نقش میانجی خود مراقبتی در رابطه بین خود کارآمدی با کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونری قلب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تخصصی روانشناسی سلامت، واحد امارات، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، ایران.

2 دانشیار، گروه روانشناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

3 استادیار، گروه روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

چکیده

مطالعات متعددی به مطالعه رابطه بین خود کارآمدی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و خودمراقبتی پرداخته اند. اما پژوهشی که به نقش میانجی خود مراقبتی در رابطه بین خود کارآمدی و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونری قلب پرداخته باشد، مغفول مانده است. پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش میانجی خود مراقبتی در رابطه بین خود کارآمدی با کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در افراد مبتلا به بیماری عروق کرونری به اجرا درآمد. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونری مراجعه کننده به بیمارستان شهدای تجریش تهران در نیمه دوم سال 1399 می باشد که تعداد مراجعه کنندگان 350 نفر بود و بر اساس فرمول گرین تعداد 184 نفر به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل؛ پرسشنامه خود مراقبتی (جاراسما و همکاران، 2003)، پرسشنامه خودکارآمدی قلبی (سالیوان و همکاران، 1998) و پرسشنامه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (وار، کاسینسکی و کلر، 1996) بود. داده ها با استفاده از آزمون آماری تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج نشان دادکه ضریب مسیر رابطه خود کارآمدی و کیفیت زندگی برابر با (0/197) برآورد شده است و با وارد کردن متغیر میانجی (خود مراقبتی) این مقدار به (0/249) افزایش یافت (0/05> P). افزایش خودمراقبتی و خودکارآمدی قلبی با بهبود کیفیت زندگی مرتبط با سلامت رابطه داشت. با افزایش خودکارآمدی و خودمراقبتی می توان کیفیت زندگی مرتبط با سلامت را در بیماران عروق کرونری بهبود بخشید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Mediator of Self-Care in Relationship between Self-Efficacy and Health-Related Quality of Life in Patients with Cardio Vascular Diseases

نویسندگان [English]

  • Mitra Shahpanah 1
  • Robabeh Nouri 2
  • Mohammad Reza Seirafi 3
1 PhD Student of Health Psychology, Department of Psychology, UAE Branch, Islamic Azad University, Dubai, United Arab Emirates.
2 Associate Professor, Department of Psychology, Kharazmi University, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Psychology, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.
چکیده [English]

