مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی و درمان هیجان محور بر دلزدگی زناشویی در زنان با طلاق عاطفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای رواشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

2 استاد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

3 دانشیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

4 استادیار، گروه روانشناسی بالینی، دانشکده پزشکی، علوم پزشکی تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی و درمان هیجان محور بر کیفیت زندگی، شادکامی و دلزدگی زناشویی در زنان با طلاق عاطفی بود. طرح پژوهش حاضر نیمه آزمایشی (طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل) بود. جامعه‌ آماری پژوهش‌ کلیه زنان مبتلا به طلاق عاطفی مراجعه کننده به مراکز مشاوره و خدمات روانشناختی شهر تبریز در سال 1398 بود. از بین این مراجعین 45 نفر به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب ‌شده و در سه گروه درمان هیجان محور، طرحواره درمانی هیجانی و انتظار جایگزین شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه شادکامی آکسفورد، پرسشنامه کیفیت زندگی (WHOQOL-BREF)، پرسشنامه دلزدگی پاینز و پرسشنامه سلامت روابط استفاد شد. برای تجزیه و تحلیل داده-ها از تحلیل کواریانس یک راهه (ANCOVA) استفاده شد. یافته ها نشان دادند در هر سه متغیر، پس از کنترل متغیر همپراش (نمرات پیش آزمون) بین سه گروه تفاوت معنادار آماری وجود دارد (کیفیت زندگی: 0/001= p ؛ 59/43=F؛ شادکامی: 0/001= p ؛ 21/27=F؛ و دلزدگی زناشویی: 0/001= p ؛ 40/96=F). مقایسه زوجی نشان داد هر دو درمان نسبت به گروه انتظار اثربخشی بهتری دارند. در هیچ یک از متغیرهای پژوهش بین دو گروه طرحواره درمانی هیجانی و درمان هیجان محور تفاوت معناداری وجود نداشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of the Efficacy of Emotional Schema Therapy and Emotion-Based Therapy on Marital Burnout among Women with Emotional Divorce

نویسندگان [English]

  • Homa Pourabbas Vafa 1
  • Jalil Babapour Kheiroddin 2
  • Sholeh Livarjani 3
  • Naeemeh Moheb 4
1 PhD student of Psychology, Faculty of Education and Psychology, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.
2 Professor, Department of Psychology, Faculty of Education and Psychology, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
3 Associate Professor, Faculty of Education and Psychology, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.
4 Assisstant Professor, Department of Clinical Psychology, Faculty of Medicine, Tabriz Medical Sciences, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

The aim of the current study was comparison of the efficacy of emotional schema therapy and emotion-based therapy on quality of life, happiness, and marital burnout among women with emotional divorce. The research was quasi-experimental. The population of this research was distressed women referred to psychological clinics of Tabriz in 1398. Among them 45 couple (15 couple in each group) were selected purposively and assignment in emotional schema therapy, emotion-based therapy and control group. Data were gathered using, The Oxford Happiness Questionnaire, the Quality of Life Questionnaire (WHOQOL-BREF), the Paynes Burnout Questionnaire and the Relationship Health Questionnaire. Data were analyzed with ANCOVA. Results showed that there is a significant difference between three group in all three variables, after controlling for a covariate (pre-test) (Quality of Life: f=59/43; p< 0/001; Happiness: f=21/27; p< 0/001; Burnout: f=40/96; p< 0/001). Pairwise comparison showed that both treatments are more effective than the control group. There was no significant difference in any of the research variables between the two groups of emotional schema therapy and emotion-based therapy.

Keywords: Emotional Schema Therapy, Emotion-Based Therapy, Quality of Life, Happiness, Marital Burnout, Emotional Divorce

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emotional Schema Therapy
  • Emotion-Based Therapy
  • Burnout Emotional Divorce
آقاجانی نوری, زهره؛ فخری، محمدکاظم و حیدری، شعبان (۱۳۹۶). رابطه بین دلزدگی زناشویی، طلاق عاطفی و کیفیت زندگی در مراجعه کنندگان به مراکز مشاوره شهرستان بابل، پنجمین همایش ملی راهکارهای توسعه و ترویج علوم تربیتی ،روانشناسی، مشاوره و آموزش در ایران، تهران، انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین.
پاینز، آ. مالاچ (1381). چه کنیم تا عشق رویایی به دلزدگی نینجامد. تهران، انتشارات ققنوس.
جانسون، سوزان (2004). زوج درمانی هیجان محور. ترجمه ی بی تا حسینی (1389). تهران: جنگل
داورنیا، رضا؛ زهراکار، کیانوش؛ نظری، علی محمد (1394). تاثیر رویکرد زوج درمانی کوتاه مدت راه حل محور بر کاهش فرسودگی زناشویی زنان. مجله دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، 3 (13): 36-46.
رضایی، علی محمد؛ میرزاده، فرشته و یعقوبی، الهام (1396). تعاملات عاطفی زوجین و نقش آن در طلاق عاطفی و اقدام به طلاق: یک پژوهش کیفی. خانواده پژوهشی، 13 (52): 585-604.
رضایی، مهدی؛ قدم پور، عزت اله؛ رضایی، مظاهر و کاظمی، رضا (1394). اثربخشی طرحواره درمانی هیجانی بر اندیشناکی و شدت افسردگی بیماران مبتلا به افسردگی اساسی. مجله روانشناسی بالینی، 4 (28): 45-60.
عسگری، امین و گودرزی، کورش (1397). اثربخشی طرحوارهدرمانی هیجانی بر دلزدگی زناشویی زوجین در آستانه طلاق. مجله مطالعات ناتوانی، 8 (55): 1-10.
عطاری، یوسفعلی (1389). اثربخشی آموزش مهارتهای ارتباطی به شیوه برنامه ارتباطی زوجین بر کاهش دلزدگی زناشویی در زوجین. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکاه آزاد واحد علوم تحقیقات خوزستان.
عطاری، یوسفعلی، حسینپور، محمد و راهنورد، سیما (1391). آموزش بخشی مهارتهای ارتباطی به شیوه برنامه ارتباطی زوجین بر کاهش دلزدگی زناشویی در زوجین، مجله اندیشه و رفتار، 4: 14-25.
فلاح زاده، هاجر؛ ثنایی ذاکر، باقر و فرزاد، ولی الله (1391). بررسی اثربخشی زوج درمانی هیجان محور و زوج درمانی سیستمی تلفیقی بر کاهش اضطراب صمیمیت زوج‌ها. خانواده پژوهی، 8 (32): 465-484.
کربلایی، محبوبه و آذری، الناز (1396). اثربخشی درمان هیجان محور بر صمیمیت زناشویی و کاهش دلزدگی زناشویی زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره منطقه 2 شهر تهران. مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 3 (1): 108-117.
یزدانی، عبای؛ حقیقتیان، منصور و کشاورز، حمید (1392). تحلیلی بر کیفیت زندگی زنان دچار طلاق عاطفی: مطالعه موردی شهر کرد. فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، 2 (6): 159-185.
تقی‌یار، زهرا؛ پهلوان زاده، فرشاد؛ سماوی، سید عبدالوهاب. (1395). اثربخشی طرحواره درمانی بر سرخوردگی زناشویی زنان متأهل. زن و مطالعات خانواده، 9(34)، 49-64. .
پیرساقی، فهیمه.، نظری، محمدعلی.، نعیمی، قادر.، و شفائی، محمد.(1394).  تعارضهای زناشویی، نقش سبکهای دفاعی و طرحواره های هیجانی. روان پرستاری،  3(1)، 69-59.
Butler, M. H., Dahlin, S. K., & Fife, S. T. (2002). "Languaging" factors affecting clients' acceptance of forgiveness intervention in marital therapy. Journal of Marital and Family Therapy, 28(3), 285-298.
Byrne, M., Carr, A., & Clark, M. (2004). The efficacy of behavioral couple’s therapy and emotionally focused therapy for couple distress. Contemporary Family Therapy, 26(4), 361-387.
Christensen, A., & Heavey, C. L. (1999). Interventions for couples. In Spence, J. T., Darley, J. M., & Foss, D. J. (Eds.), Annual review of psychology (pp. 165–190). Palo Alto, CA: Annual Reviews.
Corey, G. (2001). Theory and practice of counseling and psychotherapy. New York: Brooks/ Cool Publishing Company.
Dunham, S.M. (2016). Emotionally focused couple therapy: An interview with Scott Woolley, PhD. The Family Journal: Counseling and Therapy for Couples and Families. 24(1): 95-100.
Feeney, J.A. (2002). The role of husbands and wives’ emotional expressivity in the marital relationship. Journal of Family Therapy, 7, 515–520.
Greenberg LS. (2002). Emotion‐focused therapy: Coaching clients to work through their feelings. Washington, DC: American Psychological Association; 2002.
Hills, P., & Argyle, M. (2002). The Oxford Happiness Questionnaire: A compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and Individual Differences, 33, 1071- 8.
Jackson, J.B, Miller RB, Oka M, Henry RG. (2014). Gender Differences in Marital Satisfaction: A Meta–analysis. Journal of Marriage and Family,76(1):105-29.
Johnson, S. M., & Greenberg, L. S. (1985). The differential effectiveness of experiential and problem-solving interventions in resolving marital conflict. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 53, 175-184.
Johnson, S. M., Bradley, B., Furrow, J., Lee, A., Palmer, G., Tilley, D., & Woolley, S. (2005). Becoming an emotionally focused couple therapist: The workbook. New York: Brunner-Rutledge.
Johnson, S., & Lebow, J. (2000). The “Coming of age” of couple’s therapy: A decade review. Journal of Marital and Family Therapy, 26, 23-38.
Leahy RL, Tirch D, Napolitano LA. (2011). Emotion Regulation in Psychotherapy: A Practitioner's Guide. New York: Guilford press.
Leahy RL. (2012). Emotional Schema Therapy: A Bridge Over Troubled Waters. In:. Herbert JD, Forman EM editors. Acceptance and Mindfulness in Cognitive Behavior Therapy: Understanding and Applying the New Therapies. New York; John Wiley Sons.
Leahy, R. (2015). Emotional schema therapy, New York: The Guilford Press.
Leahy, R.L. (2018). Emotional schema therapy (CBT distinctive features). Publisher: Routledge, 1 edition (September 19, 2018).
Makinen, J. (2004). Treating attachment injuries: Process and outcome. Unpublished doctoral dissertation, University of Ottawa, Ontario, Canada. Alliant University, www.coursedelivery.com
Moulds MC, Kandris E, Starr S, Wong ACM. (2007). The relationship between rumination, avoidance and depression in a non-clinical sample. Behav Res Ther. 2007; 45(2):251- 61.
Olson, D. H., & Defrain, J. (2006). marriage and families, New York: Mc Graw Hill.
Priest, JB. (2013). Emotionally focused therapy as treatment for couples with generalized anxiety disorder and relationship distress. Journal of Couple & Relationship Therapy. 1;12(1):22-37.
WHO (1998). Development of the World Health Organization WHOQOL-BREF quality of life assessment. The WHOQOL Group. Psychological Medicine, 28(3): 551-8.
Wiebe, S.A, Johnson, S.M. (2016). A review of the research in emotionally focused therapy for couples. Family Process, 55(3): 390-407.