رابطه بین ترومای کودکی با گرایش به سوء مصرف مواد مخدر با توجه به نقش میانجی انعطاف‌پذیری شناختی و نشخوار فکری در افراد با اختلال استرس پس از سانحه

ترکمن, مهدیس; داودی, اعظم; نظیری, قاسم; فتح, نجمه

doi:10.22034/jmpr.2023.15344

رابطه بین ترومای کودکی با گرایش به سوء مصرف مواد مخدر با توجه به نقش میانجی انعطاف‌پذیری شناختی و نشخوار فکری در افراد با اختلال استرس پس از سانحه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

² گروه روانشناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.

10.22034/jmpr.2023.15344

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین ترومای کودکی با گرایش به سوء مصرف مواد با توجه به نقش میانجی انعطاف‌پذیری شناختی و نشخوار فکری در افراد با اختلال استرس پس از سانحه بود. پژوهش حاضر مقطعی و از نوع همبستگی و معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه مراجعه کنندگان به مراکز درمانی (بیمارستان‌های تروما و کلینیک‌های پزشکی و روانپزشکی و مشاوره‌ای شهر همدان) در تابستان و پاییز سال 1400 بودند که از این جامعه به روش نمونه‌گیری در دسترس تعداد 280 نفر که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند، انتخاب شده و مورد بررسی قرار گرفتند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه اختلال استرس پس از سانحه کیان و همکاران (1998)، مقیاس ترومای کودکی برنشتاین و همکاران (1997)، پرسشنامه انعطاف‌پذیری شناختی دنیس و وندروال(2010) و پرسشنامه نشخوار فکری نولن‌هوکسما و ماور (1991) و پرسشنامه گرایش به سوء مصرف مواد مخدر وید و همکاران (1992) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آماری ضرایب همبستگی و ضرایب رگرسیون در نرم‌افزار SPSS.21 و ایموس (AMOS.21) انجام گرفت. نتایج پژوهش نشان داد گرایش به سوء مصرف مواد با ترومای کودکی و نشخوار فکری رابطه مثبت و معنادار و با انعطاف‌پذیری شناختی رابطه منفی و معناداری دارد. همچنین ترومای کودکی با نشخوار فکری رابطه مثبت و معنادار و با انعطاف‌پذیری رابطه منفی و معناداری دارد (0/05>P). از سویی نتایج تحلیل مسیر نشان داد که نشخوار فکری و انعطاف پذیری شناختی بین ترومای کودکی و گرایش به مصرف مواد نقش واسطه ای دارند.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.27173852.1401.17.68.21.5

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Childhood Trauma and the Tendency to Abuse Drugs According to the Mediating Role of Cognitive Flexibility and Rumination in People with Post-Traumatic Stress Disorder

نویسندگان [English]

Mahdis Torkaman ¹
Azam Davoodi ²
Ghasem Naziry ²
Najmeh Fath ²

¹ PhD Student in Clinical Psychology, Department of Psychology, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran.

² Department of Psychology, Shiraz Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran.

چکیده [English]

The purpose of this study was to investigate the relationship between childhood trauma and the tendency to abuse drugs, considering the mediating role of cognitive flexibility and rumination in people with post-traumatic stress disorder. The current research is cross-sectional and of the correlation and structural equations type. The statistical population of the current research was all the people who referred to the treatment centers (trauma hospitals and medical, psychiatric and counseling clinics in Hamedan city) in the summer and fall of 2021, and 280 people were available from this population by sampling method. who met the inclusion criteria, were selected and studied. To collect data from the post-traumatic stress disorder questionnaire of Kian et al.. (1997), the cognitive flexibility questionnaire of Dennis and Vanderwaal, and the rumination questionnaire of Nolen-Hoeksma and Maur (1991) and the drug abuse tendency questionnaire of Wade et al. (1992) was used. Data analysis was done with the statistical method of correlation coefficients and regression coefficients in SPSS.21 and AMOS.21 software. The results of the research showed that the tendency to abuse drugs has a positive and significant relationship with childhood trauma and rumination, and a negative and significant relationship with cognitive flexibility. Also, childhood trauma has a positive and significant relationship with rumination and a negative and significant relationship with flexibility (P<0.05). On the other hand, the results of the path analysis showed that rumination and cognitive flexibility play a mediating role between childhood trauma and the tendency to use drugs.

کلیدواژه‌ها [English]

Post-Traumatic Stress
Rumination
Cognitive Flexibility
Childhood Trauma
Substance Abuse Tendency

مراجع

بحرینیان، سیدعبدالمجید؛ و دلخواه، فرزانه (1397). بررسی رابطه بین آسیبهای دوران کودکی در پیشبینی نشخوار خشم در نوجوانان دختر پرخاشگر. همایش ملی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت، روانشناسی و علوم تربیتی.

بشرپور، سجاد؛ و شفیعی، معصومه (1396). نقش دلسوزی به خود و انعطاف پذیری شناختی در پیش بینی علائم اختلال استرس پس از سانحه در افراد مواجهه شده با آسیب. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهر کرد، 19(4)، 12-22.

بهزادپور، سمانه؛ سادات مطهری، زهرا؛ و سهرابی، فرامرز. (1394). نقش دین‌داری و تاب‌آوری در پیش‌بینی استرس زناشویی مادران دارای فرزند پسر با اختلال نارسایی توجه بیش‌فعالی. مجله روانشناسی افراد اسثتنایی، 18(5)، 71-78.

پیری، کوثر؛ دیرکوندمقدم، اشرف. (1399). بررسی شیوع و علل گرایش به سوء مصرف مواد مخدر در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایلام در سال ۱۳۹۸. دانشگاه علوم پزشکی ایلام، 3(4)، 23-33.

حسینی، کتایون؛ و سلیمانی، اسماعیل (1398). بررسی نقش تمیزی ترومای کودکی و تحریفهای شناختی در تبیین علایم بالینی اختلال وسواسی-جبری. مجله اندیشه و رفتار، 14(54)، 17-26.

حسینیرمقانی، نسرینالسادات؛ رضایی، فاطمه؛ سپهوندی، محمدعلی؛ غلامرضایی، سیمین؛ و میردریکوندی، فضلاله (1398). نقش واسطهای فراشناخت و اجتناب تجربی در رابطه بین ترومای کودکی و نشانه های اختلال استرس پس از سانحه: کاربرد مدل معادلات ساختاری. دوماهنامه فیض، 23(5)، 544-553.

حسینزادهخانمیری، بهناز؛ شالچی، بهزاد؛ و بافندهقراملکی، حسن. (1396). تبیین آثار کودک آزاری در گرایش به اعتیاد. کنگره انجمن روانشناسی ایران، تهران.

شفیعی، معصومه؛ بشرپور، سجاد؛ حیدری راد، حدیث. (1396). نقش سرشت عاطفی-هیجانی در پیش بینی علایم اختلال استرس پس از آسیب در افراد دارای نقص عضو در اثر انفجار مین. مجله طب جانباز، 9(3)، 119-125.

صادقی فیروز آبادی، وحید. (1386). بررسی پایایی و اعتبار پرسشنامه ی غربالگری غیرمستقیم سوء مصرف مواد. پایان نامهی کارشناسی ارشد. دانشگاه تهران.

کاشفی، طیبه. (1392). رابطه بین مهارت های زندگی و آسیب پذیری نسبت به سوءمصرف مواد در دانشجویان. فصلنامه علمی دانشکده علوم پزشکی تربت حیدریه، 1(1)، 70-77.

کافی، سیدموسی؛ آتشکار، سیده رقیه؛ امیرعلوی، سیروس؛ و رضوانی، سحر (1392). رابطه اختلال استرس پس از سانحه با سبکهای دفاعی روانی در بیماران سوختگی. مجله افق دانش، 19(3)، 155-160.

کردمیـرزا، عزت اله. (1378). هنجاریـابی آزمـون (مقیـاس آمـادگی اعتیاد) به منظور شناسایی افراد مستعد سوءمصرف مـواد در بـین دانشـجویان دانشـگاههای تهـران. پایان نامه کارشناسـی ارشـد، دانشگاه علامه طباطبایی.

کیانپورقهفرخی، فاطمه؛ مروج، سیده فائزه؛ علیمدد، زهرا؛ و زندیان، خدامراد (1389). بررسی رابطه کمال گرایی و مسوولیت پذیری با اختلال وسواس فکری، عملی در پزشکان ساکن اهواز. مجله علمی پزشکی جندی شاپور، 9(3)، 255-262.

میرزایی نژاد؛ حسین. (1399). نقش عملکرد خانواده در تروما و آسیب های کودکی. طرح پژوهشی مرکز تهران.

American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th Ed.). Arlington, VA: American Psychiatric Publishing.

Barlow, M. R, Goldsmith, R. E. (2020). Childhood trauma and active mental processes: Dissociation and metacognition influence control of negative thoughts. Child Adolesc Trauma, 7(2), 131- 4.

Beutel, M. E., Tibubos, A. N., Klein, E. M., Schumtzer, G., & et al. (2017). Childhood adversities and distress: The role of resilience in a representative sample. Plos One, 12(3),115-132.

Bernstein, D.P., Ahluvalia, T., Pogge, D., Handelsman, L. (1997). Validity of the Childhood Trauma Questionnaire in an adolescent psychiatric population. Journal of the American Academy of Child Adolescent Psychiatry, 36 (3), 340-34.

Branco, B.C., Inaba, K., Galinos, B., Peep, T., Jean-Stephane, D., Plurad, D., et al. (2010). Sex-related differences in childhood and adolescent self-inflicted injuries: a national trauma databank review. J Pediatr Surg, 45(4), 796-800.

Cheung, F. M., Cheung, S. (2008). Relevance of openness as a personality dimension in chinese culture: Aspects of its cultural relevance. Journal of Cross-cultural Psychology, 39, 81-108.

Dennis, J. P., & Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive Therapy Research, 34, 241–253.

Dick, A.M., Niles, B.L., Street, A.E., DiMartino, D.M., Mitchell, K.S. (2014). Examining mechanisms of change in a yoga intervention for women: The influence of mindfulness, psychological flexibility, and emotion regulation on PTSD symptoms. Journal Clinical Psychol, 70(12), 1170-82.

Graham, J.R. (2000). MMPI–2: Assessing personality and psychopathology (3rd ed). New York: Oxford University Press.

Hu, T., Zhang, D., Wang, J. (2015). A meta-analysis of the trait resilience and mental health. Personality Individual Differents, 76, 18-27.

Louise Field, E., Norman, P., Barton, J. (2008). Cross-sectional and prospective associations between cognitive appraisals and postt raumatic stress disorder symptoms following stroke. Behaviour Research and Therapy, 46, 62–70.

Myers, S.G., Wells, A. (2015). Early trauma, negative affect, and anxious attachment: the role of metacognition. Anxiety Stress Copin, 28(6), 634-49.

Nolen-Hoeksema, S., & Morrow, J. (1991). A prospective study of depression & posttraumatic stress symptoms after a natural disaster: The 1989 loma prieta earthquake. Journal of Personality & Social Psychology, 61(1), 115-121.

Ramo‐Fernández, L., Schneider, A., Wilker, S., Kolassa, I.T. (2015). Epigenetic alterations associated with war trauma and childhood maltreatment. Behav Sci Law, 33(5): 701-21.

Roley ME, Claycomb MA, (2020). Contractor AA, Dranger P, Armour C, Elhai JD. The relationship between rumination, PTSD, and depression symptoms. Journal of affective disorders, 15, 180:116-21.

Rowley, A. A., Roesch, S. C., Jurica, B. J., & Vaughn, A. A. (2005). Developing and validating a stress appraisal measure for minority adolescents. Journal of Adolescence, 11, 534–554.

Schalinski, I., Teicher, M.H., Nischk, D., Hinderer, E., Müller, O., Rockstroh, B. (2016). Type and timing of adverse childhood experiences differentially affect severity of PTSD, dissociative and depressive symptoms in adult inpatients. BMC Psychiatry, 16(1), 295.

Seligowski, A.V., Lee, D.J., Bardeen, J.R., Orcutt, H.K. (2015). Emotion regulation and posttraumatic stress symptoms: A meta-analysis. Cogn Behav Ther, 44(2): 87-102

Thomsen, D.K., Mehlsen, M.Y., Christensen, S., Zachariae, R. (2003). Rumination—relationship with negative mood and sleep quality. Personality and Individual Differences, 34(7), 293- 301.

Weed, N.C., Butcher, J.N., McKenna, T., & Ben -Porath, Y.S. (1992). New measures for assessing alcohol and drug abuse with the MMPI -2: The APS and AAS. Journal of Personality Assessment, 58(2), 389 -404.

Westphal, M., Leahy, R.L., Pala, A.N., Wupperman, P. (2016). Self-compassion and emotional invalidation mediate the effects of parental indifference on psychopathology. Psychiatry Res, 242, 186- 91.

Wingenfeld, K., Schaffrath, C., Rullkoetter, N., Mensebach, C., Schlosser, N., Beblo, T., et al. (2011). Associations of childhood trauma, trauma in adulthood and previous-year stress with psychopathology in patients with major depression and borderline personality disorder. Child Abuse Negl, 35(8), 647-54.

Woodruff, S.C., Glass, C.R., Arnkoff, D.B., Crowley, K.J., Hindman, R.K., Hirschhorn, E.W. (2014). Comparing self-compassion, mindfulness, and psychological inflexibility as predictors of psychological health. Mindfulness, 5(4), 410-21.

World Health Organization. (2010). The world health report 2002: reducing risks, promoting healthy life. World Health Organization.

Zong, J-G., Cao, X-Y., Cao, Y., Shi, Y-F., Wang, Y-N., Yan, C, et al. (2010). Coping flexibility in college students with de-pressive symptoms. Health Qual Life Outcomes, 8(1), 66.