اثربخشی مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری بر باورهای خودکارآمدی و سازگاری تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه

صالحی, محمد نبی; آزادی, سارا; عباسی نیا, محمود

اثربخشی مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری بر باورهای خودکارآمدی و سازگاری تحصیلی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دکتری روانشناسی بالینی. مرکز تحقیقات آسیب های روانی– اجتماعی، دانشگاه علوم پزشکی ایلام، ایلام، ایران

² دکتری روانشناسی. دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

³ دانشجوی دکتری روانشناسی. گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام، ایلام، ایران

چکیده

هدف از این پژوهش تعیین اثربخشی مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر باورهای خودکارآمدی و سازگاری تحصیلی دانش ‌آموزان دختر مقطع متوسطه شهر ایلام بود.روش پژوهش آزمایشی و از نوع پیش ‌آزمون و پس ‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانش‌‌آموزان دختر دبیرستانی مقطع متوسطه شهر ایلام در سال 97-1396 بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چند مرحله‌ای، 30 نفر انتخاب، و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه گمارده شدند که هر گروه را 15 نفر تشکیل دادند. ابزارهای مورد استفاده مقیاس خودکارآمدی شرر(GSES) و مقیاس سازگاری تحصیلی بود. داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS-20 و با شاخص‌های توصیفی و روش تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد تفاوت معنی‌ داری بین میانگین نمرات پس آزمون دو گروه آزمایش و کنترل در خودکارآمدی (001/0>p , 53/191=F) و سازگاری تحصیلی (002/0>p , 12/21=F) وجود داشت. در واقع، مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری باعث افزایش خودکارآمدی و سازگاری تحصیلی دانش‌‌آموزان میشود. میتوانگفتکهدربرنامهمدیریتاسترس،مهارتهایآرمیدگی، ابرازگری و... آموزش داده میشود که باعث افزایش احساس کنترل، خودکارآمدی و سازگاری و حمایت اجتماعی میشود.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.27173852.1399.15.60.6.0

عنوان مقاله [English]

Effect of Cognitive Behavioral Stress Management on Self-Efficacy and Academic adjustment Female students

نویسندگان [English]

MOHAMMAD NABI SALEHI ¹
sara azadi ²
MAHMOOD ABBASINEIA ³

¹ PhD, Clinical Psychology, Psychosocial Trauma Research Center, Ilam University of Medical Sciences, Ilam, Iran.

² PhD, Psychology. Department of Psychology, Ilam University, Ilam, Iran

³ PhD Student, Psychology, Department of Psychology, Islamic Azad University, Ilam Branch, Ilam, Iran.

چکیده [English]

The present study aimed to investigate the effectiveness of cognitive-behavioral stress management on self-efficacy beliefs and academic adjustment of female high school students in Ilam.The research method was experimental and pre-test and post-test with control group. The study population included high school female students in Ilam in 2017-2018 who were selected by random multi-stage cluster method, 30 subjects were randomly assigned to the experimental and control group (15 subjects in each group). The instruments used were Scherer Self-Efficacy Scale (GSES) and Academic Adjustment Scale. Data were analyzed using SPSS-20 software with Multivariate Analysis of covariance.Findings showed a significant difference between the mean post-test scores of the experimental and control groups in self-efficacy (p < .001, F = 191.53) and academic adjustment (p < .002, F = 21.12). Hence, cognitive-behavioral stress management increased students' self-efficacy and academic adjustment. It can be concluded that in stress management program, relaxation skills, expression, etc. are trained, which increases the feeling of control, self-efficacy, adaptation and social support.

کلیدواژه‌ها [English]

Stress Management with Cognitive Behavioral Style
Self-Efficacy
Academic adjustment
students

مراجع

منابع
- ابوالقاسمی، عباس؛ بیگی، پروین؛ و نریمانی، محمد. (1394). بررسی اثر بخشی دو روش آموزشی شناختی - رفتاری و مهارت های تنظیم هیجان بر خودکارآمدی و سازگاری تحصیلی دانش آموزان دارای اضطراب امتحان. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 22(7): 42-21.
- اردانی، امیر؛ فریدحسینی، فرهاد؛ برهانی مغانی، مهدیه؛ و سیفی، حمید. (1394). اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری بر هیجانات منفی و کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان پستان. مجله زنان مامائی نازایی، 154(18): 18-8.
- اردلان، الهام؛ و حسین چاری، مسعود. (1390). پیش بینی سازگاری تحصیلی براساس مهار تهای ارتباطی با واسطه باورهای خودکارآمدی. فصلنامه روان شناسی تربیتی، 6 (17): 28-2.
- بنی اسدی، علی؛ و پورشافعی، هادی. (1391). نقش انگیزش و خودکارآمدی تحصیلی و رویکردهای مطالعه در پیشرفت ریاضی دانش آموزان رشته های علوم تجربی و ریاضی مقطع متوسطه شهر قاین، فصلنامه اندیشه های نوین تربیتی، 4(8): 102-81.
- حبیبی، مجتبی. (1394). تأثیر آموزش مدیریت شناختی رفتاری استرس بر کاهش استرس تحصیلی ناشی از انتظارات شخصی و انتظارات والدین در دانش آموزان. مجله روانشناسی مدرسه، 2(4): 38-22.
- رحیمی، فاطمه؛ سیدمیرنسب، هنگامه سادات؛ علمدار، الهه؛ کمالی، کورش؛ و خوشه مهری، گیتی. (1397). ارتباط خودکارآمدی با موفقیت تحصیلی در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران. پژوهش پرستاری، 13 (2): 59-69.
- رضایی جمالویی، حسن؛ ابوالقاسمی، عباس؛ نریمانی، محمد؛ و زاهد، عادل. (1394). مقایسه سازگاری تحصیلی درر دانش آموزان پسر دارای مشکلات یادگیری و دانش آموزان پسر دارای پیشرفت تحصیلی پایین، متوسط و بالا. فصلنامه تعلیم و تربیت استثنائی، 7(135): 12-5.
- رضایی، علی محمد؛ حسینی منش، سیده زینب؛ مکوند حسینی، شاهرخ؛ و اکبری بلوطبنگان، افضل. (1393). رابطه خلاقیت هیجانی و خودکارآمدی با عملکرد تحصیلی: نقش میانجی انگیزه پیشرفت. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 3(4): 53-33.
- زاهد بابلان، عادل؛ قاسم پور، عبدالله؛ و حسن زاده، شهناز. (1390). نقش بخشش و سرسختی روان شناختی درپیش بینی امید. دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی، 3(45). 19-13.
- سلطانی، سمانه؛ و دوکانه ای فرد، فریده. (1394). اثربخشی آموزش مدیریت استرس به شیوه شناختی-رفتاری بر فرسودگی شغلی و رضایت زناشویی کارکنان هلال احمر. فصلنامۀ علمی پژوهشی امداد و نجات، 7 (3): 84-95.
- عالی پور بیرگانی، سیروس؛ سحاقی، حکیم؛ و جلوداری، آرش. (1394). بررسی رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده و خود کارآمدی تحصیلی با سازگاری اجتماعی در دانشجویان جندی‌شاپور اهواز. مجله راهبردهای توسعه در آموزش پزشکی، 2 (2): 2-37.
- مطهری نژاد، فاطمه؛ سید، سپیده؛ محمدرضایی، علی؛ حیدریه، سیده مرضیه؛ و نوروزی، ریحانه. (1394). ارتباط خودکارآمدی و انگیزه پیشرفت با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 132(45): 333-329.
- ناظر، محمد؛ ریاحی، نسرین؛ و مختاری، محمدرضا. (1395). تأثیر آموزش مدیریت استرس به سبک شناختی-رفتاری بر میزان استرس و سلامت روان والدین دارای فرزند ناتوانی ذهنی. مجله توانبخشی، ۱۷ (۱) :۳۲-۴۱.
- نجفی، محمود؛ و فولادچنگ، محبوبه. (1386). رابطه خودکار آمدی و سلامت روان در دانش آموزان دبیرستانی. دانشور رفتار، 14 (22): 69-81.
- نریمانی، محمد؛ صالحی، محمدنبی؛ و کاظمی، نسا. (1394). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر کاهش استرس شغلی و افزایش خودکارآمدی پرستاران. مجله سلامت و مراقبت، 17 (4): 270-280.
References
- Abdullah, MC., Elias, H., Mahyuddin, R., & Uli, J.(2009). Adjustment among first year students in a Malaysian University. European Journal of Social Sciences, 8(3): 496-505.
- Altunsoy, S. Imen, O., Ekici, G. Atikc, A. D, Gokmen, A. (2010). An assessment of the factors that influence biology teacher candidates. levels of academic self efficacy, Procedia Social and Behavioral Sciences, 2: 2377-2382.
- Antoni, M. h., Ironson, G., & schneiderman, N. (2007). Cognitive behavioral stress management: workbook (treatment that work). Masochist.
- Arch, J., Ayers, C.R., Baker, A., Almklov, E., Dean, D.J., Craske, M.G. (2013). Randomized clinical trial of adapted mindfulness-based stressreduction versus group cognitive behavioral therapy for heterogeneous anxiety disorders. Behaviour Research and Therapy, 51(5), 185-196.
- Barrera, T.L., Mott, J.M., Hofstein, R.F., & Teng, E.J. (2013). A meta-analytic review of exposure in group cognitive behavioraltherapy for posttraumatic stress disorder. Clinical Psychology Review, 33(1), 24-32.
- Bandura, A. (1997).Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman. 84(2),191-215.
- Dunne, M.P., Sun, J., Nguyen, N.D., Truc, T., Loan, K.X., & Dixon, J. (2010). The influence of educational pressure on the mental health of the adolescence in east Asia. Journal of science research, Hue University, 61(1), 18-27.
- Eurling-Bontekoe, E. (2005). Homesickness, personality and personality disorders: An overview and therapeutic considerations. Psychological aspects of geography moves: Homesickness and acculturation stress.
- MoghimIslam, M., jafari, P., & Hoseini, M. (2013). Impact of Stress Management Training on the Girl High School Student Academic Achievement. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 89, 22-26.
- Meichenbaum, D., & Turk, D. (1976) . The cognitive-behavioral management of anxiety, anger and pain. In P. Davidson(EDs), The behavioral management of anxiety, depression and pain (1-34). New York: Brunner/mazel.
- Orly, S., Rivka, B., Rivka, E., & Dorit, S. (2012). Are cognitive-behavioral interventions effective in reducing occupational stress among nurses? Applied Nursing Research, 25 (3), 152-157.
- Phillips, B.N., Pitcher, G.D., Worsham, M.E. & Miller, S.C. (1980). Test anxiety and the school environment. In I. G. Sarason (EDs), Test anxiety: Theory, research and 327-346, Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum.
- Sallem, H., Beaudry, A., & Croteau, A.M. (2011). Antecedents of computer self efficacy: a study of personality traits and gender, computer in human behavior, 27: 1922-1936.
- Sanchez-Marin, M., Rejano-Infante E., & Rodriguez-Troyano, Y. (2001). Personality and academic productivity in the university student. Social Behaviour and Personality, 29, 299.305.
- Scott, R., & Scott, W.A. (1989). Adjustment of adolescents. International series in social Psychology. New York; Adllan press. 395–401.
- Sapp, M. (1999). Test Anxiety, Applied research, assessment and treatment interventions, Lanham, USA: Wisconsin University Press of American.
- Toews, M.L., Yazedian, A. (2010). College Adjustment among Freshmen: Predictors for White and Hispanic Males and Females, College Student Journal, 41(4): 891-900.
- Zychowski, L.A. (2007), Academic and social predictors of college adjustment among firstyear students: Do high school friendships make a difference? Unpublished Ph. D. Thesis, Indiana University of Pennsylvania.
- Komarraju, M., Nadler, D. (2013). Self-efficacy and academic achievement: Why do implicit beliefs, goals, and effort regulation matter? Pers Individ Dif, 25: 67- 72.