The aim of current study is to examine the role of mediator of self-care in relationship between self-efficacy, emotional regulation and health-related quality of life in patients with cardiovascular diseases. The procedure of this research was descriptive and correlation. The statistical population of this study is all patients with coronary artery disease referred to Shohada Tajrish Hospital in Tehran in 1399 years which were 350 patients. We selected 184 patients based on Green formula. Method of sampling was convenience. The instruments of this study were cardiac self-efficacy questionnaire of Sullivan & et al (1998), questionnaire of self-care Jarasma & et al (2003) and questionnaire of quality of life related to health Kasinski and Keller (1996). The collective data was analyzed by path analysis. The results show that there are positive and significant relationship between self-efficacy, self-care and health-related quality of life in people with coronary artery. Also the data showed that path coefficient relationship between self-efficacy and health-related quality of life (β= 0.197) was positive significantly. Also Self-care mediates the relationship (β= 0.249) in patients with cardiovascular diseases (p<0.005). Based on the findings, it can be said that part of the effect of self-efficacy on health-related quality of life could be applied through self-care. Then, by increasing self-efficacy and self-care could be improvement of health-related quality of life in patients with cardiovascular diseases.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Health-Related Quality of Life
  • Self-Efficacy
  • Self-Care
  • Cardiovascular Diseases
آقاخانی، نادر؛ گلمحمدی، فریبا؛ خادم وطن، کمال و علینژاد، وحید. (1397). بررسی تأثیر آموزش خود مراقبتی بر خودکارآمدی بیماران بستری مبتلا به انفارکتوس میوکارد در مرکز آموزشی درمانی سیدالشهدا ارومیه، مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه ،16(6)، 422-412.
بهنام مقدم، عزیز؛ حسینی بادنجانی، سیدمهدی؛ بهنام مقدم، محمد و بیرامی، منصور. (1398). پیش بینی کیفیت زندگی بر اساس سلامت عمومی حمایت اجتماعی و خودکارآمدی در بیماران قلبی - عروقی شهر یاسوج، چهارمین کنگره بین المللی روان­تنی (سایکوسوماتیک).
توکلی زهره، تاجری بیوک، رادفر شکوفه، جمهری فرهاد، خسروی آرزو. اثربخشی رفتار درمانی مبتنی بر پذیرش بر اضطراب پنهان، اضطراب آشکار و فشار خون بیماران قلبی – عروقی مراجعه‌کننده به بیمارستان بقیه‌ا.... ، فصلنامه علمی پژوهشی علوم روانشناختی. ۱۳۹۹; ۱۹ (۹۶) :۱۶۵۵-۱۶۶۶
جعفری، لیلا. (1395). بررسی اثر بخشی آموزش خود تنظیمی بر کیفیت زندگی و سلامت عمومی بیماران قلبی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی 
حاتمی، سعید؛ صابونچی، رضا؛ سخاوت، آرش و آهار، مصطفی. (1391). مقایسه کیفیت زندگی جانبازان و معلولین شرکت کننده و غیرشرکت کننده در ورزش همگانی، فصلنامه تحقیقات علوم ورزشی. 2(7)، 38-29.
دیلمی، نرگس؛ رفیع، علیرضا، نیرومندزندی، کیانوش. (1397). تاثیر آموزش خودمراقبتی بر کیفیت زندگی سالمندان دیابتی در ایران: مروری سیستماتیک، پنجمین کنگره دانشجویی پژوهشی منطقه جنوب غرب کشور.
رهنما اکبر، شمسی زاده مرتضی، صلواتی محسن، محمدی یونس، صاحب اختیاری ناهید. (1397). تأثیر آموزش برنامه‌ریزی‌شده بر خودکارآمدی بیماران مبتلا به پرفشاری خون: یک مطالعۀ کارآزمایی بالینی. مجله مراقبت پرستاری و مامایی ابن‌سینا. ۲۶ (۲)، ۹۱-۱۰۲
صاحب الزمانی، محمد؛ فراهانی، حجت اله و ادهمی مقدم، پرنیان. (1397). بررسی ارتباط کیفیت زندگی و خودکار آمدی در بیماران تحت جراحی پیوند عروق کرونر بستری در بیمارستانهای تأمین اجتماعی تهران، فصلنامه علوم پزشکی، 28(1)، 73-66.
سلاجقه، قیصر؛ عرب، منصور و افلاطونیان، محمدرضا. (1396). ارتباط کیفیت زندگی با خودکارآمدی عمومی و حمایت اجتماعی درک شده در افراد با سندروم کرونری حاد، فصلنامه پرستاری قلب و عروق، 6(3)، 40-47.
شجاعی، فاطمه. (1388). بررسی کیفیت زندگی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی، نشریه حیات، 3(14)، 13-5.
شفیعی، حسن، نصیری، شادی. (1399). نقش سواد سلامت، بهزیستی روان‌شناختی و خودکارآمدی در پیش‌بینی کیفیت زندگی بیماران مبتلابه دیابت نوع 2. روان شناسی سلامت. 9(33)، 7-22
صحراخیل، لیلا. (1395). بررسی رابطه بین سواد سلامت، خودکارآمدی و کیفیت زندگی در بیماران قلبی-عروقی بستری در بیمارستانهای منتخب شهر قزوین، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، دانشکده پرستاری و مامایی.
محمدی عیسی، تاجری بیوک، سوداگر شیدا، بهرامی هیدجی مریم، عطادخت اکبر. (1399). اثربخشی درمان مبتنی بر ذهنی‌سازی بر میزان رفتارهای ارتقاء‌دهنده سلامت در افراد مبتلا به بیماری کرونری قلبی. مجله علوم اعصاب شفای خاتم. 8(3)، 39-48
نیک‌آذین امیر، نائینیان محمدرضا، شعیری محمدرضا. (1396). روایی و پایایی پرسش‌نامه کیفیت زندگی مرتبط با سلامت در نمونه‌ای از دانش‌آموزان ایرانی. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران. 4(18)، ۳۱۰-۳۲۱.
Garnefski, N & Graich, E.  (2016). the   relationship   betweencognitive   emotion regulation strategies and emotional problems: Comparison   between   a   clinical   and   a   non-clinicalsample, European Journal of Personality, 16(4): 403-420
Holloway, A., Watson, H.E., 2017. Role of self-efficacy and behaviour change. Int J Nurs Pract, Vol. 8, no. 2, PP, 100
Harvey, I. Lenaghan, E & Smith, J. (2018). Systematic review of multidisciplinary interventions in heart failure, Journal of Heart Failure, 91(7):899- 906.
Jaarsma T Halfens R Tan F & et al. Self-care and quality of life in patients with Heart advanced heart failure: the effect of a supportive educational intervention, Heart & Lung: The journal of critical care. 2010; 29:319–30.
Jalilian M, Mostavafi F, Sharifirad G. [Relationship between Self-efficacy, perceived social support and quality of life in patients with cardiovascular disease: A cross- sectional study]. J Health Syst Res. 2013; 9(5):1-9. (Persian)
Leininger, M. (2019). Quality of life from a Transcultural cultural nursing perspective, nursing science quarterly, 7(1): 22-28
Lindenfeld, N & Douglas, D. (2019). Dunbar, Statement from the American heart association state of the science: promoting self-care in persons with heart failure, A Scientific Circulation, 120(5):1141-63.
Lorig, K.R. (2018). The relationship between self-care behaviors and improvement of quality of life in the elderly, Med Care, 12(3):65-76.
Momeni M, Khoshtarash M, Ghanbari Khanghah A, Salehzadeh A, Rahmatpour P. Self-care behaviors and related factors in patients with heart failure reffering to ‎medical & educational center of heart in Rasht.‎ J Holist Nurs Midwifery. 2013; 23 (1):22-29
URL: http://hnmj.gums.ac.ir/article-1-166-en.html
O'Neil, A.Berk, M. Davis, J & Stafford, L. (2013). Cardiac-self efficacy predicts adverse outcomes in coronary artery disease (CAD) patients, Health J, 5(3): 6-14.
Robinson, S.G & Pizzi, E.R. (2013). Maximizing stroke recovery using patient selfcare self efficacy, Rehabil Nurs, 28(2): 48.16.
Sullivan MD, Lacroix AZ, Russo J, Katon WJ. Self-efficacy and self-reported functional status in coronary heart disease: six-month prospective study. Psychosom Med 1998; 60:473-8.
Thomson, R. N Patricia & M.A. Howie, k. (2020). Evaluating Perceptions of Selfefficacy and Quality of Life in Patients Having Coronary Artery Bypass Grafting and Their Family Caregivers, The Journal of Cardiovascular Nursing, 24(3):250-257.
Ware, J. E., Kosinski, M. Y. & Keller, S. D. (1996). A 12-Item Short-Form Health Survey. Construction of scales and preliminary tests of reliability and Validity. Medical Care, 34, 220-233.
Young, W.L & Hei Moon, S. (2016). A Structural Equation Model Linking Health Literacy to Self-efficacy, Self-care Activities, and Health-related Quality of Life in Patients with Type 2 Diabetes, Journal: Asian Nursing Research,10(1):87-8.