اثربخشی آموزش پروتکل جامع یوگا بر توجه انتخابی، بازداری پاسخ و کنترل تداخل در کودکان دارای نشانگان نقص توجه بیش فعالی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

2 استاد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

3 استادیار، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی آموزش پروتکل جامع یوگا بر توجه انتخابی، بازداری پاسخ و کنترل تداخل در کودکان دارای نشانگان نقص توجه ـ بیش فعالی(ADHD) بود. این پژوهش شبه آزمایشی، با طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری، کلیه دانش‌آموزان پسر دبستانی شهرستان میانه در سال‌تحصیلی 98-97 بودند. نمونه پژوهش40 آزمودنی بود که باروش تصادفی خوشه‌ای چند مرحله‌ای (با استفاده از پرسشنامه علائم مرضی کودکان CSI-4 فرم والدین) انتخاب و تصادفی در گروه‌های آزمایش و کنترل جایگزین شدند. پیش‌آزمون و پس‌آزمون، با آزمون استروپ انجام شد. گروه آزمایش 6 ماه آموزش یوگا در قالب یک پکیج (برنامه-های تنفسی، حرکات، تن‌آرامی، تصویرسازی و مراقبه) تمرین داشت. داده‌ها با آزمون تحلیل کواریانس چندمتغیره تحلیل شد. نتایج نشان داد آموزش یوگا در مرحله پس‌آزمون در هر دو موقعیت همخوان و ناهمخوان موجب کاهش معنادار" نمره تداخل، زمان آزمایش، تعداد خطا، زمان واکنش" و افزایش معنادار "پاسخ صحیح" در گروه آزمایش شد(p<0/05). آموزش یوگا اثربخش بوده و موجب بهبود توجه انتخابی، بازداری پاسخ و کنترل تداخل در کودکان دارای نشانگان ADHDشده است. بنابراین می‌توان از یوگا درجهت طراحی روش‌های درمانی غیردارویی مانند یوگادرمانی برای بهبودی کودکان دارای نشانگان و یا اختلال AD‌HD بهره برد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the Effectiveness of Comprehensive Yoga Protocol Training on Selective Attention, Response Inhibition and Interference Control in Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder

نویسندگان [English]

  • Ashraf Karami 1
  • Zeynab Khanjani 2
  • Marziyeh Alivandi Vafa 3
1 Ph.D. Student, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.
2 Professor, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, University of Tabriz, Tabriz, Iran
3 Assistant of Professor, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

This study aimed to investigate the effectiveness of comprehensive yoga protocol training on selective attention, response inhibition, and interference control in children with attention deficit-hyperactivity disorder (ADHD). This study was quasi-experimental with pretest-posttest design with a control group. The statistical population was all-male elementary school students in Mianeh city in the academic year 2018-2019. The sample consisted of 40 subjects selected by the multistage cluster sampling method (with Children Symptom Inventory-4 Test (CSI-4) parental form) and was randomly assigned to experimental and control groups. Both pre and post-test stages were evaluated with the software version of the Stroop test. The experimental group participated in 6 months of yoga training as a package (breathing programs, Asana Practice, relaxation, mental imagery, and meditation), and the control group not. The data were analyzed by multivariate analysis of covariance (MANCOVA). The results showed yoga training significantly decreased "Interference number, Test time, Error number, Reaction time" and increased "True number" in the experimental group in both congruent and incongruent situations in the post-test (p <0.05).Yoga training has been effective in improving selective attention, response inhibition, and controlling interference in children with ADHD. Therefore, yoga can be used to design non-pharmacological treatments such as yoga therapy to treat children with ADHD symptoms and disorders

کلیدواژه‌ها [English]

  • selective attention
  • response inhibition
  • interference control
  • yoga training
  • attention deficit-hyperactivity disorder (ADHD)

مراجع

انجمن روانپزشکی آمریکا (1394). متن تجدید نظرشده راهنمای تشخیصی وآماری اختلالهای روانی (DSM-5 ). ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: نشر روان.
چیزبرو، میشل. (1389). پرورش جسم و ذهن کودکان با یوگا. ترجمه بهرام قاسمی نژاد، تهران: انتشارات فراروان.
ساراسوتی ساتیاناندا، سوامی. (1394). «هاتا یوگا» تمرینات مقدماتی و پیشرفته. ترجمه جلال موسوی نسب، تهران: انتشارات فرا روان.
ساراسوتی ساتیاناندا، سوامی. (1394). هنر وانهادگی (یوگانیدرا). ترجمه جلال موسوی نسب، تهران:انتشارات فراروان.
عابدی، محمدرضا؛ ربیعی،  محمد؛ صادقی، احمد. (1388). راهنمای اجرا و نمره گذاری مقیاس هوشی وکسلر کودکان چهار. اصفهان: نوشته.
علیپور، احمد؛ محمد اسماعیل، الهه. (1380) بررسی اعتبار، روایی و تعیین نقاط برش اختلال های پرسشنامه علائم مرضی کودکان (CSI-4) بر روی دانش آموزان 14- 6 ساله مدارس ابتدایی و راهنمایی شهر تهران. پژوهشکده کودکان استثنایی. چاپ اول.
 علیزاده، حمید. (1385). رابطه کارکردهای اجرایی عصبی-شناختی با اختلال­های رشدی. تازه­های علوم شناختی، 8(4)، 70-50.
کشاورزمقدم، سارا؛ آزادفلاح، پرویز و دانشمندی، حسن. (1392). تاثیرتصورسازی ذهنی بر پیشرفت عملکرد حرکتی ورزشکاران رشته ورزشی ایروبیک، فصلنامه روانشناسی شناختی، 1(1)،53-46.
مشهدی ، علی؛ رسول زاده طباطبایی، کاظم؛ آزاد فلاح، پرویز؛ سلطانی فر، عاطفه.(1389). توانایی برنامه ریزی و ساماندهی در کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی. مجله مطالعات تربیتی روانشناسی، 11(1)،170-151.
Barkley, R. A. (1997). Behavioral inhibition, sustained attention, and executive functions: constructing a unifying theory of ADHD. Psychological bulletin, 121(1), 65-94.
Barkley, R. A. (2013). Taking charge of ADHD: The complete, authoritative guide for parents: Guilford press.
Basso, J. C., & Suzuki, W. A. (2017). The effects of acute exercise on mood, cognition, neurophysiology, and neurochemical pathways: a review. Brain Plasticity, 2(2), 127-152.
Bolfer, C., Casella, E. B., Baldo, M. V. C., Mota, A. M., Tsunemi, M. H., Pacheco, S. P., & Reed, U. C. (2010). Reaction time assessment in children with ADHD. Arquivos de neuro-psiquiatria, 68(2), 282-286.
Bozikas, V. P., Kosmidis, M. H., Kiosseoglou, G., & Karavatos, A. (2006). Neuropsychological profile of cognitively impaired patients with schizophrenia. Comprehensive psychiatry, 47(2), 136-143.
Carlin, D., Castle, S., Chisholm, M., Facemire, J., Fleming, A., Goldman, M., . . . Wells, M. (2009). Analysis of the effect of yoga on selective attention and mental concentration in young adults. (Gemstone Undergradu Research Program), Maryland, Retrieved from   http://hdl.handle.net/1903/9073
Chou, C.-C., & Huang, C.-J. (2017). Effects of an 8-week yoga program on sustained attention and discrimination function in children with attention deficit hyperactivity disorder. PeerJ, 5, e2883.
Chuang, L.-Y., Tsai, Y.-J., Chang, Y.-K., Huang, C.-J., & Hung, T.-M. (2015). Effects of acute aerobic exercise on response preparation in a Go/No Go Task in children with ADHD: an ERP study. Journal of sport and Health science, 4(1), 82-88.
Cohen, S., Harvey, D., Shields, R., Shields, G., Rashedi, R., Tancredi, D., . . . Schweitzer, J. (2018). Effects of Yoga on Attention, Impulsivity, and Hyperactivity in Preschool-Aged Children with Attention-Deficit Hyperactivity Disorder Symptoms. J Dev Behav Pediatr:JDBP, 39(3), 200-209.
Dawson, P., & Guare, R. (2018). Executive skills in children and adolescents: A practical guide to assessment and intervention: Guilford Publications.
Dubey, P., Kathait, G. S., & Singh, A. P. (2016). Impact of Yogic Practises on Risk Taking Behavior of Attension Deficit Hyperactivity Disorder Children. Int. J. Indian Psychology, 3(2), 79-85.
Falkowski, J., Atchison, T., DeButte-Smith, M., Weiner, M. F., & O'Bryant, S. (2014). Executive functioning and the metabolic syndrome: a project FRONTIER study. Archives of clinical neuropsychology, 29(1), 47-53.
Faraone, S. V., Sergeant, J., Gillberg, C., & Biederman, J. (2003). The worldwide prevalence of ADHD: is it an American condition? World psychiatry, 2(2), 104.
Frazier, T. W., Demaree, H. A., & Youngstrom, E. A. (2004). Meta-analysis of intellectual and neuropsychological test performance in attention-deficit/hyperactivity disorder. Neuropsychology, 18(3), 543.
Goldstein, E. (2008). Cognitive psychology: Connecting mind, research, and everyday experience: Cengage learning. Retrieved from
