اثربخشی طرحواره درمانی بر نشخوار فکری و اهمال‌کاری دانشجویان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

2 دانشیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران

چکیده

اهمال کاری رفتاری فراگیر و بالقوه ناسازگار برای بسیاری از دانشجویان است که اغلب با احساس پریشانی و ناراحتی روانشناختی همراه بوده است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر نشخوارفکری و اهمال‌کاری دانشجویان دانشگاه یاسوج بود. طرح این پژوهش، نیمه آزمایشی از نوع پیش‌آزمون، پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان کارشناسی دانشگاه یاسوج بود. بدین صورت که از بین دانشجویان کارشناسی دانشگاه یاسوج، دانشجویانی که به شرکت در طرح تمایل داشتند ثبت‌نام صورت گرفت و سپس از بین 72 نفر داوطلب، تعداد 60 نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه،گمارده شدند. پرسش‌نامه‌های نشخوار فکری نالن هوکسما و مارو (1991) و مقیاس اهمال کاری لی(1986) را تکمیل کردند. آزمودنی‌های گروه آزمایش به مدت 8 جلسه تحت آموزش طرح‌واره درمانی قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکردند. مجدداً دو گروه با پس‌آزمون ارزیابی شدند. یک ماه بعد از پس آزمون از هر دو گروه آزمون پیگیری گرفته شد. نتایج تحلیل آنکوا نشان داد نمرات پس آزمون نشخوار فکری و اهمال‌کاری در دو گروه تفاوت معنادار دارد؛ بدین معنی که نشخوار فکری و اهمال‌کاری گروه آزمایش بعد از آموزش حوزه‌های طرحواره کاهش یافته است. همچنین نتایج آزمون پیگیری نشان داد تفاوت نمرات دو گروه در متغیرها معنادار است. بنابر نتایج به‌دست آمده از مطالعه حاضر، میتوان نتیجه گرفت که آموزش طرح‌واره درمانی بر کاهش نشخوارفکری و اهمال‌کاری دانشجویان موثر و این اثر پایدار بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of the Schema Therapy on Rumination and Procrastination of the Students

نویسندگان [English]

  • Zahra Sakhaie Ardakani 1
  • Fariborz Nikdel 2
  • Ali Taghvaei Nia 2
1 M.A. in Educational Psychology, College of Humanities, Yasouj University, Yasouj, Iran
2 Associate Professor, College of Humanities, Yasouj University, Yasouj, Iran
چکیده [English]

Academic procrastination is a way to escape from living in the present and to postpone what we have decided to do to the future. The aim of this study was to evaluate the effectiveness of schema therapy on rumination and academic procrastination of Yasouj University students. The design of this study was a quasi-experimental pretest, post-test with a control group. The statistical population included all undergraduate students of Yasouj University. Thus, among the undergraduate students of Yasouj University, students who wished to participate in the project were registered and then they were asked to complete the consent form in the research. Out of 72 volunteers, 60 student were registered and assigned to two experimental and control groups. They completed the Nalin Hooksma and Murrow rumination Questionnaires and the Lee procrastination Scale. The subjects in the experimental group were trained in schema therapy for 8 sessions and the control group did not receive any training. Then both groups were re-evaluated by post-test. One month later, post-test was followed up from both groups. After the pre-test, data analysis was performed using ANKOA analysis method. The results showed that the post-test scores of procrastination were significantly different between the two groups; this means that the procrastination of the experimental group has decreased after training in schema areas. According to the results of the present study, it can be concluded that schema therapy has positively and significantly treated rumination and academic procrastination.

