اثربخشی طرحواره ‏درمانی بر تاب‏‌آوری و سازگاری اجتماعی در نوجوانان دختر شهر کرمان

خساره, حمیده; پولادی ریشهری, علی; محمدی, سید یونس

doi:10.22034/jmpr.2023.15326

اثربخشی طرحواره ‏درمانی بر تاب‏‌آوری و سازگاری اجتماعی در نوجوانان دختر شهر کرمان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجو کارشناسی ارشد، روانشناسی بالینی کودک و نوجوان، دانشگاه پیام نور واحد بوشهر، بوشهر، ایران.

² دانشیار، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور واحد بوشهر، ایران.

³ استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور واحد بوشهر، ایران.

10.22034/jmpr.2023.15326

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی طرحواره‏ درمانی بر سطح تاب‏ آوری و سازگاری اجتماعی در نوجوانان دختر شهر کرمان بود. روش این پژوهش نیمه ‏آزمایشی از نوع پیش ‏آزمون-پس ‏آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش‏ آموزان دختر 16 تا 18 ساله شهرستان کرمان درنظر گرفته‏ شد و از بین آن‏ها 30 نفر به روش نمونه‏ گیری داوطلبانه انتخاب شدند. سپس در دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل به صورت گمارش تصادفی قرار گرفتند. شیوه‏ نامه ده جلسه‏ ای طرحواره ‏درمانی بر روی گروه آزمایشی اجرا گردید. هر دو گروه در مرحله پیش ‏آزمون و پس ‏آزمون مقیاس تاب‏ آوری کانر و دیویدسون(2003) و سازگاری اجتماعی بل(1961) را تکمیل کردند. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که طرحواره‏ درمانی بر سطح تاب‏ آوری و سازگاری اجتماعی دانش‏ آموزان دختر تاثیر معناداری دارد(p<0.05). به دلیل اهمیت آمادگی نوجوانان برای مقابله با تنش‏ های این دوران و بر اساس نتایج به‏ دست آمده می ‏توان گفت تاب‏ آوری و سازگاری اجتماعی از طریق دریافت آموزش‏ های موثر می‏ تواند بهبود یابد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.27173852.1401.17.68.4.8

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Schema Therapy on Resilience and Social Adjustment in Female Adolescents in Kerman

نویسندگان [English]

Hamideh Khasareh ¹
Ali Pouladi Reyshahri ²
Seyed Younes Mohammadi ³

¹ MSc student of Adolescent Child Clinical Psychology, Payame Noor University of Bushehr, Bushehr, Iran.

² Associate Professor, Department of Psychology, Payame Noor University of Bushehr, Iran.

³ Assistant Professor, Department of Psychology, Payame Noor University, Bushehr, Iran.

چکیده [English]

The purpose of this study to investigate the effectiveness of schema therapy on the level of resilience and social adjustment of adolescents in Kerman. The method of this study was quasi-experimental with pretest-posttest and control group. The statistical population of this study included all female students aged 16 to 18 in Kerman, of which 30 were selected by voluntary sampling. Then the experimental and control groups of 15 were randomly assigned. The ten-session schema therapy protocol was performed on the experimental group. In the pre-test and post-test stages, both groups completed the Connor-Davidson Resilience Scale (2003) and the Bell Adjustment Inventory (1961). The results of multivariate analysis showed the schema therapy had a significant effect on the resilience and social adjustment of female students (P<0.05). Because of the importance of adolescents' readiness to cope with the stresses of this period and based on the results, it can be said that resilience and social adjustment can be improved through receiving effective training.

کلیدواژه‌ها [English]

Resilience
Schema-Therapy
Social Adjustment

مراجع

رهبر کرباسدهی، ابوالقاسمی؛ رهبر کرباسدهی، عباس. (1398). اثربخشی طرحواره درمانی بر تاب‌آوری روان شناختی و توانمندی اجتماعی دانش‌آموزان با نشانه‌های افسردگی. مطالعات روانشناختی، 15(4)، 73-90.‎

سیف حسینی، آ؛ اسدی، ج؛ ثناگو، ا و خواجوندخوشلی، ا. (1398). مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی مبتنی بر درمان گروهی و برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر تاب آوری مادران کودکان مبتلا به سرطان. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 62(ویژه نامه 1 )، 411-420.

صیادی، گونا؛ گل محمدیان، رشیدی. (1396). اثربخشی طرحواره درمانی بر احساس حقارت دختران نوجوان خانواده های طلاق. پژوهش های روان شناسی بالینی و مشاوره، 7(1)، 89-100.‎

سلیمانی، علی؛ صادقی، سمیرا؛ الهام؛ الیاسی، فرنگیس. (1396). نقش رویکرد طرحوار درمانی بر سرمایه های روانشناختی و روش های دلبستگی زوجی آشفته. نهمین کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم اجتماعی.

فتحی آشتیانی، علی؛ داستانی، محبوبه. (1388). آزمون‏های روان‏شناختی: ارزشیابی شخصیت و سلامت روان، تهران: انتشارات بعثت.

قدیمی نوران، میترا؛ یونس، جلیل. (1395). ساخت و رواسازی مقیاس سرمایه روان‏شناختی و رابطه آن با بهزیستی ذهنی. فصلنامه اندازه‏گیری تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی، 7(25)، 159-186.

کیهانی، مهناز؛ تقوایی، داود؛ رجبی، ابوالفضل؛ امیرپور، برزو. (1393). همسانی درونی و تحلیل عاملی تأییدی مقیاس تاب‌آوری کانر-دیویدسون در دانشجویان دختر پرستاری. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی, 14(10)، 857-865.‎

گلمن، دانیل (1995). هوش هیجانی. ترجمة نسرین پارسا (1380). تهران: رشد.

مرادحاصلی، مستانه؛ یارمحمدی واصل، مسیب. (1399). اثر طرح‌واره‌درمانی بر تاب‌آوری، احساس تنهایی و استقلال عاطفی فرزندان شبه خانواده. روانشناسی بالینی و شخصیت، 15(1)، 17-25.‎

یارمحمدیان، احمد؛ شرفی راد، حیدر. (2011). تحلیل رابطه‌ی بین هوش هیجانی و سازگاری اجتماعی در نوجوانان. جامعه شناسی کاربردی, 22(4)، 35-50.

یانگ، ج؛ کلوسکو،ژ؛ ویشار، م. (1386). طرحواره درمانی (راهنمای کاربردی برای متخصصات بالینی). ترجمه ح، حمیدپور و ز، اندوز. جلد اول، 2008. تهران؛ انتشارات ارجمند.

Agaibi, C.E; Wilson, J.P(2005). Trauma, PTSD, And Resilience. A Review Of The Literature. Trauma, Violence, & Abuse; 6(3), 195-216.

Beloe, P. and Derakshan, N. (2019). Adaptive working memory training can reduce anxiety and depression vulnerability in adolescents. Developmental Science;23(4), 100.107.

Blöte, A. W. and Westenberg, P. M. (2019). The temporal association between emotional clarity and depression symptoms in adolescents. Journal of adolescence.7(1), 110-118.

Coifman, K. G., & Bonanno, G. A. (2010). When distress does not become depression: Emotion context sensitivity and adjustment to bereavement. Journal of abnormal psychology, (3),119-479.

Connor, K. M. and Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor-Davidson resilience scale (CDǦRISC). Depression and anxiety.18(2), 76-82.

Crowley, B. J., Hayslip, B., Jr., & Hobdy, J. (2003). Psychological hardiness and adjustment to life events in adulthood. Journal of Adult Development, 10(4), 237–248.

Dhingra, R., Manhas, S., & Thakur, N. (2005). “Estabilishing Connectivity of Emotional Quotient (E.Q), Spiritual Quotient with Social Adjustment: A Study of Kashmiri Migrant Woman”, J. Hum. Ecol. 18 (94), 313-317.

Dickhaut, V., & Arntz, A. (2014). Combined group and individual schema therapy for borderline personality disorder: a pilot study. Journal of behavior therapy and experimental psychiatry, 45(2), 242-251.

Friborg, O., Hjemdal, O., Rosenvinge, J. H., & Martinussen, M. (2003). A new rating scale for adult resilience: what are the central protective resources behind healthy adjustment? International journal of methods in psychiatric research, 12(2), 65-76.

Gonzales, N., Jensen, M., Montano, Z., Wynne, H., Caldera, Y. M., & Lindsey, E. (2014). The cultural adaptation and mental health of Mexican American adolescents. Handbook of Mexican American children and families: Multidisciplinary perspectives, 182-196.

Heydari, M., Bakhtiyarpour, S., Makvandi, B. Naderi, F., & Hafezi, F. (2016). The effectiveness of FRIENDS program training in children’s anxiety in Shiraz. Psychological methods and models; 7(24), 89-100. [Persian].

Lampe LA. (2009). Social anxiety disorder: recent developments in psychological approaches to conceptualization and treatment. Aust N Z J Psychiatry. 43(10), 887–98.

Lazaurus R. S., f Folkman, S. (1985), Stress Appraisal and coping. New York, Springer, Pub, Company.

Luthar, S.S. Cicchetti, D.C & Becker, B. (2000). The construct of resilience: Acritical evaluation and guidelines for future work. Child Developent, (71), 543-562.

Masten, A. S. (2009). Ordinary magic: Lessons from research on resilience in human development. Education Canada, 49(3), 28-32.

Masten, A. S., Morison, P., Pellegrini, D., & Tellegen, A. (1990). Competence under stress: Risk and protective factors in the development of psychopathology içinde 236-257.

Poole, J. C., Dobson, K. S. and Pusch, D. (2017). Anxiety among adults with a history of childhood adversity: Psychological resilience moderates the indirect effect of emotion dysregulation. Journal of affective disorders. (217), 144-152.

Priemer, M., Talbot, F., French, D.J. (2015). Impact of self-help schema therapy on psychological distress and early maladaptive schemas: A randomized controlled trial. Behavior Change, (32), 59-73.

Sajjadi S, Golmohammadian M, Hojatkhah M. (2016). Effectiveness of schema therapy on academic adjustment in high school female students in Kermanshah. Journal of Counseling Research. 15(58), 4–17. [Persian].

Siebert. Al. (2007). How to Develop Resilience Strengths.

Sotoudehfar, F. (2015). Comparison of Reality Therapy and Schema therapy on resiliency and emotion regulation in female adolescents with borderline personality experienced emotional breakdown, Master's Thesis, Islamic Azad University of NajafAbad. [Persian].

Teodoro, M. L. M., Käppler, K. C., de Lima Rodrigues, J., de Freitas, P. M., & Haase, V. G. (2005). The Matson Evaluation of Social Skills with Youngsters (MESSY) and its adaptation for Brazilian children and adolescents. Revista Interamericana de Psicología/Interamerican Journal of Psychology, 39(2), 239-246. http://www.who.int/health-topics/adolescent-health/e/2022/03/23.