Joseph, J. S., Chun, M. M., & Nakayama, K. (1997). Attentional requirements in a ‘preattentive’feature search task. Nature, 387(6635), 805-807.
Kennedy, B., Ziegler, M. G., & Shannahoff-Khalsa, D. S. (1986). Alternating lateralization of plasma catecholamines and nasal patency in humans. Life Sciences, 38(13), 1203-1214.
Khanjani, Z., Nazari, M. A., & Karami, A. (2016). Study on Effectiveness of Yoga Training on Sustain Attention in Sub-groups of ADD, HD and ADHD Children. Psychology and Behavioral Sciences, 5(4), 77-82. doi:10.11648/j.pbs.20160504.11
Lansbergen, M. M., Kenemans, J. L., & Van Engeland, H. (2007). Stroop interference and attention-deficit/hyperactivity disorder: a review and meta-analysis. Neuropsychology, 21(2), 251.
MacLeod, C. M. (1991). Half a century of research on the Stroop effect: an integrative review. Psychological bulletin, 109(2), 163.
Madanmohan, A. B. B., Dayanidy, G., Sanjay, Z., & Basavaraddi, I. V. (2012). Effect of yoga therapy on reaction time, biochemical parameters and wellness score of peri and post-menopausal diabetic patients. International journal of yoga, 5(1), 5-10.
Maurer, M. N., & Roebers, C. M. (2019). Towards a better understanding of the association between motor skills and executive functions in 5-to 6-year-olds: The impact of motor task difficulty. Human movement science, 66, 607-620.
Moliterno, M. (2008). YogaVoice: Balancing the Physical Instrument. Journal of Singing, 65(1), 45.
Neumann, E., & DeSchepper, B. G. (1991). Costs and benefits of target activation and distractor inhibition in selective attention. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 17(6), 1136-1145.
Ng, Q. X., Ho, C. Y. X., Chan, H. W., Yong, B. Z. J., & Yeo, W.-S. (2017). Managing childhood and adolescent attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) with exercise: A systematic review. Complementary therapies in medicine, 34, 123-128.
Noorjehan, B., Sendil Kumaran, D., Venkatesh, G., & Kulkarni, S. (2012). Study of the utility of short course of yoga to improve reaction time. Journal of Clinical and Diagnostic Research, 6, 1241-1243.
Pliszka, S., & Issues, A. W. G. o. Q. (2007). Practice parameter for the assessment and treatment of children and adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 46(7), 894-921.
Rangan, R., Nagendra, H., & Bhatt, R. (2009). Effect of yogic education system and modern education system on sustained attention. International journal of yoga, 2(1), 35-38.
Rezaei, M., Salarpor Kamarzard, T., & Najafian Razavi, M. (2018). The Effects of Neurofeedback, Yoga Interventions on Memory and Cognitive Activity in Children with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder: A Randomized Controlled Trial. Ann. Appl. Sport Sci, 6(4), 17-27.
Sahdra, B. K., MacLean, K. A., Ferrer, E., Shaver, P. R., Rosenberg, E. L., Jacobs, T. L., . . . Bridwell, D. A. (2011). Enhanced response inhibition during intensive meditation training predicts improvements in self-reported adaptive socioemotional functioning. Emotion, 11(2), 299-312.
Sonuga-Barke, E. J., Sergeant, J. A., Nigg, J., & Willcutt, E. (2008). Executive dysfunction and delay aversion in attention deficit hyperactivity disorder: nosologic and diagnostic implications. Child and adolescent psychiatric clinics of North America, 17(2), 367-384.
Sternberg, R. J. (2014). Advances in the Psychology of Human Intelligence: Volume 4: Psychology Press.
Telles, S., Raghuraj, P., Arankalle, D., & Naveen, K. (2008). Immediate effect of high-frequency yoga breathing on attention. Indian J  Med Sci, 62(1), 20-22.
Travis, F. (2001). Autonomic and EEG patterns distinguish transcending from other experiences during Transcendental Meditation practice. International Journal of psychophysiology, 42(1), 1-9.
Vaughan, L., & Giovanello, K. (2010). Executive function in daily life: age-related influences of executive processes on instrumental activities of daily living. Psychology and aging, 25(2), 343.
White, L. S. (2009). Yoga for children. Pediatric nursing, 35(5), 277-295.
Wiebe, S. A., Sheffield, T., Nelson, J. M., Clark, C. A., Chevalier, N., & Espy, K. A. (2011). The structure of executive function in 3-year-olds. Journal of experimental child psychology, 108(3), 436-452.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 مهر 1399
  • تاریخ بازنگری: 11 مهر 1399
  • تاریخ پذیرش: 15 مهر 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار