50 سال پژوهش در حوزه روان درمانی: یک بررسی علم سنجی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علم اطلاعات و دانش شناسی- دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی- دانشگاه تبریز- تبریز- ایران

2 گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

3 گروه علم اطلاعات و دانش شناسی -دانشگاه تبریز

چکیده

هدف از پژوهش حاضر تحلیل 50 سال پژوهش در حوزه روان‌درمانی با رویکرد علم‌سنجی است. روان‌درمانی به هر نوع فرآیند بازآموزی اطلاق می‌شود که هدفش کمک به فرد رنجور با استفاده از روشهای درمانی روانی است. روش پژوهش توصیفی است و جامعه آماری پژوهش را 13816 مقاله در حوزه روان‌درمانی در وبگاه علوم طی سالهای 1968-2018 تشکیل می‌دهند. برای تحلیل داده‌ها از نرم افزارهای هیست‌سایت و وی.او.اس. ویور استفاده شده است. یافته‌ها نشان داد در طی سالهای مورد بررسی انتشار مقالات روند صعودی را طی نموده است. تعداد کل نویسندگان در طول دوره مورد بررسی 19866 نفر بود و به طور میانگین هر مقاله توسط 4/1 نفر نوشته شده است. در مجموع 1333 عنوان مجله کل مقالات این حوزه را منتشر نموده-اند. که از این تعداد 10 عنوان مجله تاثیرگذار 3611 (1/26 %) مقاله را منتشر نموده است. بیشترین تعداد مقالات حوزه روان‌درمانی در مجله Psychotherapy با تعداد 576 عنوان معادل 2/4 درصد به چاپ رسیده است. این مجله رتبه دوم استنادهای محلی و جهانی را به خود اختصاص داده است. از 6336 دانشگاه و موسسه، سهم 10 دانشگاه تاثیرگذار 1668 مقاله معادل (12 درصد) بوده است. دانشگاه هاروارد با انتشار 323 مقاله (4/2 درصد) و با 1538 استناد محلی و 9543 استناد جهانی در صدر دانشگاههای منتشرکننده مدارک حوزه روان‌درمانی قرار دارد. یافته‌ها نشان داد نویسندگان ایرانی با ارائه 15 مقاله در حوزه روان‌درمانی در رتبه 40 قرار دارند. همچنین در این پژوهش با ترسیم ساختار علم، مقالات و نویسندگان تاثیرگذار در حوزه روان‌درمانی شناسایی و معرفی شدند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

50 years of research in the psychotherapy: a scientometric study

نویسندگان [English]

  • afshin hamdipour 1
  • hashem atapour 2
  • solmaz zardary 3
1 Department of Knowledge and Information Science, Faculty of Education, University of Tabriz, Tabriz, Iran
2 Department of Information & Knowledge Science, Faculty of Education & Knowledge Science, University of Tabriz, Tabriz, Iran
3 Department of knowledge and information science, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

The present study aims to analyze 50 years of research in the field of psychotherapy using scientometric indicators. Any retraining process to help a patient using psychological care methods is called psychotherapy. The method of research is a descriptive survey. 13816 articles indexed in Web of Science from 1968 to 2018 in the field of psychotherapy constitute the research population. Histcite and VOSviewer are used for the analysis of collected data. Findings showed that the publication of articles in the psychotherapy field had an increasing trend in these years. The total number of authors was 19866 and the mean number of authors per article is 1.4. These articles were published in 1333 journals, of which 3611 (26.1%) articles were published in 10 leading journals. The Psychotherapy Journal with 576 (4.2%) article is the most productive journal of the field in term of publishing articles and is ranked second in term of LCS and GCS. 6636 universities and institutions had participated in the publishing of this field’s articles, of which 1668 (12%) articles have published by 10 leading universities. The Harvard University with 323 (2.4 %) articles is the most productive university as well as first ranked in term of LCS (1538) and GCS (9543). further, findings showed that Iranian authors with 15 published articles are ranked 40 in the psychotherapy field. Finally, this research represents the scientific structure of the filed which reveals leading articles and leading authors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • psychotherapy
  • Histcite
  • scientific structure mapping
  • scientometric

منابع

امین اسماعیلی، معصومه، و سردارپور گودرزی، شاهرخ (۱۳۸۸). تحلیل کتاب‌سنجی پژوهش در زمینه اختلال‌های خلقی در ایران. روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، ۱۵(۲):۱۵۹-167.
بلاچ، سیدنی (۱۳۷۰). مقدمه‌ای بر روان‌درمانی، ترجمه مهدی قرچه‌داغی، تهران: انتشارات رشد.
حسینی‌نسب، سیدحسین (۱۳۹۴). مطالعه ساختار موضوعی مدارک مرتبط با حوزه درمان افسردگی در سامانه پابمد (Pubmed). پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.
حمدی‌پور، افشین؛ و عصاره، فریده (۱۳۹۰). مطالعه علم‌سنجی برون­دادهای علمی نویسندگان تأثیرگذار در حوزه بیماری Multiple Sclerosis (MS)  و دیداری‌سازی ساختار علمی این حوزه در سال‌های ۲۰۰۸-1999، مدیریت اطلاعات سلامت، ۸(۵): ۶۴۹-661.
رحمانی، مهدی (۱۳۹۷). ترسیم و تحلیل شبکه هم رخدادی واژگان در مقاله‌های فصلنامه علمی پژوهشی روانشناسی کاربردی، فصلنامه روانشناسی کاربردی، ۱۲(۴۵): ۱۲۷-141.
رحیمی موقر، آفرین؛ نجاتی صفا، علی‌اکبر؛ محمدی، محمدرضا؛ و سهیمی ایزدیان، الهه (۱۳۸۳). پژوهش کتاب‌سنجی نشریات علمی بهداشت روان ایران، مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار)، ۱۰(۲-1): ۲۸-36. 
رمضانی، هادی؛ علیپور حافظی، مهدی؛ و مؤمنی، عصمت (۱۳۹۳). نقشه‌های علمی: فنون و روش‌ها، ترویج علم، ۳(۶): ۵۳-84.
عباسی، فهیمه؛ اصلانی­نیا، وحیده؛ و بیگلو، محمدحسین (۱۳۹۳). بررسی وضعیت تولیدات علمی حوزه روانشناسی اجتماعی در پایگاه اطلاعاتی وب آو ساینس و ترسیم نقشه تاریخ نگاشتی آن (۱۹۹۰-2009)، دانش‌شناسی، ۷(۲۴): ۹۹-112.
سهیلی، فرامرز؛ و عصاره، فریده (۱۳۹۱). جستاری بر ساختار شبکه‌های هم نویسندگی، کتاب ماه کلیات، ۱۸۳(۱۶): ۶۲- 71.
شریفی، ونداد؛ رحیمی موقر، آفرین؛ محمدی، محمدرضا؛ رادگودرزی، رضا؛ سهیمی ایزدیان، الهه؛ فرهودیان علی؛ منصوری، نغمه و نجاتی صفا، علی‌اکبر (۱۳۸۲). سه دهه پژوهش های بهداشت روان کشور: یک بررسی علم سنجی،  تازه‌های علوم شناختی، ۵(۳): ۱-15.
مکی‌زاده، فاطمه؛ حاضری، افسانه؛ حسینی نسب، سید حسین، و سهیلی، فرامرز (۱۳۹۵). تحلیل موضوعی و ترسیم نقشه علمی مقالات مرتبط با حوزه درمان افسردگی در پاب‌مد‌. فصلنامه مدیریت سلامت، ۱۹ (۶۵):۵۱-۶۳.
نوروزی چاکلی، عبدالرضا (۱۳۹۰). آشنایی با علم‌سنجی (مبانی، مفاهیم، روابط و ریشه‌ها). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
Guilera, G.; Barrios, M.; & Gómez-Benito, J. (2013). Meta-analysis in psychology: a bibliometric study. Scientometrics, 94(3): 943-954.
Gutman, S. A.; & Brown, T. (2018). A bibliometric analysis of the quantitative mental health literature in occupational therapy. Occupational Therapy in Mental Health, 34(4): 305-346.
Horvath, A. O.; Del Re, A. C.; Flückiger, C.; & Symonds, D. (2011). Alliance in individual psychotherapy. Psychotherapy, 48(1): 9-16.
Howard, K. I.; Kopta, S. M.; Krause, M. S.; & Orlinsky, D. E. (1986). The dose–effect relationship in psychotherapy. American Psychologist, 41(2), 159-164.
Jacobson, N. S.; & Truax, P. (1991). Clinical significance: a statistical approach to defining meaningful change in psychotherapy research. Journal of consulting and clinical psychology, 59(1): 12-19.
Qin, Z.; Tian, J.; & Wu, J. (2017). Bibliometric analysis of publication trends in global acupuncture clinical research protocol. AME Medical Journal, 2(10):1-6.
Khademi, R.; & Najafi, M. (2018). Tracing the historical roots of positive psychology by reference publication year spectroscopy (RPYS): A scientometrics perspective. Current Psychology, 37(1): 1-7.
Khosa, M.; Bhulani, N.; Ali, A. A.; Singh, J.; Khosa, F.; & Nasrullah, M. (2019). Bibliometrics of Fifty Most-Cited Articles on the Mental Health of Immigrants Living in the United States. Journal of immigrant and minority health, 21(2): 414-429.
Luborsky, L.; Singer, B.; & Luborsky, L. (1975). Comparative studies of psychotherapies: is it true that everyone has won and all must have prizes? Archives of general psychiatry, 32(8): 995-1008.
Navarrete-Cortes, J.; Fernández-López, J. A.; López-Baena, A.; Quevedo-Blasco, R.; & Buela-Casal, G. (2010). Global psychology: A bibliometric analysis of Web of Science publications. Universitas Psychologica, 9(2): 553-567.
Shanming, Z.; Changhua, N.; & Hanrong, W. (2003). A bibliometric analysis of research on the behavior therapy in China and its trend. Journal of Huazhong University of Science and Technology [Medical Sciences], 23(4): 423-426.
Smith, M. L.; & Glass, G. V. (1977). Meta-analysis of psychotherapy outcome studies. American Psychologist, 32(9): 752-760.
Van Raan, A. F.; Visser, M. S.; Van Leeuwen, T. N.; & Van Wijk, E. (2003). Bibliometric analysis of psychotherapy research: performance assessment and position in the journal landscape. Psychotherapy Research, 13(4): 511-528.
Vogl, S.; Scherndl, T.; & Kühberger, A. (2018). # Psychology: a bibliometric analysis of psychological literature in the online media. Scientometrics, 115(3): 1253-1269.
Westen, D.; Novotny, C. M.; & Thompson-Brenner, H. (2004). The empirical status of empirically supported psychotherapies: assumptions, findings, and reporting in controlled clinical trials. Psychological bulletin, 130(4): 631-663.
Wikipedia contributors. (2019, August 15). Lester Luborsky. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved: August 20, 2019, from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Lester_Luborsky&oldid=910970813