مقایسه اثربخشی زوج‏ درمانی شناختی-رفتاری و زوج‌‏درمانی هیجان مدار بر پرخاشگری ارتباطی پنهان در زوجین دارای تعارضات زناشویی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

2 استادیار، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

10.22034/jmpr.2024.63632.6429

چکیده

هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی زوج‌‏درمانی شناختی-رفتاری و زوج‌‏درمانی هیجان­‌مدار بر پرخاشگری ارتباطی پنهان در زوجین دارای تعارضات زناشویی بود. روش پژوهش نیمه­‌آزمایشی با طرح پیش‌­آزمون-پس‌­آزمون با گروه کنترل و همراه با پیگیری 2 ماهه بود. جامعه آماری کلیه زوجین با تعارضات زناشویی مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره منطقه 1 شهر تهران در تابستان سال 1403 بودند. در مرحله اول تعداد 45 زوج با نمره 115 و بالاتر در پرسشنامه تعارضات زناشویی ثنایی ذاکر و همکاران(1387) انتخاب و سپس به شیوه تصادفی ساده در 2 گروه آزمایش (هر گروه 15 زوج) و یک گروه کنترل (15 زوج) جایگزین شدند. سپس زوجین گروه‌­های آزمایش تحت زوج‌‏درمانی شناختی-رفتاری(12 جلسه 90 دقیقه‌­ای) و زوج‌‏درمانی هیجان­‌مدار(12 جلسه 90 دقیقه‌­ای) قرار گرفتند؛ اما گروه کنترل هیچ‌گونه مداخله‌‏ای دریافت نکرد و در لیست انتظار باقی ماند. از پرسشنامه تعارضات زناشویی(MCQ) ثنایی ذاکر و همکاران(1387) و مقیاس پرخاشگری ارتباطی پنهان(CRAS) نلسون و کارول (2006) تدوین به منظور گردآوری اطلاعات استفاده شد. تحلیل داده‌‏ها از طریق نرم‌‏افزار SPSS نسخه 28 با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه‌­گیری مکرر انجام شد. نتایج نشان داد هر دو مداخله مذکور تاثیر معناداری بر پرخاشگری ارتباطی پنهان زوجین دارای تعارضات زناشویی داشته‌­اند (0/05>P). نتایج آزمون تعقیبی بن‏فرونی نشان داد که زوج‌‏درمانی هیجان‌مدار تاثیر بیشتری نسبت به زوج‏‌درمانی شناختی-رفتاری دارد (0/05>P). می­‌توان نتیجه­‌گیری کرد که علاوه بر اثربخش بودن هر دو مداخله زوج‌‏درمانی، تقدم استفاده در کاهش پرخاشگری ارتباطی پنهان زوجین با تعارضات زناشویی با زوج‌‏درمانی مدار است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparison of the Effectiveness of Cognitive-Behavioral Couple Therapy and Couple Emotional Focused Therapy on Covert Relational Aggression in Couples with Marital Conflicts

نویسندگان [English]

  • Shirin Bashiri 1
  • Nasrin Bagheri 2
  • Afsaneh Taheri 2
1 PhD student, Department of Psychology, Roudhen Branch, Islamic Azad University, Roudhen, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this study was to comparison the effectiveness of cognitive-behavioral couple therapy and couple emotional focused therapy on covert relational aggression in couples with marital conflicts. The method of this quasi -experimental study with pre-test and post-test design was unequal with the control group. The statistical population was all couples with marital conflicts who referred to counseling centers in district 1 of Tehran cityin year summer of year 2024. In first 45 couples with a score of 115 and above on the marital conflict questionnaire was selected and then randomly divided into 2 experimental groups (each group 15 couples) and one control (15 couples) were replaced and experimental groups underwent cognitive-behavioral couple therapy (12 sessions of 90 minutes) and couple emotional focused therapy (12 sessions of 90 minutes), but the control group received no therapy and remained in the waiting list. To collect data marital conflict questionnaire (MCQ) of Sanaee Zaker and et al (2008) and couples relational aggression and victimization scale (CRAViS) of Nelson and Carroll (2006). Data analysis was performed using SPSS-28 with analysis of variance with repeated measures and Bonferroni. The results of the study showed that of both interventions had a significant effect on covert relational aggression in couples with marital conflicts (P<0.05). In addition, the results of Bonferroni post hoc test showed that couple emotional focused therapy is more effective than cognitive-behavioral couple therapy (P<0.05). It can be concluded that that, in addition effectiveness of both therapy, the priority of use in the therapy of couples with marital conflicts is with the couple emotion-focused therapy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive-Behavioral Couple Therapy
  • Couple Emotional Focused Therapy
  • Covert Relational Aggression
  • Marital Conflicts

