اثربخشی آموزش حل مسئله به روش شناختی اجتماعی بر خود توانمندسازی اجتماعی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای گروه روانشناسی تربیتی، واحد تبریز، دانشگاه آزاداسلامی، تبریز، ایران

2 استادیار گروه روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاداسلامی، تبریز، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش حل مسئله به روش شناختی اجتماعی بر خود توانمندسازی اجتماعی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان بود. این پژوهش یک مطالعه نیمه آزمایشی، از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گـروه کنترل بود. جامعه مورد مطالعه شامل دانش آموزان دختر مقطع متوسطه (دوره دوم) شهرستان تبریز در سال تحصیلی 97-96 بود. از جامعه مورد نظر، تعداد 60 نفر دانش آموز به شیوه تصادفی خوشه ای انتخاب و در دو گروه آزمـایش(30 نفر)  و کنترل(30 نفر)   قرار داده و پرسشنامه های خود توانمندسازی اجتماعی و سازگاری اجتماعی بعنوان پیش آزمون بر روی هر دو گروه اجرا شد. سپس گروه آزمایش به مدت ده جلسه تحت آموزش مهارت حل مسئله قرار گرفتند. در طی این مدت بر روی گروه کنترل هیچ مداخله ای صورت نگرفت. در نهایت همان مقیاس ها بعنوان پس آزمون بر روی هر دو گروه اجرا شد. جهت تحلیل داده­ها از روش تحلیل کوواریانس استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان خود توانمندسازی اجتماعی و سازگاری اجتماعی گروه آزمـایش بیشتر از گروه کنترل است. لذا، آموزش مهارت حل مسأله کارایی بالایی در افزایش خود توانمندسازی اجتماعی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Problem Solving Skills Training with Social - Cognitive Approach in Social Self-Empowerment and Social Adjustment in Girl Students

نویسندگان [English]

  • nayer dashti 1
  • amir panahali 2
  • Masoomeh Azemoudeh 2
1 . Ph.D. Student of Educational Psychology, Department of Psychology, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran
2 * Ph.D, Assistant Professor, Department of Psychology, Tabriz Branch, Islamic Azad University, Tabriz, Iran (Corresponding Author)
چکیده [English]

The aim of present research was to study the effectiveness of problem solving skills training in social self–empowerment and social adjustment. In this quasi-experimental research with pre-test, post-test design and control group, the study population included female second-year high school students in Tabriz in academic year 2017-2018. Therefore, using multistage random sampling, 60 subjects were selected and divided into experimental and control groups (30 subjects in each group). In pretest stage, they were assessed by and self–empowerment questionnaire of Felner (1990) and social adjustment of Sinha & Sing. Then the experimental group participated in 10 sessions of problem solving training, however the control group did not receive any intervention. Subsequently, posttest was conducted. Data were analyzed by univariate analysis of covariance. Results showed the experimental group had a higher social self–empowerment and social adjustment than the control group. So, problem solving skills training was effective in the improvement of social self–empowerment and social adjustment.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Problem solving skills training
  • Self–Empowerment
  • Social Adjustment
منابع
بیرامی، منصور. هاشمی نصرت آباد، تورج. بدری گرگری، رحیم.(1395). اثربخشی آموزش کفایت اجتماعی مبتنی بر مدل فلنر بر سازگاری اجتماعی دانش آموزان قربانی قلدری با توجه به نوع جهت گیری اهداف اجتماعی. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، سال ششم، شماره بیست و سوم، تابستان 95.
توسلی، غلام عباس، نظریه های جامعه شناسی. انتشارات سمت، 1382.
حسین خانزاده، عباسعلی. رهبرکرباسدهی، فاطمه. رهبرکرباسدهی، ابراهیم. (1396). تاثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر خودتوانمندسازی اجتماعی و ناگو یی هیجانی دانش آموزان با ناتوانی های یادگیری ویژه. تعلیم و تربیت استثنایی. سال هفدهم، شماره 2 (پیاپی45).
دشتی، نیّر. (1393). تاثیر آموزش کنترل خشم با رویکرد شناختی- رفتاری بر سازگاری و کاهش پرخاشگری دانش آموزان پسر تیزهوش شهر تبریز. پایان نامه کارشناسی ارشد. سال 1393. دانشگاه ازاد اسلامی شهر تبریز.
سینها، ای کی پی. سینک، آر پی. (1380). راهنمای پرسشنامه سازگاری دانش آموزان دبیرستانی. ترجمه ابوالفضل کرمی. تهران، موسسه روان تجهیز سینا.
شکوهی یکتا، م؛ زمانی، ن. (1391). کاربرد آموزش برنامه حل مساله بین فردی در کاهش رفتارهای مشکل ساز دانش آموزان دیرآموز: مطالعه تک آزمودنی. مجله روشها و مدلهای روانشناختی: 8، 55- 71.
شکوهی یکتا، محسن.، سالم، صدیقه.، بهپژوه، احمد.، رستمی، رضا و پرند، اکرم ( 1389 ). تأثیر آموزش مهارت حل مسئله بر میزان مهارت های اجتماعی کودکان با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی. مجله روان شناسی و علوم تربیتی، 3: 37-50 .
مک موران، م؛ مک گوائر، ج . (2005). حل مساله اجتماعی و ارتکاب جرم رویکردهای درمانی جدید به بزهکاری، ترجمه زینب خانجانی و عبدالله فیروزیان 1391. تهران: انتشارات روشنک.
نویدی، احد (1384)، ارزشیابی اجرای آزمایشی طرح تاسیس مجتمع های آموزشی – تربیتی کشور(طرح پژوهشی). تهران، پژوهشکده تعلیم و تربیت.
 
 
Abdulmalik J; Ani C; Ajuwon A; Omigbodun O. (2016). Effects of problem‑solving interventions on aggressive behaviours among primary school pupils in Ibadan, Nigeria. Child Adolesc Psychiatry Ment Health. Doi: 10.1186/s13034-016-0116-5.
Bauer, N. S., & Webster-Stratton, C. (2006). Prevention of behavior disorder in primary care. Curr Opin Prdiatrics, 6, 654-660.
Bauminger N, Edelsztein HS, Morash J.( 2005). Social information processing and emotional understanding in children with LD. Journal of learning disabilities. 38(1): 45-61.
Barry MM, Clarke AM, Jenkins R, Patel V. A systematic review of the effectiveness of mental health promotion interventions for young people in low and middle income countries. BMC public health. 2013; 13(1): 1-19.
Beiranvand Z, Seif naraghi M, Poshneh K.( 2014). Intervention effectiveness theory of mind and Social Skills on Social Competence Children with autism. Psychology of exceptional individuals4(15): 37-56. [Persian].
Bierman KL, Furman W.( 1984). The effects of social skills training and peer involvement on the social adjustment of preadolescents. Child development. 55(1): 151-162.
Bierman KL, et al.( 2008). Promoting academic and social-emotional school readiness: The Head Start REDI program. Child development. 79(6): 1802-1817.
Botvin GJ, Griffin KW.( 2002). Life skills training as a primary prevnetion approach for adolescent drug abuse and other problem behaviors. International Journal of Emergency Mental Health. 4(1): 41-48.
Centers for Disease Control and Prevention(2014). Morbidity and mortality week report – youth risk behaviour surveillance. Retrieved from http: // dx. Doi . org / 10. 1016/J.Jcbs.
Chen J-C, Silverthorne C.( 2008). The impact of locus of control on job stress, job performance and job satisfaction in Taiwan. Leadership & Organization Development Journal. 29(7):572-82.
Choon-Huat Koh G., Eng Khoo H., Wong, ML., & Koh, D. (2008). The effects of problem-based learning during medical school on physician competency: A systematic review. Canadian Medical Association Journal. 178(1): 34-41.
Cote, D., Pierce, T., Higgins, K., Miller, S., Tandy, R., & Sparks, S. (2010). Increasing Skill Performances of Problem Solving in Students with Intellectual Disabilities. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 2010, 45(4), 512-524.
Cote, D. (2011). Implementing a Problem-Solving Intervention with Students With Mild to Moderate Disabilities. Intervention in School and Clinic, 5, 259.265.
Diener ML, Kim D.( 2004). Maternal and child predictors of preschool children’s social competence. Journal of Applied Developmental Psychology. 25(1): 13-24.
Dreer, E., Elliot, R., Fletcher, C. & Swanson, M. (2005). Social problem solving abilities and psychological adjustment of persons in low vision rehabilation. Rehabilation psychology, 89, 3, 232-238.
Dzurilla, T. J., & Nezu, A. (1999). Problem-solving therapy. A social competence approach to clinical intervention (2nd.ed). New York: spring.
Dzurilla,TH.,Nezu,A.M(2002).development and preliminary evaluation of the social problem- solving inventory. A journal of counsulting and clinical psychology.2,(2),156-163.
Felner RD, Lease AM, Philips RC.( 1990). Social competence and the language of adequacy as a subject matter for psychology: A quadripartite travel framework. In T. P. Gullotta. GR, Adams R Montemayor, the Development of Social Competence; p. 254-264.
Greene R, Ablon S, Monuteaux M.C, Goring J.C, Henin A.C, Raezer-Blakely L, Edwards G, Markey J, Rabbitt S. (2004). Effectiveness of collaborative problem solving in affectively dysregulated children with oppositional-defiant disorder: initial findings. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 72(6), 1157–1164.
Gresham FM.( 1981). Social skills training with handicapped children: A review. Review of educational research; 51 (1).139-176.
