مدل‌یابی معادلات ساختاری وابستگی به اینترنت بر اساس نشخوار فکری و خودمهاری با نقش میانجی تنیدگی ادراک‌شده در نوجوانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

2 استادیار، گروه روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

10.22034/jmpr.2024.63950.6468

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی مدل­‌یابی معادلات ساختاری وابستگی به اینترنت بر اساس نشخوار فکری و خودمهاری با نقش میانجی تنیدگی ادراک شده در میان نوجوانان انجام شد. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده‌‏ها توصیفی از نوع همبستگی می­‌باشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه نوجوانان دختر مشغول به تحصیل در دوره دوم متوسطه شهرستان شهریار در سال تحصیلی 1401-1400 بودند. به این منظور تعداد 300 نفر از این افراد با استفاده از مدل کلاین(2023) و به روش نمونه‌‏گیری در دسترس(شیوه آنلاین) انتخاب شدند و به آزمون­ وابستگی به اینترنت(IAT)، مقیاس پاسخ نشخوار فکری(RRS)، مقیاس تنیدگی ادراک شده(PSS) و مقیاس خودمهاری فرم کوتاه(BSCS) پاسخ دادند. داده‌­ها با ضریب همبستگی پیرسون و معادلات ساختاری و با استفاده از نرم‌افزار SPSS و AMOS نسخه 28 تحلیل شد. نتایج نشان داد که مسیرهای مستقیم این پژوهش معنادار شدند و مسیرهای غیرمستقیم نشخوار فکری و خودمهاری از طریق نقش میانجی تنیدگی ادراک شده بر وابستگی به اینترنت معنادار بود. بر اساس یافته‌‏های این پژوهش، مدل اصلاح شده از برازش مطلوبی برخوردار بود و 65 درصد واریانس وابستگی به اینترنت به ‌وسیله نشخوار فکری و خودمهاری با نقش میانجی تنیدگی ادراک شده تبیین می‏شود.  با توجه به نتایج به دست آمده، مدیران و سیاست‌گذاران سازمان آموزش و پرورش می‌­توانند از طریق فراهم نمودن شرایط رشد خودمهارگی و کاهش نشخوار فکری و تنیدگی ادراک شده، وابستگی به اینترنت دانش‌­آموزان نوجوان را مدیریت نمایند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Model Structural of Internet Addiction Based on Rumination and Self-Control with Mediating Role of Perceived Stress Among Adolescents

نویسندگان [English]

  • Leila Hajiyousefi 1
  • Marjan Hossienzadeh Taghvai 2
  • Fatemeh Zem 2
1 MSc of Clinical Psychology, Department of Psychology, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.
چکیده [English]

The present study aims to done investigate fittness the causal-structural of internet addiction based on rumination and self-control with mediating role of perceived stress among adolescents. The research method was applied and it was descriptive-correlational type. The statistical population of this researcher was all girls adolescent who were studying in the high school in Shahriar city in academic year of 2021-2022. The according convenience sampling method, 300 people by Kline (2023) formula of was selected as samples and they were asked to fill in interne addiction test (IAT), ruminative response scale (RRS), perceived stress scale (PSS) and self-control scale (SCS). Data were analyzed using Pearson correlation and structural equation modelling with using SPSS-24 and AMOS software was investigated. Results also showed that most of the direct paths of this study were significant and indirect paths of rumination and self-control were significant through the mediating role of perceived stress on internet addiction. Also, proposed model had an acceptable fitness to the data and analyses also revealed that 65% of the variance of internet addiction is explained by rumination and self-control with mediating role of perceived stress. According to the obtained results, the managers and policy makers of the education organization can manage the internet addiction of adolescents students by providing the conditions for the growth of self-control and reducing rumination and perceived stress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Internet Addiction
  • Perceived Stress
  • Rumination
  • Self-Control
اسدی، پروانه؛ فرهادی، هادی؛ و گلپرور، محسن. (1400). اثربخشی بسته توانمندسازی روان‌شناختی بر نشخوار فکری والدین دارای فرزند مبتلا به سرطان. نشریه توانمندسازی کودکان استثنایی، 12(1)، 94-84.
اصغری، آرزو. (1402). تدوین مدل علی گرایش به تقلب در امتحان بر اساس باورهای غیرمنطقی و خودکنترلی با میانجی‌گری اضطراب. پژوهش­های روانشناسی اجتماعی، 13(51)، 46-33. 
بیات، حسین؛ رضایی جمالویی، حسن؛ عباسی، مسلم؛ و طاهری، مهدی. (1403). اثربخشی آموزش مدیریت استرس بر استرس ادراک شده و خودکنترلی دانش‌آموزان مبتلا به آسم. مجله علوم روانشناختی، 23(138)، 1544-1527.
تنهای رشوانلو، فرهاد؛ ترکمنی، مرضیه؛ میرشاهی، سارا؛ حاجی بکلو، نفیسه؛ و کارشکی، حسین. (1400). اعتباریابی و پایایی سنجی نسخه فارسی پرسشنامه نشخوار فکری مشترک. نشریه علمی و پژوهشی روان­شناسی بالینی، 13(1)، 87-79.
سعادتمند، مهدیه؛ و داستانی، محبوبه. (1403). پیش­بینی نشانه‌های اضطراب اجتماعی براساس سیستم‌های مغزی-رفتاری با میانجی گری نشخوار فکری و دشواری درتنظیم هیجان. نشریه رویش روان شناسی، 13(2)، 222-2111.
کاشانکی، حامد؛ قربانی، نیما؛ و حاتمی، جواد. (1395). بررسی ارتباط فرونشانی احساسات و علائم جسمانی و روانی با توجه به نقش خودشناسی انسجامی، بهوشیاری و شفقت خود، جامعه پسندی و خودمهاری. فصلنامه پژوهش­های کاربردی روانشناختی، 7(3)، 70-50.
کاکاوند، علیرضا؛ باقری، محمدرضا؛ و شیرمحمدی، فرهاد. (1394). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برکاهش تنیدگی در سالمندان مرد مبتلا به بیماری قلبی عروقی. فصلنامه روانشناسی پیری، 1 (3)، 169-178.
معین، مریم؛ و فراهانی­فر، مریم. (1403). اثربخشی طرحواره درمانی با تاکید بر ذهنیت‌های طرحواره بر نشخوار فکری و کمالگرایی افراد دارای اختلال وسواسی-جبری مقاوم به درمان. نشریه رویش روان شناسی، 13(4)، 144-135.
موحدی، معصومه؛ محمد خانی، شهرام؛ حسنی، جعفر؛ و مقدسین، مریم. (1398). رابطه تنیدگی ادراک شده و کیفیت زندگی در زنان مبتلا به سرطان سینه. مجله یافته، 20 (3)، 1109-100.
همایونی، عاطفه؛ و حسینی، زهرا. (1401). بررسی ارتباط استرس ادراک‌شده و اضطراب سلامتی با کیفیت زندگی طی پاندمی کرونا‌ویروس. طب پیشگیری، 9(1)، 49-38.
ویسی، سعید؛ و دلقندی، علیرضا. (1398). نقش ممیزی ویژگی‌های شخصیتی در تشخیص دانش آموزان دارای وابستگی به اینترنت (آزمون سه مدل شخصیتی کاستا-مک کری، هگزاکو و جایگزین زاکرمن-کلمن). پیشرفت‏های نوین در علوم رفتاری، 4 (38)، 3-1.
یوسفی، محمدحسن؛ ویسکرمی، حسنعلی؛ و سپهوندی، محمدعلی. (1403). بررسی همبسته­های آسیب‌شناختی روانی وابستگی به اینترنت در دانشجویان افغانستان مشغول به تحصیل در دانشگاه‌های ایران. مجله علمی و پژوهشی علوم روانشناختی، 23(139)، 1606-1587.
Arrivillaga, C., Rey, L., & Extremera, N. (2022). Psychological distress, rumination and problematic smartphone use among Spanish adolescents: An emotional intelligence-based conditional process analysis. Journal of Affective Disorders296(1), 1-8.
Ausín, B., Muñoz, M., Martín, T., Pérez-Santos, E., & Castellanos, M. Á. (2019). Confirmatory factor analysis of the Revised UCLA Loneliness Scale (UCLA LS-R) in individuals over 65. Aging & mental health23(3), 345-351.