کلیدواژه‌ها [English]

  • schema therapy
  • early maladaptive schemas
  • rumination
  • procrastination

مراجع

ﺑﺎﻗﺮیﻧﮋاد، م.؛ ﺻﺎﻟﺤﯽ ﻓﺪردی، ج.؛ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﯾﯽ، م. (1389). راﺑﻄﻪ ﺑﯿﻦ ﻧﺸﺨﻮار ﻓﮑﺮی و اﻓﺴﺮدﮔﯽ در ﻧﻤﻮﻧﻪ ای از داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن اﯾﺮاﻧﯽ. ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ و روانشناسی، 11 (1)، 38-21.
ﺟﻮﮐﺎر، ب.، و دﻻور ﭘﻮر، م.آ.، (1386). راﺑﻄﻪ ﺗﻌﻠﻞ ورزی آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺎ اﻫﺪاف ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ. اﻧﺪﯾﺸﻪﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ، 3 (3 و 4) ، 80-61.
حسن­زاده، ن. (1391). اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کاهش نشخوار فکری افراد مبتلا به افسردگی اساسی. پایان نامه ی کارشناسی ارشد. گروه روان­شناسی. دانشکده ی روانشناسی و  علوم تربیتی. دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
حسینی، ف؛ خیر، م. (1388). پیش بینی «تعلل ورزی رفتاری و تصمیم گیری» با توجه به باورهای فراشناختی در دانشجویان. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 15 (3)، 273-265.
رضایی، م.، غضنفری، ف.، ورضایی، ف. (1395). اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی برشدت افسردگی ونشخوار فکری افرادمبتلا به افسردگی اساسی. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، 24(1)، 56-41.
سنگانی، ع.ر.، و دشت­بزرگی، ز. (1397). اثر بخشی طرحواره درمانی برسلامت روانی، نشخوارذهنی و احساس تنهایی زنان مطلقه. مجله دستاوردهای روان شناختی (علوم تربیتی و روانشناسی)، 4(25)، 216-201.
شاه نظری، م، و  حائری، ه. (1395). تاثیر گروه درمانی شناختی- رفتاری بر نشخوار ذهنی و اضطراب بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس، مجله پژوهش های کاربردی روانشناختی، 7(1)، 155-167.
قدم پور، ع. ا.، حسینی رمقانی، ن. ه.، مرادی، س.، مرادیانی گیزه رود، س. خ.، عالی پور، ک. (1397). اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر نشخوار فکری پس رویدادی و اجتناب شناختی در دانش آموزان با نشانگان بالینی اضطراب اجتماعی. فصلنامه طب داخلی روز، 24 (2)، 111-118.
محمودزاده، ر.، محمدخانی، ش. (1394). کمال گرایی و اهمال کاری تحصیلی: نقش واسطه­ای نشخوار فکری. کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی بالینی. دو فصلنامه علمی-پژوهشی، روانشناسی بالینی و شخصیت، 14 (1)، 134-125.
ﻣﯿﺮزاﯾﯽ، م.، ﻏﺮاﺑﯽ، ب.، و ﺑﯿﺮﺷﮏ، ب. (1392). ﻧﻘﺶ ﮐﻤﺎلﮔﺮاﯾﯽ ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﯽ، ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪی، ﻧﮕﺮاﻧﯽ و ﻣﺸﮑﻞ در ﻧﻈﻢ ﺑﺨﺸﯽ ﻫﯿﺠﺎﻧﯽ در ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ اﻫﻤﺎل ﮐﺎری رﻓﺘﺎری و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی. ﻣﺠﻠﻪ روانﭘﺰﺷﮑﯽ و روانﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ اﯾﺮان، 19 (3) ، 240-230.
ﻣﻮﺳﻮی، م.، ﺣﻖﺷﻨﺎس، ح.، ﻋﻠﯽﺷﺎﻫﯽ، م.ج.، و ﻧﺠﻤﯽ ب. (1387). اﺿﻄﺮاب اﻣﺘﺤﺎن و ﺑﺮﺧﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﺮدی-اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ آن در داﻧﺶآﻣﻮزان دﺑﯿﺮﺳﺘﺎﻧﯽ ﺷﻬﺮ ﺷﯿﺮاز. ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻮم رﻓﺘﺎری، 6 (1)، 25-17.
ﻧﺎﻣﯿﺎن، س.، و ﺣﺴﯿﻦﭼﺎری، م. (1390). ﺗﺒﯿﯿﻦ اﻫﻤﺎل ﮐﺎری داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس ﺑﺎورﻫﺎی ﻣﺬﻫﺒﯽ و ﻫﺴﺘﻪ ﮐﻨﺘﺮل. ﻣﺠﻠﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت روانﺷﻨﺎﺳﯽ ، 14 (7) ، 126-99.
ﻧﻤﮑﯽﺑﯿﺪﮔﻠﯽ، ز.، و ﺻﺪﯾﻘﯽارﻓﻌﯽ، ف. (1396).  ﺑﺮرﺳﯽ راﺑﻄﻪ ذﻫﻦآﮔﺎﻫﯽ و ﺗﺎب­آوری ﺑﺎ اﻫﻤﺎل ﮐﺎری ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ در داﻧﺸﺠﻮﯾﺎن داﻧﺸﮕﺎه ﮐﺎﺷﺎن. ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ روانﺷﻨﺎﺳﯽ، 45 ،301- 281.
یانگ، ج.، کلوسکو، ژ.، و ویشار، م. (1396). طرحواره درمانی. ترجمه ح. حمیدپور و ز. اندوز، ز. تهران: انتشارات ارجمند.
Akpur, U. (2020). The Effect of Procrastination on Academic Achievement: A Meta-Analysis Study. International Journal of Educational Methodology, 6(4), 681-690.