Haggerty, K., Kosterman, R. (2012). Helping parents prevent problem ehavior. Better: Evidence-Based Education, 4(3), 22-23.
Hirsch, K. J, Chang, E C. & Jeglic E.C. (2012). Social Problem- solving and suicidal behavior Ethnic: differences in the moderating effects of loneliness and life stress. Archives of Suicide research . 16(4). 303-315.
Jobe-Shields, F .(2015). Parent–Child Automaticity: Links to Child Coping and Behavior and Engagement in Parent Training. Journal of Child and Family Studies, Volume 24, Issue 7, pp 2060-2069.
Ju,ch, zhao,A,Zhang.A, & Deng J(2015). Effects of fathering style on social problem- solving among Chinese teenagers: The roles of mascu line gender stereotypes and identity. Personality and Individual differences. 77(2015) 124-130.
Kazemi R, Momeni S, Kiamarsi A.( 2011) The Effectiveness of life skills training on the social competence of students with dyscalculia. Learning Disabilities. 2011; 1(1): 94-108. [Persian].
Morton, JA.( 2005). A study to determine the influence of teaching problem solving Tools to educationally at-risk high school students. Dissertation Abstracts International Section. A: Humanities and social sciences . 66 (4): 1266.
Momeni S, Barak M, Kazemi R, Abolghasemi A, Babaei M, Ezati F.(2012). Study of the Effectiveness of Social SkillsTraining on Social and Emotional Competence among Students with Mathematics Learning Disorder. Creative Education. 3(8):1307-1310.
O'Reilly, M. F; Lancioni, G; Gardiner, M; Tiernan, R; Lacy, C. (2002). Using a problem-solving approach to teach classroom skills to a student with moderate intellectual disabilities within regular classroom settings. International Journal of Disability, Development and Education, 49 (1), 95-104.
Pahl, K.M, Barrett PM. (2010). Preventing anxiety and promoting social and emotional strength in preschool children: a universal evaluation of the Fun Friends Program. Advances in School Mental Health Promotion, 3(3), 14-25.
Potter P, Perty A.Basiic nursing:theory and practics.3th ed.philadelphia: osby;2010.
Smeit, J. G., Rote, W. M. (2015). What do mothers want to know about teens' activities? Levels, trajectories, and correlates. Journal of Adolescence, 38, 5-15.
Sadock BJ. Sadock VA.( 2007). Synopsis of Psychiatry Bahavioural Science. 10th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2007, pp: 27-32.
Santinello, M., Vieno, A., Romito, A., & Arnau, F. (2004). Evaluation of "I Can Problem Solve" training to improve social skills in 1st and 2nd year elementary school children. Psicoterapia Cognitive Compartmental, 2, 123-132.
Scott, S. (2005). Parent training. Psychiatry, 4 (9), 126-128.
Shaffer D, Kipp K.(2013). Developmental psychology: Childhood and adolescence: Cengage Learning;2013, pp: 123-128.
Shure, M. B., & Spivac, G. (1988). Interpersonal cognitive problem solving (ICPS). In R. H. Price, E. L. Cowen, R. P. Lorion, & J. Ramos-McKay (Eds), Fourteen ounces of prevention: A casebook for practioners (pp. 69-82). Washington, DC: American Psychological Association.
Taremian F. Life skills: Definitions and theoretical basics. Journal Zharfaye Tarbiat. 1999; 1(4): 245-252. [Persian]
Westling E, Andrews JA, Peterson M. Gender differences in pubertal timing, social competence, and cigarette use: A test of the early maturation hypothesis. Journal of Adolescent Health. 2012; 51(2): 150-155.
Webster-Stratton C, Reid MJ.(2004). Strengthening social and emotional competence in young children-The foundation for early school readiness and success: Incredible years classroom social skills and problem-solving curriculum. Infants & Young Children. 17(2): 96-113.
Wiener, J.( 2004). Do peer relationships foster behavioral adjustment in children with learning disabilities?. Learning Disability Quarterly. 27(1): 21-30.