Bağatarhan, T., & Siyez, D. M. (2020). Rumination and internet addiction among adolescents: The mediating role of depression. Child and Adolescent Social Work Journal, 1(1), 1-10.
Chen, J., Xiong, Y., Wang, Q., Xu, X., Qin, X., & Ren, P. (2023). Peer victimization and Internet addiction among adolescents: the role of anger rumination and social dominance orientation. Journal of Adolescence95(8), 1578-1589.
Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior, 24(2), 385-396.
Davidson, C. L., Grant, D. M., Byrd-Craven, J., Mills, A. C., Judah, M. R., & Lechner, W. V. (2014). Psychometric properties of the co-rumination questionnaire. Personality and Individual Differences70(2), 171-175.
Dennis, C. L., Carsley, S., Brennenstuhl, S., Brown, H. K., Marini, F., Bell, R. C., ... & Birken, C. S. (2022). Screen use and internet addiction among parents of young children: A nationwide Canadian cross-sectional survey. Plos one17(1), e0257831.
Dib, J. E., Haddad, C., Sacre, H., Akel, M., Salameh, P., Obeid, S., & Hallit, S. (2021). Factors associated with problematic internet use among a large sample of Lebanese adolescents. BMC pediatrics21 (1), 1-12.
Du, J., Van Koningsbruggen, G. M., & Kerkhof, P. (2018). A brief measure of social media self-control failure. Computers in Human Behavior84, 68-75.
Eisma, M. C., Buyukcan-Tetik, A., & Boelen, P. A. (2022). Reciprocal Relations of Worry, Rumination, and Psychopathology Symptoms after Loss: A Prospective Cohort Study. Behavior Therapy, 1(2), 1-10.
Elbilgahy, A. A., Sweelam, R. K., Eltaib, F. A., Bayomy, H. E., & Elwasefy, S. A. (2021). Effects of electronic devices and Internet addiction on sleep and academic performance among female Egyptian and Saudi nursing students: a comparative study. SAGE Open Nursing7(2), 1-10.
Feleke, N., Mihretu, A., Habtamu, K., Amare, B., & Teferra, S. (2024). Validation of the Amharic version of Internet Addiction Test-20: a cross-sectional study. Frontiers in Psychiatry14(1), 1-10.
Feng, Y., Ma, Y., & Zhong, Q. (2019). The relationship between adolescents’ stress and internet addiction: A mediated-moderation model. Frontiers in psychology10(1), 12-22.
Fullerton, C., Lane, A. M., Nevill, A. M., & Devonport, T. J. (2018). Does the Brief Self-Control Scale Assess Relatively Stable Individual Differences in Self-Control Among Endurance Athletes?. Journal of Sport Behavior41(1).
Gong, Z., Wang, L., & Wang, H. (2021). Perceived stress and internet addiction among Chinese college students: mediating effect of procrastination and moderating effect of flow. Frontiers in Psychology12(1), 1-10.
Gratz, K. L., & Roemer, L. (2004). Multidimensional assessment of emotion regulation and dysregulation: Development, factor structure, and initial validation of the difficulties in emotion regulation scale. Journal of psychopathology and behavioral assessment26(1), 41-54.
Hammad, M. A., Alyami, M. H. F., & Awed, H. S. (2024). The association between internet addiction and sleep quality among medical students in Saudi Arabia. Annals of Medicine56(1), 1-10.
Hofmann, W., Friese, M., & Strack, F. (2009). Impulse and self-control from a dual-systems perspective. Perspectives on psychological science4(2), 162-176.
Jeong, J. H., & Bae, S. M. (2024). The Relationship Between Perceived Stress and Smartphone Addiction: The Mediating Effect of Rumination and The Mediated Moderating Effect of Mindfulness. Psychiatry Investigation21(4), 340-350.
Jones, R. G. (1968). A factored measure of Ellis' irrational belief system with personality and maladjustment correlates (Doctoral dissertation, Texas Tech University).
Kline, R. B. (2023). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford publications.
Kokka, I., Mourikis, I., Nicolaides, N. C., Darviri, C., Chrousos, G. P., Kanaka-Gantenbein, C., & Bacopoulou, F. (2021). Exploring the effects of problematic internet use on adolescent sleep: A systematic review. International Journal of Environmental Research and Public Health18 (2), 760-770.