Aflakian, M., Atashpour, S. H., & Khayatan, F. (2020). Developing the schema therapy based on obsessive-compulsive disorder and comparing with cognitive-behavioral therapy. Caspian Journal of Neurological Sciences, 6(2), 108-123.
Aghaei, A., Boroumandnasab, M., & Honarmand, M. M. (2018). The effect of schema therapy on academic procrastination in elementary sixth grade students. Journal of Psychology & Clinical Psychiatry, 9(6), 670-673.
Balkis, M., & Duru, E. (2009). Prevalence of academic procrastination behavior among pre-service teachers, and its relationship with demographics and individual preferences. Journal of Theory and Practice in Education, 5(1), 18-32.
Brando-Garrido, C., Montes-Hidalgo, J., Limonero, J. T., Gómez-Romero, M. J., & Tomás-Sábado, J. (2020). Relationship of academic procrastination with perceived competence, coping, self-esteem and self-efficacy in nursing students. Enfermería Clínica (English Edition), 30(6), 398-403.
Brownlow, S., & Reasinger, R. D. (2000). Putting off until tomorrow what is better done today: Academic procrastination as a function of motivation toward college work. Journal of Social Behavior and Personality, 15(5; SPI), 15-34.
Calvete, E., Orue, I., & Hankin, B. L. (2013). Early maladaptive schemas and social anxiety in adolescents: The mediating role of anxious automatic thoughts. Journal of Anxiety Disorders, 27 (3), 278-288.
Cecero JJ, Marmon TS, Beitel M, Hutz A. (2004). Images of mother, self, and god as predictors of dysphoria in Nonclinical Samples. Personality and Individual Differences; 36: 1669-80.
Chase, L. (2003); Procrastination: The new master skill of time management. Agency Scales Magazine, 33: 60-62.
Dardara, E., & Al-Makhalid, K. A. (2022). Procrastination, Negative Emotional Symptoms, and Mental Well-Being among college students in Saudi Arabia. Anales de Psicología/Annals of Psychology, 38(1), 17-24.
Erfan, A., Noorbala, A. A., Amel, S. K., Mohammadi, A., & Adibi, P. (2018). The Effectiveness of Emotional Schema Therapy on the Emotional Schemas and Emotional Regulation in Irritable Bowel Syndrome: Single Subject Design. Advanced Biomedical Research, 7 (1), 72.
Fee, R. L., & Tangney, J. P. (2000). Procrastination: A means of avoiding shame or guilt?. Journal of Social Behavior and Personality, 15(5), 167-184.
Flett, A. L., Haghbin, M., & Pychyl, T. A. (2016). Procrastination and depression from a cognitive perspective: An exploration of the associations among procrastinatory automatic thoughts, rumination, and mindfulness. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 34(3), 169-186.
Haghbin, M., McCaffrey, A., & Pychyl, T. A. (2012). The complexity of the relation between fear of failure and procrastination. Journal of Rational-Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 30(4), 249-263.
Hajloo, N. (2014).Relationships between self-efficacy, self-esteem and procrastination in undergraduate psychology students. Iranian journal of psychiatry and behavioral sciences, 8(3), 42.
 Herts, K. L., & Evans, S. (2021). Schema Therapy for Chronic Depression Associated with Childhood Trauma: A Case Study. Clinical Case Studies, 20(1), 22-38.
Hooda, M., & Devi, R. (2017). Procrastination: A serious problem prevalent among adolescents. ZENITH International Journal of Multidisciplinary Research, 7(9), 107-113.
Johansen, G., Oswald, K., & Safran, S. (2005). Preventing trouble: Making schools safer places using positive behavior supports. Journal of Education & Treatment of Children, 28(3), 265279.
