مقایسه اثربخشی رویکرد نظریه انتخاب و رویکرد پذیرش و تعهد بر ابعاد پردازش هیجانی، تصویر بدنی و نمایه توده چربی بدن (FMI) در زنان دچار اضافه وزن

قربانی, مهسا; کردمیرزا نیکوزاده, عزت الله; علی پور, احمد

doi:10.22034/jmpr.2022.13664

مقایسه اثربخشی رویکرد نظریه انتخاب و رویکرد پذیرش و تعهد بر ابعاد پردازش هیجانی، تصویر بدنی و نمایه توده چربی بدن (FMI) در زنان دچار اضافه وزن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری روانشناسی سلامت، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

² دانشیار روانشناسی سلامت، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

³ استاد روانشناسی سلامت، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

10.22034/jmpr.2022.13664

چکیده

این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی رویکرد نظریه انتخاب و رویکرد پذیرش و تعهد بر ابعاد پردازش هیجانی، تصویر بدنی و نمایه توده چربی بدن (FMI) در زنان دچار اضافه وزن انجام شد. روش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش-آزمون-پس‌آزمون سه گروهی بود. جامعه آماری را تمامی زنان دچار اضافه ‌وزن شهر تهران تشکیل دادند که به مراکز خانه سلامت شهر تهران مراجعه کردند (2417=N). از بین آنان چند مرکز به طور تصادفی انتخاب شد , و سپس، 36 نفر بر اساس ملاک‌های ورود انتخاب شدند و به طور تصادفی در سه گروه جایگزین شدند. گروه آزمایشی اول، نظریه انتخاب با رویکرد گلاسر (2010) در 12 جلسه 60 دقیقه‌ای، گروه آزمایشی دوم، درمان پذیرش و تعهد با رویکرد هیز و همکاران (2013) در 12 جلسه 60 دقیقه‌ای دریافت کردند. ابزارهای پژوهش، مقیاس پردازش هیجانی باکر و همکاران (2010)، پرسشنامه تترس از تصویر بدنی لیتلتون و همکاران (2005) و بود. داده‌ها با تحلیل کواریانس چندمتغیره و آزمون تعقیبی LSD و توسط نرم‌افزارSPSS25 تحلیل شد.نتایج نشان داد در ابعاد سرکوبی، تجربه هیجانی ناخوشایند، نشانه‌های هیجانی پردازش، اجتناب ،کنترل هیجانی، نارضایتی و خجالت از ظاهر خود و نمایه توده چربی بدن بین گروه‌های آزمایش و گروه کنترل تفاوت معنی‌دار وجود دارد )05/0p <). همچنین آزمون تعقیبی LSD حاکی از آن بود که جهت بهبود ابعاد پردازش هیجانی، مداخله مبتنی بر نظریه انتخاب نسبت به درمان پذیرش و تعهد اثربخشی بیشتری داشته است. بر اساس نتایج پژوهش حاضر استفاده از درمان‌های نوین موج سوم می‌تواند در ارتقای وضعیت روانشناختی زنان دچار اضافه وزن کارآمد باشد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.27173852.1401.17.65.9.7

عنوان مقاله [English]

Comparison of the effectiveness of choice theory approach and acceptance and commitment approach on emotional processing, self-differentiation, body image and body fat mass index (FMI) in overweight women

نویسندگان [English]

Mahsa Ghorbani ¹
Ezatolah Kordmirza Nikozadeh ²
Ahmad Alipor ³

¹ Ph.D. Student in Health Psychology, Department of Psycholgy, Faculty of Education and Psycholgy, Payame Noor University, Tehran, Iran.

² Associate Professor of Health Psychology, Department of Psycholgy, Faculty of Education and Psycholgy, Payame Noor University, Tehran, Iran.

³ Professor of Health Psychology, Department of Psycholgy, Faculty of Education and Psycholgy, Payame Noor University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

aim of this study was compare effectiveness of the choice theory and acceptance and commitment on emotional processing, self-differentiation, body image and body fat mass index in overweight women.The method was quasi-experimental with three-group pretest-posttest design. The statistical population consisted of all overweight women in Tehran who referred to Tehran health centers From among them, several centers were randomly selected and 36 people were selected based on the inclusion criteria and were randomly assigned to the three groups. The first experimental group received choice theory with Glasser (2010) approach in 12 sessions of 60 minutes, the second experimental group received acceptance and commitment therapy with Hayes et al (2013) approach in 12 60-minute sessions. The research instruments were Baker et al.'s (2010) Emotional Processing Scale, Tetleton et al.'s (2005) Tetris Questionnaire of Body Image. Data were analyzed by multivariate analysis of covariance and LSD post hoc test by SPSS25 software. The results showed that there was a significant difference between the experimental and control groups in the dimensions of repression, unpleasant emotional experience, emotional symptoms of processing, avoidance, emotional control, dissatisfaction and embarrassment of their appearance and body fat mass index. (p < 0/05). The LSD post hoc test also showed that in order to improve the dimensions of emotional processing, the intervention based on choice theory was more effective than the treatment of acceptance and commitment.Based on the results of the present study, the use of new third wave therapies can be effective in improving the psychological status of overweight women.

کلیدواژه‌ها [English]