الگویابی ساختاری رفتارهای پرخطر بر اساس سیستم‌های مغزی- رفتاری و ابعاد تاریک شخصیت با میانجی‌گری خلاقیت هیجانی در دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه

عابدین زاده, مهرنوش; حقایق, سیدعباس; رئیسی, زهره

doi:10.22034/jmpr.2023.15347

الگویابی ساختاری رفتارهای پرخطر بر اساس سیستم‌های مغزی- رفتاری و ابعاد تاریک شخصیت با میانجی‌گری خلاقیت هیجانی در دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران.

² استادیار، گروه روان‌شناسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران.

³ استادیار، گروه روانشناسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران.

10.22034/jmpr.2023.15347

چکیده

هدف پژوهش حاضر الگویابی ساختاری رفتارهای پرخطر بر اساس سیستم‌های مغزی- رفتاری و ابعاد تاریک شخصیت با میانجی‌گری خلاقیت هیجانی در دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه بود. روش پژوهش همبستگی به شیوه‌ مدل‌یابی معادلات ساختاری و جامعه پژوهش متشکل از کلیه دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شاهین‌شهر در سال تحصیلی 1399-1400 بود که به شیوه نمونه‌گیری در دسترس از بین آنان 550 دانش‌آموز که داوطلب شرکت بودند، انتخاب شده و از آنان خواسته شد به سوالات پرسش‌نامه‌های پژوهش پاسخ دهند که 505 عدد از آنها بطور کامل برگردانده شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسش‌نامه‌های سیستم مغزی رفتاری (کارور و وایت، 1994)، رفتارهای پرخطر (محمدخانی، 1386)، شخصیت تاریک (جنیسون و ویستر،2010) و خلاقیت هیجانی (آوریل، 1999) بودند. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش با استفاده از روش‌های همبستگی پیرسون و مدل‌سازی معادلات ساختاری، به وسیله نرم‌افزار آماری SPSS و Amos ویرایش 23 صورت گرفت. نتایج نشان داد که سیستم‌های فعال‌سازی و بازداری رفتاری، ابعاد تاریک شخصیت (خودشیفتگی، ماکیاولیسم و جامعه‌ستیزی) بر خلاقیت هیجانی و رفتارهای پرخطر دانش‌آموزان دارای اثر مستقیم معنادار بوده است (001/0>p). همچنن نتایج نشان داد که خلاقیت هیجانی علاوه بر اثر مستقیم بر رفتارهای پرخطر دانش‌آموزان، در رابطه سیستم‌های مغزی- رفتاری و ابعاد تاریک شخصیت با رفتارهای پرخطر در دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه نیز نقش میانجی معنادار دارد. با توجه به نقش میانجی معنادار خلاقیت هیجانی، پیشنهاد می‌شود تا با آموزش مهارت‌های تنظیم هیجان و خلاقیت هیجانی به دانش‌آموزان، تلاش شود تا با تاثیر بر سیستم‌های مغزی رفتاری و ابعاد تاریک شخصیت از بروز رفتارهای پرخطر در نزد آنان کاسته شود.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.27173852.1401.17.68.24.8

عنوان مقاله [English]

Structural Modeling of Risky Behaviors According to Cerebral-Behavioral Systems and the Dark Triad of Personality with the Mediation of Emotional Creativity in Secondary high School Students

نویسندگان [English]

mehrnoush abedin zadeh ¹
seyyed abbas haghayegh ²
zohreh reisi ³

¹ PhD student in general psychology, Department of Psychology, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.

² Assistant Professor, Department of Psychology, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.

³ Assistant Professor, Department of Psychology, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.

چکیده [English]

The purpose of the present study was the structural modeling of risky behaviors according to cerebral-behavioral systems and the dark triad of personality with the mediation of emotional creativity in secondary high school students. The research method was correlational through structural equation modeling and the research population was composed of all secondary high school students in Shahin Shahr in academic year 2020-21 from whom 550 students who had participated voluntarily were selected through available sampling method and they were asked to answer the items of the questionnaires. 505 of the answer sheets were then returned completely. The research instruments included cerebral-behavioral questionnaires (Carver and White, 1994), risky behaviors, dark personality and emotional creativity (Averill, 1999). The data analysis was conducted through Pearson correlation methods and structural equation modeling via SPSS and Amos software versions 23. The results showed that the results of behavioral activation and inhibition systems, dark triad of personality (narcissism, Machiavellianism and anti-socialism) had a significant direct effect on students' emotional creativity and high-risk behaviors (p<0.001). in addition the results also showed that the emotional creativity, to having a direct effect on students' high-risk behaviors, also has a significant mediating role in the relationship between brain-behavioral systems and dark triad of personality with high-risk behaviors in high school students. Considering the significant mediation role of emotional creativity, it is suggested to try to decrease the emergence of risky behaviors through influencing cerebral-behavioral systems and dark aspects of behavior via teaching emotion regulation skills and emotional creativity.

کلیدواژه‌ها [English]