Jones, I. S., & Blankenship, D. C. (2021). Year Two: Effect of Procrastination on Academic Performance of Undergraduate Online Students. Research in Higher Education Journal, 39.
Kagan, M., Cakir, O., Ilhan, T., & Kandemir, M. (2010).The explanation of the academic procrastination behaviour of university students with perfectionism, obsessive-compulsive and five factor personality traits. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 2 (2), 2121-2125.
Kidner, W. L. (2013). An examination of the Young schema model: Permissive parenting, early maladaptive schemas, and procrastination.
Luminet, O. (2003). 10 Measurement of depressive rumination and associated constructs. Depressive Rumination, 187.
Lay, C. H. (1986). At last, my research article on procrastination. Journal of Research in Personality, 20(4), 474-495.
Milgram, N. A.; Dangour, W. and Raviv, A. (2001). Situational and personal determinants of academic procrastination. The Journal of General Psychology, 119(2), 123-133.
Nolen-Hoksema, S., & Marrow, J. (1991). A prospective study of depression and posttraumatic stress symptoms after the natural disaster: The 1980 loma prieta earthquake. Journal of personality and social psychology, (61), 115-121.
Ozer, B., Demir, A., & Ferrari, J. (2013). Reducing academic procrastination through a group treatment program: A pilot study. Journal of Rational Emotive & Cognitive-Behavior Therapy, 31 (3), 127- 135.
Pala, A., Akyıldız, M., & Bağcı, C. (2011). Academic procrastination behaviour of preservice teachers’ of Celal Bayar University. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 29, 1418-1425.
Roelofs, J., Onckels, L., & Muris, P. (2013). Attachment quality and psychopathological symptoms in clinically referred adolescents: The mediating role of early maladaptive schema. Journal of child and family studies, 22(3), 377-385.
Sirois, F. M. (2007). “I’ll look after my health, later”: A replication and extension of the procrastination–health model with community-dwelling adults. Personality and individual differences, 43(1), 15-26.
Sirois, F. M., Melia-Gordon, M. L., & Pychyl, T. A. (2003). “I'll look after my health, later”: An investigation of procrastination and health. Personality and Individual Differences, 35(5), 1167-1184.
Steel, P. (2007). The nature of procrastination: A meta-analytic and theoretical review of quintessential self-regulatory failure. Psychological Bulletin, 133(1), 65-94.
Steel, P., Brothen, T., & Wambach, C. (2001). Procrastination and personality, performance, and mood. Personality and Individual Differences, 30(1), 95-106.
Strongman, K. T., & Burt, C. D. (2000). Taking breaks from work: An exploratory inquiry. The Journal of Psychology, 134(3), 229-242.
Tice, D. M., & Baumeister, R. F. (1997). Longitudinal study of procrastination, performance, stress, and health: The costs and benefits of dawdling. Psychological science, 8(6), 454-458.
Torres C. (2002). Early maladaptive schemas and cognitive distortions in psychopathy and narcissism. PhD Thesis. Canberra, Australia; Australian National University.
Wells, A. (2011). Metacognitive therapy for anxiety and depression. Guilford press.
Xu, S., Zhang, R., & Feng, T. (2023). The functional connectivity between left insula and left medial superior frontal gyrus underlying the relationship between rumination and procrastination. Neuroscience, 509, 1-9.
Young, J. E., McGinn, L. K., & Salkovskis, P. M. (1996). Schema-focused therapy. Frontiers of Cognitive Therapy, New York: Guilford, 182-200.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 آذر 1401
  • تاریخ بازنگری: 21 دی 1401
  • تاریخ پذیرش: 30 دی 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار