اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی با رویکرد اسلامی بر سرزندگی تحصیلی دانشجویان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

2 استاد، گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

3 دانشجوی دکترای روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

این پژوهش، بر مبنای یک طرح نیمه آزمایشی بین گروهی تک متغیره با پیش آزمون-پس آزمون وگروه کنترل و با هدف تعیین اثر بخشی آموزش مهارت های زندگی اسلامی بر سرزندگی تحصیلی دانشجویان انجام گرفت. در این راستا ازجامعه ی دانشجویان دانشگاه صنعتی سهند در سال تحصیلی98-1397 تعداد 66 نفر با استفاده از روش نمونه گیری خوشه‌ای انتخاب و به صورت تصادفی دردوگروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند .آموزش مهارت‌های زندگی به مدت 10 جلسه در گروه آزمایش اجرا شد. برای گروه کنترل هیچگونه مداخله ای انجام نشد. پس از آموزش مهارت‌های زندگی اسلامی، برای اندازه گیری متغیر وابسته از پرسشنامه سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی زاده استفاده شد تحلیل‌ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس تک متغیره نشان داد که آموزش مهارت های زندگی اسلامی در بهبود سرزندگی تحصیلی در دانشجویان اثر بخش است. این یافته، تلویحات عملی در عرصه های تربیتی داشته که به تفضیل مورد بحث واقع گردیده است

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Islamic Life Skills Train on Educational Vivacity of Students

نویسندگان [English]

  • Touraj Hashemi Nosratabad 1
  • Rahim Badri Gargari 2
  • Mansour Bayrami 1
  • Ahad Roohani Majd 3
1 Professor, Department of Psychology, Faculty of Education and Psychology, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
2 Professor, Department of Educational Psychology, Faculty of Education and Psychology, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
3 PhD student of Educational Psychology, Department of Psychology, Faculty of Education and Psychology, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

Background and objective: educational vivacity is one of the objective of educational systems and Islamic life skills training is known as important factor on mental health and compatibility of individual in confrontation with problems in educational life. In this spirit, the present research has been conducted in order to investigate the effect of Islamic life skills train on educational vivacity of students.
Method: this research was an experimental investigation include pre-test, post-test, and control groups. Sample size included 66 participants from students of university of Sahand in 1397 where they were grouped into experimental group (33) and control (33) using accidental clustering method. The training of life skills was continued for 10 sessions at experimental group but the control group were not interacted. The data was analyzed using descriptive analysis and ANCOVA Univariate method.
Results: the results revealed a significant mean differences between control and experimental groups into educational resiliency.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Train
  • Islamic Life Skills
  • Educational Vivacity
قرآن مجید
آمدی، ا (1395). غررالحکم، قم، انتشارات دار الحدیث،
ادیب، ی. و فردانش، ه (1382). مهارت‌های زندگی موردنیاز دانش آموزان مقطع راهنمایی، مجله دانشور رفتار، 10 (2)، 13- 29.
امیری برمکوهی، ع (1388). آموزش مهارت‌های زندگی برای کاهش افسردگی، روانشناسی تحولی، 5(20)، 297-306
چهری، پ. صادقی، م. ویس کرمی، ح (1395). بررسی تأثیر آموزش امید، بر درگیری شناختی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر استثنایی (با ناتوانی هوشی). مجله تعلیم و تربیت استثنایی، 16(2)،31-38
خدا یاری فرد، م. غباری بناب، ب. شکوهی یکتا، ا (1395). گستره پژوهش‌های روان‌شناختی در حوزه دین‏. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 6(4): 45-54
داوودی، م (1383). امید و نقش تربیتی آن در زندگی انسان. مجله معرفت، 81،25-37
دهقانی زاده، م. و حسین چاری، م (1393)، سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوهای ارتباطات خانواده و ساختار کلاس:نقش واسطه‌ای ابعاد خودکار آمدی. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 1(32)، 1-30.
دهقانی زاده، م. و حسین چاری، م (1391). سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوی ارتباطی خانواده؛ نقش واسطه‌ای خودکارآمدی. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 4(2)، 20-47.
سلطانی بناوندی، ا. خضری مقدم ، ن. بنی اسدی، ح (1396) کنکاش در سازه‌های روانشناسی مثبت نگر: پیش‌بینی سرزندگی تحصیلی بر اساس معنای زندگی.‎ راهبردهای آموزشی در علوم پزشکی، 10(4)، 277-287
سعیدی، ب. عارفی، ب. خواجه، ل (1393). جو روانی-اجتماعی کلاس و میزان سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان.شانزدهمین کنفرانس روانشناسی بچه.دانشگاه علوم پزشکی تبریز
سـازمان بهداشـت جهـانی (1377). برنامـه آمـوزش مهارت‌های زنـدگی (ترجمـه ربابـه نـوری لینی). تهران، دانشگاه علوم پزشکی و توان‌بخشی.
مکارم شیرازی، ن (1380). تفسیر نمونه،تهران،انتشارات دار الکتب الاسلامیه
عرفانی، ا (1398). مقایسه اثربخشی برنامه یادگیری اجتماعی هیجانی کودکان قوی بر تاب‌آوری تحصیلی، شایستگی اجتماعی هیجانی و احساس تعلق به مدرسه در دانش آموزان مقطع ابتدایی مناطق برخوردار و محروم شهر همدان،رساله دکتری دانشکده روانشناسی دانشگاه تبریز
فرداد، ف. و دوکانه ای فرد، ف (1395). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی با رویکرد قرآنی بر سطح مؤلفه‌های کیفیت زندگی، سلامت جسمانی و روانی بانوان بسیجی غرب تهران. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین. 20(89) 46-59
کاظمی، م. و بهرامی، ب (1393). نقش اعتقادات معنوی و فرایض اسلامی در ارتقای سلامت روانی و پیشگیری از اختلالات روانی، مجله علمی- پژوهشی علوم پزشکی زنجان، 22(90) ، 62-74.
محققیان، ا. پرچم، 1. (1390). تحلیل اخلاقی امید با تأکید بر آیات قرآن کریم پژوهش‌نامه اخلاق. 4(13)، 93-118
مرحمتی، ز. فولاد چنگ، م (1396). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی با رویکرد اسلامی بر بهزیستی روا نشناختی یادگیرندگان، فصلنامه مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی. 2(2)، 91-112
مرادی، م. چراغی، ا (1393). الگوی علی – تجربی از روابط بین ادراک از الگوهای ارتباطی خانواده، ادراک از ساختار کلاس، انگیزش و خودگردانی تحصیلی و سرزندگی تحصیلی در نوجوانان دبیرستانی. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 6(1)، 113-140
محمودیان، م (1396). بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی قرانی بر افسردگی، پذیرش اجتماعی و عملکرد تحصیلی فراگیران،پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
محمودیان، م. خوشکنش، ا. صالح صدق پور، ب (1387). فصلنامه تخصصی پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآنی، 1(1)، 2-13
ندیمی، م (1384). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی با تأکید باتربیت اسلامی بربداشت روان و عزت‌نفس دانش آموزان مقطع ابتدایی سومین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی و علوم اجتماعی
یاوری، ه. درتاج، ف. اسدزاده، ح (1395). بررسی اثربخشی آموزش امید بر سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه، فصلنامه پژوهش در نظام های آموزشی، 10(35)، 21-33.
Botvin. G. J.Kantor.L.W. (2000), preventing alcohol and tobacco use through life skills training. Journal of The Nationa Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism. alcohol research &health, 24(4), 250-257.
Fredricks, J. A., Blumenfeld, P. C., & Paris, A. H. (2004). School engagement: Potential of the concept, state of the evidence. Review of educational research, 74(1), 59-109.
Frankl V. 1972 “The Feeling of Meaninglessness: AChallenge to Psychotherapy” American Journal of Psychotherapy (32): 85- 89.
Koerner, A. F., & Fitzpatrick, M. A. (2002). Toward a theory of family communication. Communication theory, 12(1), 70-91.
Lent, R. W., Brown, S. D., & Gore Jr, P. A. (1997). Discriminant and predictive validity of academic self-concept, academic self-efficacy, and mathematics-specific self-efficacy. Journal of Counseling Psychology, 44(3), 307
Martin, A. J. (2012). Academic buoyancy and academic outcomes: Towards a further understanding of students with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD), students without ADHD, and academic buoyancy itself. British Journal of Educational Psychology,84(1), 86-107.
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2006). Academic resilience and its psychological and educational correlates: A construct validity approach. Psychology in the Schools, 43(3), 267-281.
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2008). Academic buoyancy: Towards an understanding of students' everyday academic resilience. Journal of school psychology, 46(1), 53-83.
Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2008). Academic buoyancy: Towards an understanding of students' everyday academic resilience. Journal of school psychology, 46(1), 53-83.
Pettus, K.R. (2006). The relationship of parental monitoring to community college student adjustment and aehievcment: differences by gender, ethnicity. Parental education level, and student residence. Unpublished ph.D. Thesis, Carolina university
Rogers, C, 1980, A Way of Being. Boston, Houghton Mifflin.
Segal, Z, V, et al, 2002, Mindfulness-based cognitive therapy for depression: A new approach to preventing relapse, New York, Guilford press, p. 78-122.
Solberg, P. A., Hopkins, W. G., Ommundsen, Y., & Halvari, H. (2012). Effects of three training types on vitality among older adults: A self-determination theory perspective. Psychology of Sport and Exercise, 13(4), 407-417.
Seligman, M. E. P., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology: An introduction. American Psychologist, 55, 5-14
Spear, L. P. (2000). The adolescent brain and age-related behavioral manifestations. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 24(4), 417-463.
UNICEF. (2007). which skills are life skills? Available at: ttp://www.unicef.org/life skills.
World Health Organization. (1993). Health news stories: Depression link to heart disease, hostility.