مقایسه اثربخشی روان درمانی معنوی و درمان شناختی رفتاری بر علایم وسواسی و سلامت معنوی بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

2 دانشیار، گروه روانشناسی بالینی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

3 استاد، گروه روانپزشکی، مرکز تحقیقات روانپزشکی و روانشناسی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.

4 دانشیار، گروه روانشناسی بالینی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران.

5 استادیار، مرکز تحقیقات روانپزشکی و روانشناسی، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران.

چکیده

هدف مطالعه حاضر، مقایسه اثربخشی روان درمانی معنوی و شناختی رفتاری بر علایم وسواسی و سلامت معنوی بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی بود.این پژوهش از نوع شبه آزمایشی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. 69 بیمار غیر بستری مبتلا به اختلال وسواس فکری عملی بیمارستان روزبه درسال 1398، به صورت داوطلبانه انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه درمان شناختی رفتاری، درمان معنوی و گروه کنترل تقسیم شدند. افراد گروه های آزمایشی در 12 جلسه روان درمانی شرکت کردند. قبل و بعداز مداخلات ، هر سه گروه پرسشنامه های وسواس فکری عملی ییل براون و سلامت معنوی را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از نرم افزار آماریSPSS21 و روش کوواریانس چند متغیره تحلیل شد. یافته ها نشان داد که درمان شناختی-رفتاری و درمان معنوی در کاهش وسواس فکری و عملی موثر بودند و در هر دو بعد وسواس فکری و عملی، درمان معنوی موثرتر از درمان شناختی-رفتاری بود. در رابطه با سلامت معنوی نیز هر دو درمان به یک اندازه در افزایش سلامت مذهبی و سلامت وجودی موثر بودند و تفاوتی میان این دو درمان مشاهده نشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparing the Effect of Spiritual Psycho Therapy and Cognitive Behavior Therapy on Obsessive Symptoms and Spiritual Health in Patients with Obsessive Compulsive Disorder

نویسندگان [English]

  • Somayeh Alimadadi 1
  • Mahmoud Najafi 2
  • Mohammad Reza Mohammadi 3
  • Isaac Rahimian Boogar 4
  • Maryam Salmanian 5
1 PhD student, Department of Clinical Psychology, Faculty of Psychology and Education, University of Semnan, Semnan, Iran.
2 Associate Professor, Department of Clinical Psychology, University of Semnan, Semnan, Iran.
3 Professor, Department of Psychiatry, Psychiatry and Psychology Research Center, Tehran University of Medical Science, Tehran, Iran.
4 Associate Professor, Department of Clinical Psychology, Faculty of Psychology and Education, University of Semnan, Semnan, Iran.
5 Assistant Professor, Psychiatry and Psychology Research Center, Tehran University of Medical Science, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The aim of the present study was to compare the efficacy of Spiritual and Cognitive Behavior Psycho Therapy on Obsessive Symptoms and Spiritual Health in Patients with Obsessive Compulsive Disorder.This research was pretest‐posttest semi‐experimental with control group and one month follow-up. 69 non-hospitalized adult patients with Obsessive-Compulsive Disorder in Roozbeh Hospital in 2019 were selected voluntary and divided randomly in three groups cognitive- behavioral therapy, spiritual therapy and control groups. Empirical groups members participated in 12 sessions psychotherapy. Before and after interventions and follow up stages, three groups completed Yale Brown Obsession Compulsion and spiritual health questionnaires. The data were analyzed by SPSS 21 software and covariance analysis method. The results showed that cognitive-behavioral therapy and spiritual therapy were effective in reducing obsessive-compulsive Symptoms and in both dimensions of obsession and compulsion, spiritual therapy was more effective than cognitive-behavioral therapy. Regarding spiritual health, both treatments were equally effective in increasing religious health and existential health, and no difference was observed between the two treatments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Obsessive Compulsive Disorder
  • Spiritual Psycho Therapy
  • Cognitive Behavioral Therapy
  • Obsessive Symptoms
  • Spiritual Health.  
اتکینسون،ریتا ال؛ نولن هوکسما، سوزان؛ فردریکسون، باربارا؛ لافتس، جفری و واگنار، ویلیام(1395). زمینه روانشناسی هیلگارد. ترجمه محمد نقی براهنی،  محمود ساعتچی،  پروین کدیور،  محمود حق شناس، فاطمه بهرامی،  محمود بهزاد،  محمد علی گودرزی و همکاران. تهران: انتشارات رشد. (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2009)
احمدی فراز، مهدی؛ رییسی، نگار؛ موسوی زاده،روح اله و قادری، سلیمان (1393). تاثیر مداخله ی معنوی گروهی مبتنی بر قرآن و نیایش بر سلامت معنوی بیماران مبتلا به سرطان. مجله دانشکده پزشکی اصفهان،32(320)،2463-2454.
آکوچکیان، شهلا؛ حقیقی زاده، ابراهیم؛ سیرویی نژاد، مهسا؛ عمرانی فرد، ویکتوریا و الماسی، آسیه (1395). اثر درمان شناختی- رفتاری مذهبی در راهبردهای مقابله با استرس و نمره وسواس در بیماران مبتلا به اختلال وسواسی- جبری با محتوای مذهبی. تحقیقات علوم رفتاری،14(2)، 173-168.
انجمن روان پزشکی آمریکا(1394). راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانیویراست پنجم. ترجمه یحیی سید محمدی. تهران: نشر روان. (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2013)
انصاری، حسن؛ جان بزرگی، مسعود؛حسینی سمنانی، صدیقه؛غروی راد، سید محمد؛ رسول زاده طباطبایی، سید کاظم (1398). طراحی روش درمان شناختی - رفتاری با رویکرد اسلامی بر مبتلایان به اختلال وسواس- بی اختیاری. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، 9(34)، 167-196.
پارگامنت، کنت آیرا. (1396). روان درمانی آمیخته با معنویت: درک و شناسایی امر مقدس. ترجمه محمد کلانتر،  محمد حسینی و سجاد مطهری.تهران: انتشارات آوای نور. (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2007)
جان بزرگی، مسعود (1395). درمان چند بعدی معنوی: امکان تبیین پدیده های روانی (سلامتی و اختلال) با سازه های معنوی شخصیت بر اساس منابع دینی. دو فصلنامه علمی- پژوهشی روان شناسی بالینی و شخصیت (دانشور رفتار)، 14 (2).
جانسون، ریک. (1396). معنویت در مشاوره و روان درمانی: رویکردی آمیخته برای توانمند سازی مراجعان. ترجمه سجاد مطهری. تهران: انتشارات آوای نور.(تاریخ انتشار اثر اصلی، 2013)
راجزی اصفهانی، سپیده؛ متقی پور، یاسمن؛ کامکاری، کامبیز؛ ظهیر الدین، علی رضا و جان بزرگی، مسعود (1391). پایایی و روایی نسخه فارسی مقیاس وسواسی- اجباری ییل براون ((Y-Bocs . مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران،17(4)، 303-297.
رزمارین، دیوید. (1399). معنویت، دین و درمان شناختی رفتاری. ترجمه حسام گودرزی، و لیلا افشنگ. تهران: انتشارات اسبار.(تاریخ انتشار اثر اصلی، 2018)
صالحی، صدیقه؛ موسوی، سید علی محمد؛ ساریچلو، محمد ابراهیم و قافله باشی، سید حسین (1393). اثربخشی مداخله شناختی رفتاری در بیماران مبتلا به اختلال وسواس بی اختیاری. فصلنامه روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، 11(42)، 169-179.
ظفریان مقدم،الهام؛ بهنام وشانی، حمیدرضا؛ ریحانی، طیبه و نمازی زادگان، سعید (1395). تاثیر آموزش معنوی- مذهبی بر افسردگی، اضطراب، استرس و سلامت معنوی مراقبین کودکان مبتلا به لوسمی. مجله طنین سلامت، 4(1)، 1-7.
عباسی، محمود؛ عزیزی، فریدون؛ شمس گوشی، احسان؛ ناصری راد، محسن و اکبری لاکه، مریم (1391). تعریف مفهومی و عملیاتی سازی سلامت معنوی: یک مطالعه روش شناختی. مجله اخلاق پزشکی،6(2) 11-44.
فرهودی، فرزاد؛ صالحی فدردی، جواد؛ غنایی چمن آباد، علی و  میرحسینی، سید حمید (1398).اثربخشی درمان شناختی رفتاری مواجهه و جلوگیری از پاسخ بر بیماران مبتلا به اختلال وسواسی جبری مذهبی و آلودگی. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، 27(11)، 2111-2099.
فوآ، ادنا ب؛ یادین، النا؛ لیچنر، تریسی ک. (1392). راهنمای عملی درمان شناختی- رفتاری وسواس. ترجمه جواد کریمی،  خدیجه شیر الی نیا و مهدی ایمانی. تهران: انتشارات کتاب ارجمند با همکاری انتشارات ارجمند. (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2012).
کلهرنیا گلکار، مریم؛ بنی جمالی، شکوه السادات؛ بهرامی، هادی؛ حاتمی، حمیدرضا؛ احدی، حسن. (1393). تاثیر معنویت درمانی بر فشارخون، اضطراب و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به فشارخون بالا. ماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، 18(8).
ملکی مجد، مهسا و اسداللهی، ساسان (1398). نقش فرهنگ و معنویت در آسیب شناسی روانی. تهران: انتشارات آوای نور.
منیرپور، نادر و حسینی، صدیقه (1398). اثربخشی درمان شناختی رفتاری با رویکرد عقلانی- معنوی بر کاهش علائم اختلال وسواس- بی اختیاری در زنان. پژوهش نامه اسلامی زنان و خانواده، 7(14)، 103-118.
مهدی زاده، زهره (1389). بررسی شاخص های سلامت معنوی از نگاه نهج البلاغه.چکیده مقالات همایش ملی سلامت معنوی و تعمیق تربیت اسلامی، قم.
میکاییلی بارزیلی،نیلوفر؛ احدی، بتول و حسن آبادی، حمیدرضا (1390). مقایسه اثربخشی درمان اسلامی و درمان شناختی- رفتاری در مبتلایان به اختلال وسواس فکری- عملی. مجله دست آوردهای روان شناختی دانشگاه شهید چمران اهواز، 4(2)، 61-86.
 
Goodman, W. K., Price, L. H., Rasmussen, S. A., Mazure, C., Delgado, P., Heninger, G. R., & Charney, D. S. (1989). The yale-brown obsessive-compulsive scale: II. Validity. Archives of general psychiatry46(11), 1012-1016.‏
Hook, J. N., Worthington Jr, E. L., Davis, D. E., Jennings, D. J., Gartner, A. L., & Hook, J. P. (2010). Empirically supported religious and spiritual therapies. Journal of clinical psychology66(1), 46-72.‏
Hosseini Rafsanjani, T., Arab, M., Ravari, A., Miri, S., & Safarpour, H. (2017). A study on the effects of spiritual group therapy on hope and the mental and spiritual health of patients with colorectal cancer. Progress in Palliative Care25(4), 171-176.‏
Hwang, H., Bae, S., Hong, J. S., & Han, D. H. (2021). Comparing Effectiveness Between a Mobile App Program and Traditional Cognitive Behavior Therapy in Obsessive-Compulsive Disorder: Evaluation Study. JMIR Mental Health8(1), 1-14.
Kyrios, M., Ahern, C., Fassnacht, D. B., Nedeljkovic, M., Moulding, R., & Meyer, D. (2018). Therapist-assisted internet-based cognitive behavioral therapy versus progressive relaxation in obsessive-compulsive disorder: randomized controlled trial. Journal of medical Internet research20(8), 1-18.
Maximo, S. I. (2019). A scoping review of ethical considerations in spiritual/religious counseling and psychotherapy. Journal of Pastoral Care & Counseling73(2), 124-133.‏
Miller, W. R., & Thoresen, C. E. (2003). Spirituality, religion, and health: An emerging research field. American psychologist58(1), 24-35.‏
Norouzi, R., & Elahi, N. (2018). Effect of Group Spiritual Therapy on Quality of Life and Spiritual Health on Patients with Multiple Sclerosis in Ahvaz City, Iran. Jundishapur Journal of Chronic Disease Care7(4), 1-9.‏
Pinard, G. (2006). The Pharmacologic and Psychological Treatment of Obsessive—Compulsive Disorder.‏ Canadian Journal of Psychiatry, 51(7), 405-416.
Rassool, G. H. (2019). Obsessional Compulsive Disorder (Waswâs al-Qahri (Overwhelming Whisperings): Case Report and Spiritual Interventions. International Journal of Mental Health & Psychiatry, 5(1), 1-6.
Rector, N. A., Richter, M. A., Katz, D., & Leybman, M. (2019). Does the addition of cognitive therapy to exposure and response prevention for obsessive compulsive disorder enhance clinical efficacy? A randomized controlled trial in a community setting. British Journal of Clinical Psychology58(1), 1-18.‏
Rosli, A. N., Sharip, S., & Wan Ismail, W. S. (2018). Religious-integrated therapy for religious obsessive-compulsive disorder in an adolescent: A case report and literature review. Mental Health, Religion & Culture21(2), 204-209.‏
Starnino, V. R. (2016). Conceptualizing spirituality and religion for mental health practice: Perspectives of consumers with serious mental illness. Families in Society97(4), 295-304.‏
Uhre, C. F., Uhre, V. F., Lønfeldt, N. N., Pretzmann, L., Vangkilde, S., Plessen, K. J., & Pagsberg, A. K. (2020). Systematic review and meta-analysis: Cognitive-behavioral therapy for obsessive-compulsive disorder in children and adolescents. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry59(1), 64-77.