y., Li, F., Fang, S., Liu, X., Tao, M., Wu, D., Jiang, L. (2022). Psychological distress in parents of children with autism spectrum disorder: A cross-sectional study based on 683 mother-father dyads. Journal of Pediatric Nursing, 65, 49-55.
Lim, R.E., Sung, Y.H., Lee, W. (2018). Connecting with global consumers through corporate social responsibility initiatives: A cross-cultural investigation of congruence effects of attribution and communication styles. Journal of Business Research, 88, 11-19.
Nobakht, Z., Rassafiani, M., Hosseini, S.A., Hosseinzadeh, S. (2020). A web-based daily care training to improve the quality of life of mothers of children with cerebral palsy: A randomized controlled trial. Research in Developmental Disabilities, 105, 1037-1044.
Osborne, K.J., Willroth, E.C., DeVylder, J.E., Mittal, V.A.,  Hilimire, M.R. (2017). Investigating the association between emotion regulation and distress in adults with psychotic-like experiences. Psychiatry Research, 256, 66-70.
Pullmer, R., Chung, J., Samson, L., Balanji, S., Zaitsoff, S.(2019). A systematic review of the relation between self-compassion and depressive symptoms in adolescents. Journal of Adolescence, 74, 210-220.
Rotenberg, K.J., Costa, P., Trueman, M., Lattimore, P. (2011). The relation between the lack of control attributional style for indulgent food consumption and bulimic symptoms. Eating Behaviors, 12(4), 325-328.
Rozenblatt-Perkal, Y., Zaidman-Zait, A. (2020). Mother–child interaction in families of children with autism: Interpersonal dyadic processes. Research in Autism Spectrum Disorders, 79, 109-114.
Seekis, V., Bradley, G.L., Duffy, A. (2017). The effectiveness of self-compassion and self-esteem writing tasks in reducing body image concerns. Body Image, 23, 206-213.
Smith, B.P, Hall, H.C., Woolcock-Henry, C. (2000). The effects of gender and years of teaching experience on explanatory style of secondary vocational teachers. Journal of Vocational Education Research,  25(1),  24-31.
Soysa, C.K., Wilcomb, C.J. (2015). Mindfulness, Self-compassion, Self-efficacy, and Genders Predictors of Depression, Anxiety, Stress, and Well-being. Mindfulness, 6(2), 217-226.
Tanenbaum, M.L., Adams, R.N., Gonzalez, J.S., Hanes, S.J., Hood, K.K.(2017). Adapting and validating a measure of diabetes-specific self-compassion. Journal of Diabetes and its Complications, 33(10), 1540-1541.
Toulgui, E., Jemni, S., Samia, F., Lazreg, N., Mtaouaa, S., Khachnaoui, F. (2016). Depression and anxiety in mothers of children with cerebral palsy: Comparative study. Annals of Physical and Rehabilitation Medicine, 59, 9-14.
Tracy, A., Jopling, E., Moult, J.L. (2021). The effects of inducing self-compassion on affective and physiological recovery from a psychosocial stressor in depression. Behaviour Research and Therapy, 146, 1039-1044.
Twenge, J.M., Martin, G.N. (2020). Gender differences in associations between digital media use and psychological well-being: Evidence from three large datasets. Journal of Adolescence, 79, 91-102.
Wang, X., Chen, Z., Poon, K., Teng, F., Jin, S.(2017). Self-compassion decreases acceptance of own immoral behaviors. Personality and Individual Differences. 106, 329-333.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 28 آبان 1401
  • تاریخ بازنگری: 16 آذر 1401
  • تاریخ پذیرش: 20 آذر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار