اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر پرخاشگری، تنظیم هیجان و امید به زندگی دختران آسیب دیده اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور، گلستان، ایران.

2 کارشناس ارشد روانشناسی، دانشگاه پیام نور، گلستان، ایران.

3 استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر پرخاشگری، تنظیم‌هیجان و امید به زندگی دختران آسیب‌دیده اجتماعی بود. طرح تحقیق نیمه‌آزمایشی و از نوع پیش‌آزمون_ پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعۀ آماری کلیۀ دختران آسیب‌دیده اجتماعی در مرکز بازپروری بهزیستی گرگان بودند که از میان آنها 30 دختر با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه‌های تنظیم‌شناختی‌هیجان گارنفسکی و کرایج، (2001)، پرخاشگری باس و پری (1992) و امید به زندگی میلر (1988) در مراحل قبل و بعد از درمان استفاده شد. گروه آزمایش به مدت 8 جلسه، تحت درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد هیز (2007) قرار گرفتند اما گروه گواه هیچ‌گونه درمانی دریافت نکرد. داده‌های پژوهش با استفاده از تحلیل کوواریانس تک‌متغیری تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش پرخاشگری، بهبود تنظیم‌هیجان و امید به زندگی دختران آسیب‌دیده اجتماعی تاثیر معنی‌دار دارد (0/05>P). بنابراین یافته‌های این پژوهش، تلویحات عملی در موقعیت‌های بالینی را دارد که مورد بحث واقع شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Treatment Based on Acceptance and Commitment on Aggression, Emotion Regulation and Life Expectancy of Socially Damaged Girls

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Aghili 1
  • Zahra Mahghani Gheshlagh 2
  • Arezou Asghari 3
1 Assistant Professor, Department of Psychology, Payame Noor University, Golestan, Iran.
2 Master of Psychology, Payame Noor University, Golestan, Iran.
3 Assistant Professor, Faculty of Humanities, Kosar University of Bojnord, Bojnord, Iran
چکیده [English]

The aim of the present study was to determine the effectiveness of the treatment based on acceptance and commitment on aggression, emotion regulation and life expectancy of socially damaged girls. The design of the research was semi-experimental and of pre-test-post-test type with the control group. The statistical population was all the socially disadvantaged girls in the welfare rehabilitation center of Gorgan, from among whom 30 girls were selected by available sampling method and randomly assigned to two experimental and control groups. To collect data, Garnevsky and Kraij, (2001), Aggression and Bass and Perry (1992) and Miller's (1988) life expectancy questionnaires were used in the pre- and post-treatment phases. The experimental group received Hayes (2007) acceptance and commitment group therapy for 8 sessions, but the control group did not receive any treatment. Research data were analyzed using univariate analysis of covariance. The findings showed that group therapy based on acceptance and commitment has a significant effect on reducing aggression, improving emotion regulation and life expectancy of socially disadvantaged girls (P<0.05). Therefore, the findings of this research have practical implications in clinical situations that have been discussed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • acceptance and commitment therapy
  • aggression
  • emotion regulation
  • life expectancy
  • social injury
ایزکیان، ساره؛ میرزائیان، بهرام؛ و حسینی، سید حمزه. (1398). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بدتنظیمی هیجانی و شفقت بر خود دانش‌آموزان خودآسیب رسان. اندیشه و رفتار در روان شناسی بالینی، 14(53)، 17-26.
بحرینی، ناهید؛ و آقایی، اصغر. (1398). مقایسه‌ی تنظیم هیجانی و خودآگاهی در نوجوانان عادی و بزهکار. اندیشه و رفتار در روان شناسی بالینی، 14(52)، 57-66.
برزگری دهج، ابوالفضل؛ جهانداری، پیمان؛ حسین ثابت، فریده؛ و برجعلی، احمد. (1398). تأثیر آموزش گروهی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم هیجان و حالت‌های خلقی نوجوانان. علوم مراقبتی نظامی، ۶ (۳)، ۲۴۷-۲۳۸.
پورعبدل، سعید؛ عباسی، مسلم؛ پیرانی، ذبیح، و عباسی، محمد. (1395). رابطه امید به زندگی و بهزیستی روان شناختی با کیفیت زندگی در سالمندان. روان‌شناسی پیری، 1(1)، 57-65.
ثناگوی محرر، غلامرضا؛ شیرازی، محمود؛ میرشرف‌الدین، علیرضا؛ و میری قلعه‌نو، زهرا. (1399). تاثیر آموزش بهزیستی روانشناختی بر امید به زندگی، بهزیستی روانشناختی و اضطراب اجتماعی در مادران دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی. نشریه علمی روانشناسی اجتماعی، 8(56)، 13-22.
جعفری، عیسی؛ غضنفریان، فریبا؛ علی اکبری، مهناز؛ و کمرزرین، حمید. (1397). اثربخشی آموزش مهارت‌های مقابله‌ای بر تنظیم هیجانی در نوجوانان بزهکار. مجله دست آوردهای روان شناختی، 24(1)، 97-110.
حسنی، جعفر؛ و قائدنیای جهرمی، علی. (1395). راهبردهای نظم‌جویی شناختی هیجان در دختران فراری و بهنجار. نشریه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی البرز، ۴ (۱)، ۴۸-۴۱.
دماری، بهزاد؛ حیدری، علیرضا؛ مسعودی، فرید؛ و ذکایی، آرزو. (1399). برنامه کشوری بازپروری زنان آسیب دیده اجتماعی در سازمان بهزیستی ایران: اهداف، الگوی خدمت، چالش ها و راه آینده. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، ۱۸ (۳)، ۳۵۴-۳۴۳.
دلاور، علی. (1391). روش تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. انتشارات ارسباران.
رضاقلی زاده، بهنام. (1399). بررسی آسیب های اجتماعی نوجوانان و نقش رسانه در پیشگیری و کنترل آن. فصلنامه علمی رسانه، 31(1)، 147-166.
رحیمی، کاظم. (1400). نگاهی به آسیب های اجتماعی از بعد پرورشی تربیتی دانش آموزان. فصلنامه تحقیقات جدید در علوم انسانی، 4(29)، 233-217.
رفاهی، ژاله؛ داستان، نصیر؛ و اشرفی، حاجی. (1399). پیش بینی پرخاشگری کودکان بر اساس خشونت خانگی و الگوهای ارتباطی. فصلنامه سلامت روان کودک، 7(۲)، ۵۵-۶۵.
رضوی، ریحانه؛ عرب، علی؛ و شیرازی، محمود. (1399). اثربخشی بخشایش مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر امید به زندگی در معتادان متجاهر زن تحت درمان در مراکز اقامتی اجباری شهرستان زاهدان. فصل‌نامه طب انتظامی، ۹(۳)، ۱۵۷-۱۶۴.
زارع زاده، رسول؛ علیوندی وفا، مرضیه؛ طباطبائی، سید محمود؛ و اقدسی، علی نقی. (1400). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افسردگی و امید به زندگی بیماران پیوند کبدی. فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی، 16(62)، 109-122.
سلگی، زهرا؛ و عطائی مغانلو، وحید. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر الگوی رفتاری تیپ A، شادکامی و احساس تنهایی در نوجوانان ساکن کانون اصلاح و تربیت. پژوهش های روانشناسی اجتماعی، 7(28)، 41-54.
سامانی، سیامک. (1386). بررسی پایایی و روایی پرسش‌نامۀ پرخاشگری باس و پری. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، ۱۳ (۴)، ۳۶۵-۳۵۹.
عیوضی، محمدرحیم. (1400). ارائه ی مدلی برای شناخت آسیب های اجتماعی (با تأکید بر آینده پژوهی اسلامی). راهبرد اجتماعی فرهنگی، 10(4)، 859-892.
عینی، زهره؛ صادقی، جمال؛ درتاج، فریبرز؛ و همایونی، علی‌رضا. (1399). مدل یابی روابط ساختاری تعارضات والدین و دانش آموزان با پرخاشگری: نقش میانجی بی تفاوتی اخلاقی. فصلنامه سلامت روان کودک، ۷(۲)، ۴۱-۵۴.
عرب، علی. (1396). رابطه امید به زندگی، نگرش به رفتار بزهکارانه و تجربه مصرف مواد مخدر در دانش‌آموزان پسر دوره دوم متوسطه مدارس شیرآباد و مرکز شهر زاهدان. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 14(28)، 149-168.
کریمی، سارا؛ و اسمعیلی، معصومه. (1399). بررسی رابطه راهبردهای تنظیم هیجان و تاب‌آوری با سازگاری زناشویی معلمان زن. فصلنامه علمی پژوهشی علوم روانشناختی، ۱۹ (۸۷)، ۲۹۸-۲۹۱.
کشتکار، فاطمه؛ نظیری، قاسم؛ محمدی، مسعود؛ و فتح، نجمه. (1400). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر پرخاشگری و انعطاف‌پذیری شناختی دانش‌آموزان دختر با رفتار خودجرحی مقطع دبیرستان شهر شیراز. سلامت جامعه، 15(4)، 79-88.
گلستانی‌فر، سروش؛ و دشت بزرگی، زهرا. (1399). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افسردگی، سلامت روان‌شناختی و امید به زندگی سالمندان مبتلا به افسردگی غیربالینی. روان‌شناسی پیری، 6(3)، 191-203.
موسوی، سیده مریم؛ دشت بزرگی، زهرا؛ حیدرئی، علیرضا؛ پاشا، رضا؛ و برنا، محمدرضا. (1400). اثربخشی آموزش مثبت‌نگری بر خودشفقتی و تنظیم هیجان در مردان وابسته به مواد. پژوهش نامه روانشناسی مثبت، 7(1)، 65-76.
مرمرچی نیا، مژگان؛ و ذوقی پایدار، محمدرضا. (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر امیدواری و شادکامی نوجوانان دختر تحت پوشش بهزیستی. فصلنامه روان شناسی کاربردی، 11(3)، 157-174.
مهنی زاده فلاحیه، سمیه؛ و شعاع کاظمی، مهرانگیز. (1396). کنترل خشم و تاب آوری در دختران بزهکار نوجوان کانون اصلاح و تربیت شهر تهران. اولین کنفرانس بین المللی فرهنگ آسیب شناسی روانی و تربیت. تهران.
نیاستی، نرجس؛ قربان شیرودی، شهره؛ خلعتبری، جواد؛ و تیزدست، طاهر. (1400). اثربخشی بسته آموزشی مبتنی بر روش های درمان متمرکز بر شفقت،درمان متمرکز بر هیجان و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر میزان تحمل پریشانی و تکانشگری نوجوانان دارای رفتارهای پرخاشگرانه. سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، ۵(۴)، ۱۱۷-۱۰۷.
Beauchaine, T. P., Katkin, E. S., Strassberg, Z., & Snarr, J. (2021). Disinhibitory psychopathology in male adolescents: Discriminating conduct disorder from attention-deficit/hyperactivity disorder through concurrent assessment of multiple autonomic states. Journal of Abnormal Psychology, 110(4), 610- 624.
Cunningham, M. L., Griffiths, S., Baillie, A., & Murray, S. B. (2018). Emotion dysregulation moderates the link between perfectionism and dysmorphic appearance concern. Psychology of Men & Masculinity, 19(1), 59-68. ‌
Chinea, D., Koenig, J., Parzer, P., Brunner, R., Carli, V., Hoven, C. W., & Kaess, M. (2019). Longitudinal development of risk-taking and selfinjurious behavior in association with late adolescent borderline personality disorder symptoms. Psychiatry research, 273(1), 127-133.
Fogelkvist, M., Gustafsson, A., Kjellin, L., & Parling, T. (2020). Acceptance and Commitment Therapy to Reduce Eating Disorder Symptoms and Body Image Problems in Patients with Residual Eating Disorder Symptoms: A Randomized Controlled Trial. Body Image, 32(8), 155-166.
Gächter, S., Starmer, C., Thöni, C., & Tufano, F. (2022). Social closeness can help, harm and be irrelevant in solving pure coordination problems. Economics Letters, 216(8), 110-116.
Garnefski, N., & Kraaij, A. (2006). Brief report: cognitive emotion regulation strategies and psychological adjustment in adolescence, 32(1), 449- 454.
Hayes, S. C. Strosahl, K. D. & Wilson, K. (2007). Measuring experiential avoidance: A preliminary test of a working model. Psychological Record, 54(4), 553-578.
Lee, J. W., & Ha, J. H. (2018). The effects of an acceptance -commitment therapy based stress management program on hospitalization stress, selfefficacy and psychological well-being of inpatients with schizophrenia. Journal of Korean Academy of Nursing, 48(4), 443 -453.
Livheim, F., Hayes, L., Ghaderi, A., Magnusdottir, T., Högfeldt, A., Rowse, J., & Tengström, A. (2018). The effectiveness of acceptance and commitment therapy for adolescent mental health: Swedish and Australian pilot outcomes. Journal of Child and Family Studies, 24(4), 1016-1030.
Leon, A., Reyes. G., Vila, J., Perez, N., Robles, H., & Ramos, M. (2002). The aggression questionnaaire: A validation study in student samples. Spanish J Psychol, 19(5), 53-45
Malti, T., & Rubin, KH. (2018). Handbook of child and adolescent aggression. Guilford Publications, 1(6), 22-35.
Mazzuca, S., Kafetsios, K., Livi, S., & Presaghi, F. (2019). Emotion regulation and satisfaction in long-term marital relationships: The role of emotional contagion. Journal of Social and Personal Relationships, 36(9), 80-95.
Miller, J. F., & Powers, M. J. (1998) Development of an instrument to measure hope. Nursing Research, 37(1), 6-10.
Morris, G., Reiche, E. M. V., Murru, A., Carvalho, A. F., Maes, M., Berk, M., & Puri, B. K. (2018). Multiple immune-inflammatory and oxidative and nitrosative stress pathways explain the frequent presence of depression in multiple sclerosis. Molecular neurobiology, 55(8), 6282- 6306.
Hancock, K., Swain, J., Hainsworth, C., Dixon, A., Koo, S., & Munro, K. (2020). Efficacy of Acceptance and Commitment Therapy Compared to Cognitive Behavioral Therapy on Anger and Interpersonal Relationships of Male Students. JCCAP 47(2), 296-311.
Okur Güney, Z. E., Sattel, H., Witthöft, M., & Henningsen, P. (2019). Emotion regulation in patients with somatic symptom and related disorders: A systematic review. PloS one, 14(6), 1-29.
Picherot, G., Balençon, M., Bailhache, M., & Champrenault, C. (2021). La prostitution des mineurs en France: recommandations du groupe de travailAdolescent prostitution in France: Recommendations of the French Working Group. Perfectionnement en Pédiatrie, 4(4), 346-353.
Peng, C., Guo, T., Cheng, J., Wang, M., & Rong, F. (2022). Sex differences in association between Internet addiction and aggression among adolescents aged 12 to 18 in mainland of China. Journal of Affective Disorders, 18(6), 22-31.
Robins, C., Keng, S., Ekblad, A., & Brantley, J. (2019). Effects of mindfulness-based stress reduction on emotional experience and expression: a randomized controlled trial. J Clin Psycho, 68(1), 117-31.
Sanders, M. R., Turner, K. M., & Metzler, C. W. (2019). Applying self-regulation principles in the delivery of parenting interventions. Clinical child and family psychology review, 22(1), 24-42.
SeviKoc, M., Aka, B. T., Dogruy, B., Cutiss, J., Carpenter, J. K., & Hofmann, S. G. (2019). “Psychometric Properties of the Turkish Version of the Interpersonal Emotion Regulation Questionnaire (IERQ)”. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 16(2), 1-10.
Swain, J., Hancock, K., Hainsworth, C., & Bowman, J. (2018). Mechanisms of change: Exploratory outcomes from a randomised controlled trial of acceptance and commitment therapy for anxious adolescents. Journal of Contextual Behavioral Science, 1(4), 56 -67.
Schäfer, J. Ö., Naumann, E., Holmes, E. A., Tuschen-Caffier, B., & Samson, A. C. (2017). Emotion regulation strategies in depressive and anxiety symptoms in youth: A meta-analytic review. Journal of youth and adolescence, 46(2), 261- 276.
Tran, D., Hans, O., Zhou, S., & Pedersen, E. (2022). Depression and perceptions of social norms and harms for electronic and combustible cigarette use: Associations with tobacco use in college students. Psychiatry Research Communications, 2(3), 53-64.
Wynne, B., McHugh, L., Gao, W., Keegan, D., Byrne, K., Rowan, C., Hartery, K., Kirschbaum, C., Doherty, G., Cullen, G., Dooley, B., & Mulcahy, H. (2018). Acceptance and Commitment Therapy Reduces Psychological Stress in Patients with Inflammatory Bowel Diseases. Journal of Gastroenterology, 156(4), 935-945.