Kuang-Tsan, C., & Fu-Yuan, H. (2017). Study on relationship among university students’ life stress, smart mobile phone addiction, and life satisfaction. Journal of Adult Development24(2), 109-118.
Li, S., Ren, P., Chiu, M. M., Wang, C., & Lei, H. (2021). The Relationship Between Self-Control and Internet Addiction Among Students: A Meta-Analysis. Frontiers in Psychology12.
Liu, Y., Jin, C., Zhou, X., Chen, Y., Ma, Y., Chen, Z., ... & Ren, Y. (2024). The chain mediating effect of anxiety and inhibitory control between bullying victimization and internet addiction in adolescents. Scientific reports14(1), 1-10.
Lovibond, S. H., & Lovibond, P. F. (1996). Manual for the depression anxiety stress scales. Psychology Foundation of Australia.
Lundwall, C., Fairborn, S., Quinones-Camacho, L., Estep, J., & Davis, E. (2019). Self-regulation mechanisms explain how dispositional mindfulness promotes well-being. Journal of Positive School Psychology3(2), 153-164.
Majeno, A., Tsai, K. M., Huynh, V. W., McCreath, H., & Fuligni, A. J. (2018). Discrimination and sleep difficulties during adolescence: the mediating roles of loneliness and perceived stress. Journal of youth and adolescence47 (1), 135-147.
Meng, C., Quancai, L., Kunjie, C., Yanyu, X., Wencai, L., & Yiwei, X. (2024). Low self-control, perceived social support and internet gaming addiction: findings from an ethnicity minority region in China. Frontiers in Psychiatry15(1), 1-10.
Neelapaijit, A., Pinyopornpanish, M., Simcharoen, S., Kuntawong, P., Wongpakaran, N., & Wongpakaran, T. (2018). Psychometric properties of a Thai version internet addiction test. BMC research notes11 (1), 69.
Nolen-Hoeksema, S., & Morrow, J. (1991). A prospective study of depression and posttraumatic stress symptoms after a natural disaster: the 1989 Loma Prieta Earthquake. Journal of personality and social psychology61(1), 115.
Özaslan, A., Yıldırım, M., Güney, E., Güzel, H. Ş., & İşeri, E. (2021). Association between problematic internet use, quality of parent-adolescents relationship, conflicts, and mental health problems. International Journal of Mental Health and Addiction, 1(2), 1-17.
Panova, T., Carbonell, X., Chamarro, A., & Puerta-Cortés, D. X. (2020). La investigación del Internet Addiction Test desde una perspectiva intercultural: España, Estados Unidos y Colombia. Adicciones.
Peng-Fei, Q. I. N., Shou-Ying, D. I. A. O., Tai-Lin, L. I., Meng-Meng, H. U. A. N. G., & Guo-Qiang, L. I. U. (2020). The effect of perceived stress on college students' mobile phone addiction: a serial mediation effect of self-control and learning burnout. Journal of Psychological Science, (5), 1-10.
Pilarska, A., & Baumeister, R. F. (2018). Psychometric properties and correlates of the Polish version of the Self-Control Scale (SCS). Polish Psychological Bulletin, 49(1), 95-106.
Reer, F., Festl, R., & Quandt, T. (2021). Investigating problematic social media and game use in a nationally representative sample of adolescents and younger adults. Behaviour & Information Technology40 (8), 776-789.
Salkovskis, P. M., Rimes, K. A., Warwick, H. M. C., & Clark, D. M. (2002). The Health Anxiety Inventory: development and validation of scales for the measurement of health anxiety and hypochondriasis. Psychological medicine32(5), 843-853.
Sayeed, A., Rahman, M. H., Hassan, M. N., Christopher, E., Kundu, S., Al Banna, M. H., ... & Hasan, M. T. (2021). Problematic internet use associated with depression, health, and internet-use behaviors among University students of Bangladesh: a cross-sectional study. Children and Youth Services Review120(1), 1-10.
Servidio, R., Bartolo, M. G., Palermiti, A. L., & Costabile, A. (2021). Fear of COVID-19, depression, anxiety, and their association with Internet addiction disorder in a sample of Italian students. Journal of Affective Disorders Reports4(1), 1-10.
Sharma, B. N., Nagarajan, P., Bharadwaj, B., & Kattimani, S. (2021). Problematic use of the internet and its correlates with psychological well-being among undergraduate dental students. Indian Journal of Community Medicine: Official Publication of Indian Association of Preventive & Social Medicine46 (1), 167-177.
Shen, X., Wang, C., Chen, C., Wang, Y., Wang, Z., Zheng, Y., & Liu, H. (2023). Stress and internet addiction: Mediated by anxiety and moderated by self-control. Psychology Research and Behavior Management, 1975-1986.
Song, W. J., & Park, J. W. (2019). The influence of stress on internet addiction: Mediating effects of self-control and mindfulness. International Journal of Mental Health and Addiction17(4), 1063-1075.
Szabo, A., Boros, S., & Bősze, J. P. (2019). Are There Differences in Life-Satisfaction, Optimism, Pessimism and Perceived Stress between Therapeutic and Mastery Exercisers? A Preliminary Investigation. Baltic Journal of Sport and Health Sciences3 (114), 24-35.
Tangney, J. P., Baumeister, R. F., & Boone, A. L. (2004). High self‐control predicts good adjustment, less pathology, better grades, and interpersonal success. Journal of personality, 72(2), 271-324.
Telzer, E. H., Masten, C. L., Berkman, E. T., Lieberman, M. D., & Fuligni, A. J. (2011). Neural regions associated with self control and mentalizing are recruited during prosocial behaviors towards the family. NeuroImage58(1), 242-249.
Tonglin, J. I. N., Guizhi, L. U., Lu, Z. H. A. N. G., Yuntena, W. U., & Xiangzhong, J. I. N. (2018). The effect of violent exposure on online aggressive behavior of college students: The role of ruminative responses and internet moral. Acta Psychologica Sinica, 1(2), 1-10.
Unger, A., Bi, C., Xiao, Y. Y., & Ybarra, O. (2016). The revising of the Tangney Self‐control Scale for Chinese students. PsyCh journal5(2), 101-116.
Vallejo, M. A., Vallejo-Slocker, L., Fernández-Abascal, E. G., & Mañanes, G. (2018). Determining Factors for Stress Perception Assessed with the Perceived Stress Scale (PSS-4) in Spanish and other European Samples. Frontiers in Psychology9(2), 37-42.
Vondráčková, P., & Gabrhelik, R. (2016). Prevention of Internet addiction: A systematic review. Journal of behavioral addictions5(4), 568-579.
Waheed, H., Macaulay, P. J., Al-Jaifi, H. A. A., Allen, K. A., & She, L. (2024). Caught in the web: a meta-analysis of Internet addiction, excessive daytime sleepiness and depressive symptoms in adolescents. Information Technology & People37(8), 109-129.
Wang, Y., & Zeng, Y. (2024). Relationship between loneliness and internet addiction: a meta-analysis. BMC Public Health24(1), 858-900.
Xu, T. T., Wang, H. Z., Fonseca, W., Zimmerman, M. A., Rost, D. H., Gaskin, J., & Wang, J. L. (2019). The relationship between academic stress and adolescents’ problematic smartphone usage. Addiction Research & Theory27(2), 162-169.
Yang, X., Guo, W. J., Tao, Y. J., Meng, Y. J., Wang, H. Y., Li, X. J., ... & Li, T. (2022). A bidirectional association between internet addiction and depression: a large-sample longitudinal study among Chinese university students. Journal of Affective Disorders299(2), 416-424.
You, Z., Mei, W., Ye, N., Zhang, L., & Andrasik, F. (2021). Mediating effects of rumination and bedtime procrastination on the relationship between Internet addiction and poor sleep quality. Journal of behavioral addictions9(4), 1002-1010.
Young, K. S. (1998). Caught in the net: how to recognize the signs of internet addiction - and a winning strategy for recovering. New York: John Wiley & Sons, Inc.
Young, K. S. (2007). Cognitive behavior therapy with Internet addicts: treatment outcomes and implications. Cyberpsychology & behavior10(5), 671-679.