عوامل بازدارنده هیجان‌های پیشرفت در دانشجویان تحصیلات تکمیلی (بر اساس نقش کنترل تحصیلی ادراک شده، ارزیابی شناختی استرس تحصیلی، هزینه- سود ادراک شده، و حمایت اجتماعی ادراک شده)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه روانشناسی، دانشکده علوم اقتصادی واجتماعی ،دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران.

2 دانشیار گروه روانشناسی،دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

3 دانشجوی دکترا روانشناسی‌تربیتی، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان، ایران

چکیده

این پژوهش با هدف شناسایی برخی عوامل فردی و اجتماعی بازدارنده‌ی هیجان‌های پیشرفت دانشجویان تحصیلات تکمیلی انجام شد. جامعه پژوهش تمام دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز در سال تحصیلی 99-1398 بودند. حجم نمونه 400 تن (224 دختر و 176 پسر) بودند که به شیوه نمونه‌گیری در دسترس از بین 14 دانشکده موجود، 7 دانشکده با نام‌های ادبیات و علوم انسانی، اقتصاد- مدیریت و علوم اجتماعی، علوم تربیتی و روان‌شناسی، حقوق و علوم سیاسی، مهندسی مکانیک، مهندسی برق و کامپیوتر، و مهندسی مواد و عمران انتخاب شدند. جهت گردآوری داده‌ها از پرسشنامه‌های کنترل تحصیلی ادراک شده پری، لادکیج، پکران و پلتییر (2001)، ارزیابی شناختی استرس تحصیلی پی‌کاک و لانگ (1990)، انتظار-ارزش- هزینه- سود رشید و دلفان (1398)، حمایت اجتماعی ادراک شده زیمت، دهلم، زیمت و فارلی (1988) و هیجان‌های پیشرفت پکران (2005) سود برده شد. داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تجزیه و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشانگر نقش معنادار کنترل تحصیلی ادراک شده، ارزیابی شناختی (به غیر از مؤلفه تهدید)، هزینه- سود ادراک شده، و حمایت اجتماعی ادراک شده (به غیر از مؤلفه حمایت دوستان) در پیش‌بینی هیجان‌های پیشرفت منفی دانشجویان بود. بر پایه یافته‌ها پیشنهاد می‌شود کادر آموزشی دانشگاه‌ها در کنار آموزش، با شناخت و دستکاری ارزیابی‌های شناختی معیوب دانشجویان و تبدیل آنها به ارزیابی‌های کارآمد، طراحی محیط‌های یادگیری و اجتماعی (به ویژه خانواده) حمایت‌کننده همراه با برقراری تعامل مثبت، آشناسازی دانشجویان با سود تحصیل همانند آموزش کارآفرینی، در سازگاری هیجانی بهتر دانشجویان و نیز کاهش هیجانهای منفی آنها نقش موثری داشته باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

InhibitingFactors of Achievement Emotions in Graduate Students (Based on the Role of Perceived Academic Control, , Cognitive Appraisal of Academic Stress, Perceived Cost-Benefit, and Perceived Social Support)

نویسندگان [English]

  • abolghasem yaghoobi 1
  • khosro rashid 2
  • Samira Farzin 3
1 Professor, Department. of Psychology, Bu-Ali Sina University of, Hamedan, Iran
2 Associate Professor, Department of Psychology, University of Mazandaran, Babolsar, Iran
3 Ph.D Student of Educational Psychology, Bu-Ali Sina University of, Hamedan, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study was to identify some personal and social inhibiting factors of academic emotions in graduate students. The target population included all graduate students of Shiraz University in 2019-2020 academic year.Therefor using convenience sampling ,  400 subjects (224 female and 174 males),were selected among the 14  faculties including faculty of literature  and humanities, economics-management and social sciences, educational sciences and psychology, law and political science, mechanical engineering, electrical and computer engineering, and materials and civil engineering . Data were collected using Perry, Ladkage, Pekran & Plethier (2001) Perceived Academic Control, Peacock & Wong (1990) Cognitive Appraisal of Academic Stress, Rashid & Delfan (2019) Expectancy-Value-Cost-Benefit Questionnaire, and Zimet, Dahlem, Zimet, & Farley (1988) Perceived Social Support, and Pekrun (2005) Achievement Emotions Questionnaire. Data were analyzed using multiple regression method. Findings show that Perceived Academic Control, Cognitive Appraisal (except for threat component), Perceived Cost-Benefit, and Perceived Social Support (except for friend support component) had significant role in predicting negative achievement emotions. Consequently, It's suggested that educational systems  recognize and manipulate students' defective cognitive appraisal and turn them into effective assessments, design learning and social environments (especially family) along with establishing positive interaction, familiarize students with the advanties of education, such as entrepreneurship education, play an effective role in better emotional adjustment of students and also reducing their negative emotions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Perceived Academic Control
  • Cognitive Appraisal
  • Perceived Cost-Benefit
  • Perceived Social Support
  • Achievement Emotions
 
امینی، آسیه. (1394). رابطه حمایت اجتماعی با امیدواری و اضطراب مرگ در بین سالمندان فرهنگسرای امید تهران. فصلنامه اطلاع­رسانی، آموزشی، پژوهشی، 9 (33)، 21-17.
باغی، زهرا؛ شکری، امید؛ فتح آبادی، جلیل و حیدری، محمود. (1396). مدل­یابی پیشایندها و پسایندهای جهت­گیری­های هدف پیشرفت در دانشجویان: یک تحلیل میانجی­گر. پژوهش در نظام­های آموزشی، 37، 92- 59.
بدری گرگری، رحیم؛ واحدی، شهرام؛ ادیب، یوسف و شفیعی سورک، سینا. (1396). مقایسه تأثیر روش یادگیری مبتنی بر مسئله و روش سخنرانی بر هیجان ها تحصیلی: نقش واسطه­ای کنترل ادراکی  ارزش ذهنی. فصلنامه تعلیم و تربیت، 132، 67-49.
پینتریچ، پال آر و شانک، دیل اچ. (1396). انگیزش در تعلیم و تربیت (نظریه­ها، تحقیقات و کاربردها). ترجمه مهرناز شهرآرای، تهران: علم.
ثمری، علی اکبر و لعلی، احمد. (1385). مطالعه اثربخشی جلسه­های آموزش خانواده بر استرس خانوادگی و پذیرش اجتماعی. مشهد: طرح پژوهشی معاونت امور اجتماعی استانداری خرلسان.
حسنی، محمد؛ قاسم­زاده علی­شاهی، ابوالفضل و کاظم­زاده، مهدی. (1392). نقش با وجدان بودن و کنترل ادراکی بر رضایت و استرس شغلی کارکنان، مجله سلامت و بهداشت، 4 (1)، 56-47.
حسینی، فریده السادات و خیّر، محمد. (1390). بررسی نقش معلم در هیجان ها تحصیلی ریاضی و تنظیم هیجانی دانش ­آموزان. فصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز، 5 (20)، صص 63-41.
دادوندی، فرزانه و شکری، امید. (1395). فرآیندهای ارزیابی شناختی هیجان­های پیشرفت و تعهد تحصیلی: تحلیل واسطه­ای
رشید، خسرو و دلفان، آرزو. (1398). ساخت و اعتباریابی پرسشنامه انتظار- ارزش- هزینه- سود. زیرچاپ.
رشید، خسرو؛ یعقوبی، ابوالقاسم و کریمی، کامبیز. (1399). اعتباریابیمقیاس انتظار- ارزش- هزینه در داتشجویان دانشگاه­های علوم پزشکی و بوعلی سینا همدان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 20 (6)، 53-43.
ربّانی، زینب؛ طالع­پسند، سیاوش، رحیمیان بوگر و محمدی­فر، محمد علی. (1395). رابه ابعاد کیفیت آموزشی کلاس و ارزیابی­های شناختی با هیجان­های تحصیلی و پیامدهای انگیزشی آن. مجله روانشناسی 86، 22 (2)، 219-203.
شاه محمدی، نرگس و مختاری، مصطفی. (1397). نقش میانجی­گر تنظیم هیجان شناختی در رابطه حمایت اجتماعی ادراک شده و موفقیت تحصیلی دانش­آموزان دبیرستانی. مجله راهبرد فرهنگ، 42، 201- 177.
عالی­پور بیرکانی، سیروس؛ سحاقی، حکیم و مریدی، ژاله. (1393).  بررسی رابطه حمایت عاطفی ادارک شده و لذت تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان دانشگاه جندی شاپور اهواز. مجله راهبردهای توسعه در علوم پزشکی، 2 (1)، 67-58.
فلسفین، زینب و شکری، امید. (1393). روابط ساختاری بین اسنادهای علّی، هیجان­های پیشرفت و خودنظم­جویی تحصیلی در دانشجویان. فصلنامه روان­شناسی شناختی، 2 (2)، 58-46.
قدسی، احمد؛ طالع­پسند، سیاوش، رضایی، علی محمد و محمدی­فر، محمد علی. (1397). پیشایندهای درگیری تحصیلی: آزمون مدلی بر اساس نظریه انتظار- ارزش. فصلنامه روان­شناسی تربیتی، 51، 27- 231.
قره آغاجی، سعید و بدری گرگری، رحیم. (1394). نقش باورهای انگیزشی در پیش بینی هیجان های تحصیلی ریاضی. مجله آموزش پژوهی، شماره 2، 22-1.
کوهساریان، پریسا. (1387). بررسی تاثیر امید درمانی بر کاهش افسردگی زنان دیابتیک در مرکز پژوهش­های دیابت سمنان. پایان­نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشکده روان­شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی.
محبی، مینا و بدری، رحیم. (1395). پیشایندها و پیامدهای تنظیم هیجانی در دانش­آموزان دختر: نقش حمایت خودمختاری والدینی، معلم و کنترل ادراک شده. مجله مطالعات روان­شناسی تربیتی، 23، 138-113.
نیکدل، فریبرز؛ کدیور، پروین؛ فرزاد، ولی الله، عربزاده، مهدی و کاووسیان، جواد. (1391). رابطه خودپنداره تحصیلی، هیجان­های تحصیلی مثبت و منفی با یادگیری خودگردان. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 6 (1)، 119-103.
هاشمی چلیچه، سمیه؛ هاشمی، زهرا و نقش، زهرا. (1397). نقش واسطه­ای هیجان­های پیشرفت در رابطه میان سبک­های اسنادی و ارزش تکلیف با فرسودگی تحصیلی. فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان­درمانی، 9 (34)، 140- 119.
هیرآد آسا، ماهرخ و ابوالمعالی، خدیجه. (1396). پیش­بینی امید بر اساس خلاقیت هیجانی و حمایت اجتماعی ادراک شده در دانشجویان. مجله پیشرفت­های نوین در علوم رفتاری، 2 (10)، 95-83.
Bandura, A. (1994). Self-efficacy In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior 4, 71-81. New York: Academic Press.
Conway, T. L., Abbey, A., John. R. P., & French, J. R. (1983). Beliefs about control in different life domains. Paper presented at the Annual-Convention of the American Psychological Association, 91st, 26-30.
Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1980). An analysis of coping in a middle-aged community sample. Journal          of Health & Social Behavior, 21, 219- 239.   
Flake J. K., Barron, K. E., Hulleman, C, McCoach, B. D., & Welsh, M.E. (2015).  Measuring cost: The forgotten component of expectancy-value theory. Contemporary Educational Psychology, 41, 232-44.
Fredrickson, B. L. (2001). The role of positive emotions in positive psychology: The broaden-and-build - theory of positive emotions. American Psychologist, 56, 218–226.
Goetz, T., Cronjaeger, H., Frenzel, A., Ludtke, O., & Hall, N. C. (2010). Academic self-concept and emotion relations: Domain specificity and age effects. Contemporary Educational Psychology, 35, 44–58.
Goetz, T., Frenzel, A. C., Lüdtke, O., & Hall, N. C. (2010). Between-domain relations of academic emotions: Does having the same instructor make a difference?. The Journal of Experimental Education, 79 (1), 84-101.
Goetz, T., Lüdtke, O., Nett, U. E., Keller, M. M., & Lipnevich, A. A. (2013). Characteristics of teaching and students’ emotions in the classroom: Investigating differences across domains. Contemporary Educational Psychology, 38(4), 383-394
Goetz, T., Pekrun R., & Hall, N., Haag, L. (2006). Academic Emotions from a Social-Cognitive Perspective: Antecedents and domain specificity of students. British Journal of Educational Psychology; 76 (2), 289-308.
Gülaçt, F. (2010). The effect of perceived social support on subjective wellbeing. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 3844-3849.
Horwitz., A, V, & Scheid., T. L. (1999). A Handbook for the Study of Mental Health Social Contexts, Theories, and Systems, Cambridge University press.
House, J.S. (1981). Work Stress and social support. Reading, Ma: Addisen- Wesleg.
Lazarus, R S and Folkman, S.  (1985). Stress, Appraisal, and Coping. New York: Springer.
Lee, J. S., Koeske, G. F., Sales, E. (2004). Social support buffering of acculturative stress: A study of mental health symptoms among Korean international students. International Journal of Intercultural Relations, 28.
Lunsky, Y & Benson, B. A. (2001), Perceived Social Support and Mental Retardation: A SocialCognitive Approach, Journal of Cognitive Therapy and Research, 25 (1), 77-90.
Luo, W., Ng, P. T., Lee, K., & Aye, K. M. (2016). Self-efficacy, value, and achievement emotions as mediators between parenting practice and homework behavior: A control-value theory perspective. Learning and Individual Differences, 50, 275-282.
Miller, R. B., & Brickman, S. A. (2004). A model of future oriented motivation and self-regulation. Educational Psychology Review, 16, 9– 33

Patrick B. C.Skinner E. A., & Connell J. P. (1993). What Motivates Children's Behavior and Emotion? Joint Effects of Perceived Control and Autonomy in the Academic Domain. Journal of personality and social psychology, 65 (4), 781- 791.

Peacock, J. E., Wong,  P. T. P. (1990). The stress appraisal measure (SAM): A  multidimensional approach to cognitive appraisal. Stress Medicine, 6, 227-236.
Pekrun, R. (1988). Emotion, Motivation und Persönlichkeit [Emotion, motivation and personality]. Munich/Weinheim: Psychologie Verlags Union.
Pekrun, R. (1992). The impact of emotions on learning and achievement: Towards a theory of cognitive/motivational mediators. Applied Psychology: An International Review, 41, 359–376.
Pekrun, R. (2000). A social cognitive, control value theory of achievement emotions. In J. Heckhausen (Ed.), Motivational psychology of human development, Oxford, UK: Elsevier, 143−163. 
Pekrun, R. (2006). The Control- value theory of achievement emotions: Assumptions, corollaries, and implication for educational research and practice, Educational Psychology Review,18 ,315-341.
Pekrun R, Frenzel A. C, Goetz T, & Perry R. P. (2007). The control-value theory of  achievement emotions: An integrative approach to emotions in education. In: Schutz PA, Pekrun R,(Eds). Emotion in education . Burlington, MA: Academic Press, 13–36.
Pekrun, R., Goetz, T., Daniels, D., Stupnisky, R. H., & Perry, R. P. (2010). Boredom in achievement settings: Exploring control-value antecedents and performance outcomes of a neglected emotion. Journal of Educational Psychology, 102 (3), 531–549.
Pekrun, R., Goetz, T., Frenzel, A. C., Barchfeld, P., & Perry, R. P. (2011). Measuring emotions in students’ learning and performance: The Achievement Emotions Questionnaire (AEQ). Contemporary Educational Psychology, 36, 36-48.
Pekrun, R., Goetz, T., Titz, W., & Perry, R. P. (2002). Academic emotions in student’s  self-regulated learning and achievement: A program of qualitative and quantitative research. Educational Psychologist , 37, 91-105.
Pekrun, R., & Linnenbrink-Garcia, L. (2014). Handbook of emotions in education . New   York: Taylor & Francis.
Perry, R. P., Hladkyj, S., Pekrun, R., & Pelletier, S. T. (2001). Academic control and action control in the achievement of college students: A longitudinal field study. Journal of Educational Psychology, 93(4), 776-789 .
Peterson, C. & Steen, T. (2009). Optimistic explanatory style. In: Snyder, C., Lopez, S. (Eds.), Oxford handbook of positive psychology. Oxford University Press, New York, 313–321.
Rasmussen H. N,. Scheier M. F,. Greenhouse J.B. (2009). Optimism and physical health: a meta-analytic review.Ann Behav Med. 37 (3), 239-56.
Roseman, I. J. (2001).Amodel of appraisal in the emotion system: Integrating theory, research, and applications. In K. R. Scherer, A. Schorr & T. Johnstone (Eds.), Appraisal processes in emotion. Oxford, UK: Oxford University Press, 68–91.
Sakiz, G. (2007). Does Perceived Teacher Affective Support Matter for Middle School Students in Mathematics Classrooms? Journal of School Psychology, 50: 235-55.
Sammarco, A. (2001). Perceived social support uncertainty, and quality of life of younger survivors. Cancer Nurs. 24 (3), 212- 219.
Sarafino, E. P. (1998). Health Psychology, Third Edition, New York: John Wiley & Sons
Seifert, T. L. (2004). Understanding student motivation. Educational Research, 46 (2), 137-149
Scherer, K. R., Schorr, A., & Johnstone, T. (Eds.). (2001). Appraisal processes in emotion. Oxford, UK: Oxford University Press.
Schutz, P. A., & Pekrun, R. (Eds.). (2007). Emotions in Education. San Diego, CA: Elsvier.
Schwarzer, R. (1998). Stress and coping from a social-cognitive perspective. In P. Csermely (Ed.), Stress of life: From molecules to man.
Strain, A.C., Mello, S. K. D. (2011). Emotion Regulation during Learning. International Conference on Artifficial Intelligence in Education, 566-568.
Tajalli P, Sobhi A, Ganbaripanahah A. (2010). The relationship between daily hassles and social support on mental health of university students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 5, 99–103.
Weiner, B. (1985). An attributional theory of achievement motivation and emotion. Psychological Review, 92, 548–573.
Zeidner, M. (1998). Test anxiety. The state of the art. New York: Plenum.
Zimet, G. D., Dahlem, N. W., Zimet, S. G. & Farley, G. K. (1988). The Multidimensional Scale of Perceived Social Support. Journal of Personality Assessment, 52, 30-41.