مراجع

آجری، مارال؛ امیری، حسن؛ حسینی، سعیده السادات؛ و افشاری­نیا، کریم. (1400). اثر بخشی زوج درمانی شناختی- رفتاری گروهی بر کیفیت روابط زناشویی، صمیمیت زناشویی، افسردگی زناشویی زنان خیانت‌ دیده. فصلنامه خانواده درمانی کاربردی، 2(4)، 70-52. https://doi.org/10.22034/aftj.2021.304791.1202
ادبی، هیوا؛ آزموده، معصومه؛ مصرآبادی، جواد؛ حسینی نسب، سید داوود. (1401). تعیین اثربخشی زوج‌درمانی شناختی-رفتاری بر تعارضات زناشویی، دل‌زدگی زناشویی و خودنظم‌جویی هیجانی زوجین در معرض طلاق شهرستان بانه. مجله مطالعات ناتوانی، 12(1)، 215-207. http://jdisabilstud.org/article-1-2777-fa.html
اسمعیلی، مهناز؛ ماردپور، علیرضا؛ و زاده­باقری، قادر. (1402). تعیین تفاوت زوج‏درمانی هیجان‌مدار و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر پرخاشگری ارتباطی پنهان زنان دارای تعارضات زناشویی. پژوهش­های نوین روانشناختی، 18(72)، 60-49. https://doi.org/10.22034/jmpr.2024.17496
امینی، شیرین؛ مردانی­راد، مژگان؛ خسروی بابادی، علی­اکبر؛ و پوشنه، کامبیز. (1402). نقش پرخاشگری پنهان ارتباطی و تنظیم شناختی هیجان در پیش‌بینی رضایت زناشویی. نشریه پژوهش توانبخشی در پرستاری، 9(4)، 38-30. http://dx.doi.org/10.22034/IJRN.9.4.4
ترابی، علی­اکبر؛ افروز، غلامعلی؛ حسنی، فریبا؛ و گلشنی، فاطمه. (1400). طراحی و ارزیابی اثربخشی برنامه مدیریت رفتاری خانواده­محور بر رضامندی زوجیت والدین دارای کودکان دبستانی با نشانگان بیش­فعالی. فصلنامه خانواده و پژوهش، 18 (3)، 42-25. http://dorl.net/dor/20.1001.1.26766728.1400.18.3.2.5
ثنایی­ذاکر، باقر؛ براتی، طاهره؛ و بوستانی­پور، علیرضا. (1387). مقیاس­های سنجش خانواده و ازدواج. انتشارات بعثت. تهران. https://besatpub.ir/product/
حاجلو، نادر؛ پورعبدل، سعید؛ سراوانی، شهرزاد؛ صبحی قراملکی، ناصر؛ و موسوی، بابک. (1400). اثربخشی زوج‌درمانی شناختی رفتاری بر مؤلفه‌های بهزیستی اجتماعی زوجین دارای تعارض زناشویی. مطالعات روان‌شناسی بالینی، 12(45)، 137-113. https://doi.org/10.22054/jcps.2022.60508.2568
خزاعی، سمانه؛ نوابی­نژاد، شکوه؛ فرزاد، ولی الله؛ و زهراکار، کیانوش. (1396). بررسی ویژگی‌های روانسنجی مقیاس پرخاشگری پنهان ارتباطی در زوجین ایرانی. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، 10(2)، 88-75. http://dx.doi.org/10.18869/acadpub.rph.10.2.75
خزاعی، سمانه؛ نوابی­نژاد، شکوه؛ فرزاد، ولی الله؛ و زهراکار، کیانوش. (1400). نقش میانجی احساس شرم و گناه در رابطه سبک‌های دلبستگی با پرخاشگری ارتباطی پنهان زناشویی. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، 15(1)، 51-34. http://rph.khu.ac.ir/article-1-3819-fa.html
ذکایی، مهدیه؛ سید موسوی، پریسا سادات؛ و پناغی، لیلی. (1396). مقایسه تعارض زناشویی و ادراک تعارض والدین در کودکان مبتلا به سرطان و عادی. مجله پرستاری کودکان، 3(3)، 54-46. http://dx.doi.org/10.21859/jpen-03038
زمانی­فر، مژگان؛ کشاورزی ارشدی، فرناز؛ حسنی، فریبا؛ و امامی­پور، سوزان. (1401). مقایسه اثربخشی زوج‏درمانی شناختی - رفتاری با زوج‏درمانی سیستمی - رفتاری بر صمیمیت و تمایزیافتگی خود در زوجین با تعارض زناشویی. مجله علوم روانشناختی، 21(117)، 1798-1779. http://dx.doi.org/10.52547/JPS.21.117.1779
شمسایی، زینب؛ کریمی، کیومرث؛ و اکبری، مریم. (1401). مدل‌یابی علی خشونت خانگی بر اساس صمیمیت زناشویی، مهارگری و تعارض زناشویی. نشریه علمی رویش روانشناسی، 11(8)، 68-59. http://dorl.net/dor/20.1001.1.2383353.1401.11.8.6.7
شوشتری اکبرخباز، زهره؛ و رمضانی، محمدآرش. (1401). اثربخشی زوج­درمانی هیجان­مدار بر تنظیم هیجانی و سطح پلاسمایی اکسیتوسین. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 13(50)، 127-99. https://doi.org/10.22054/QCCPC.2021.64921.2834
عینی، ساناز؛ امینی، سیران؛ صفدریان، زهره؛ و عبادی، متینه. (1399). مدل‌یابی علی تعارض‌های زناشویی بر اساس پذیرش و عمل، باورها و اعتقادات زوجین: نقش میانجی ذهن‌آگاهی. دوفصلنامه روانشناسی خانواده، 7(1)، 106-93. https://doi.org/10.52547/ijfp.7.1.93
قربانزاده، سیده سعیده؛ کیامرثی، آذر؛ و ابوالقاسمی، عباس. (1402). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت خود و زوج‏درمانی هیجان‌مدار بر عملکرد خانواده در زنان با تجربه خشونت خانگی. فصلنامه مطالعات روان‌شناختی، 19(4)، 10-1. https://doi.org/10.22051/psy.2023.43687.2786
قربانزاده، سیده سعیده؛ کیامرثی، آذر؛ و ابوالقاسمی، عباس. (1403). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت خود و زوج درمانی هیجان مدار بر تجربیات آزار دیدگی در زنان قربانی خشونت خانگی در تعامل با خودجرحی. نشریه پژوهش پرستاری ایران، 19(1)، 10-1. http://dx.doi.org/10.22034/IJNR.19.1.6
میکائیلی، نیلوفر؛ و عبادی، متینه. (1401). تدوین معادلات ساختاری آشفتگی رابطۀ زناشویی براساس بازشناسی بیان چهره‌ای هیجان: نقش میانجی پرخاشگری ارتباطی در زنان نابارور. مجله علمی و پژوهشی علوم اعصاب شفای خاتم، 10(2)، 32-22. http://dx.doi.org/10.61186/shefa.10.2.22
نیکنام، ماندانا؛ و محمدنژاد، محمدجواد. (1400). اثربخشی زوج‏درمانی شناختی-رفتاری بر بی‌رمقی زناشویی و درماندگی آموخته‌شده زوجین. نشریه آسیب‌شناسی خانواده، 7(2)، 80-53. http://dorl.net/dor/20.1001.1.24234850.1400.7.2.5.3
Aizpitarte, A., Atherton, O. E., Zheng, L. R., Alonso‐Arbiol, I., & Robins, R. W. (2019). Developmental precursors of relational aggression from late childhood through adolescence. Child development, 90(1), 117-126. https://doi.org/10.1111/cdev.13166
Baer, R.A., Smith, G. T., Hopkins, J., Krietemeyer, J., & Toney, L. (2006). Using Self-Report Assessment Methods to Explore Facets of Mindfulness. Assessment, 13(1), 27-45. http://dx.doi.org/10.1177/1073191105283504
Baucom, D. H., Fischer, M. S., Corrie, S., Worrell, M., & Boeding, S. E. (2019). Treating relationship distress and psychopathology in couples: A cognitive-behavioural approach. Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315626413
Bergeron, S., Vaillancourt-Morel, M.-P., Corsini-Munt, S., Steben, M., Delisle, I., Mayrand, M.-H., & Rosen, N. O. (2021). Cognitive-behavioral couple therapy versus lidocaine for provoked vestibulodynia: A randomized clinical trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 89(3), 316–326. https://doi.org/10.1037/ccp0000631
Bodenmann, G., & Randall, A. K. (2020). General and health‐related stress and couples' coping. The handbook of systemic family therapy, 3(1), 253-268. https://doi.org/10.1002/9781119790945.ch11
Bodenmann, G., Kessler, M., Kuhn, R., Hocker, L., & Randall, A. K. (2020). Cognitive-behavioral and emotion-focused couple therapy: Similarities and differences. Clinical Psychology in Europe, 2(3), 1-15. https://doi.org/10.32872%2Fcpe.v2i3.2741
Bouchard, K. N., Bergeron, S., & Rosen, N. O. (2024). Feasibility of a Cognitive-Behavioral Couple Therapy Intervention for Sexual Interest/Arousal Disorder. The Journal of Sex Research, 1(1), 1-11.
Bradbury, T. N., & Bodenmann, G. (2020). Interventions for couples. Annual review of clinical psychology, 16(1), 99-123. https://doi.org/10.1146/annurev-clinpsy-071519-020546
Carroll, J. S., Nelson, D. A., Yorgason, J. B., Harper, J. M., Ashton, R. H., & Jensen, A. C. (2010). Relational aggression in marriage. Aggressive Behavior, 36(5), 315-329. https://psycnet.apa.org/record/2010-17900-005
Cole, T., Teboul, J. C. B., & Bishop-Royse, J. (2024). Loving conflict in marital relationships: An approach motivation perspective. Couple and Family Psychology: Research and Practice. Advance online publication. https://doi.org/10.1037/cfp0000258
Coyne, S. M., Ehrenreich, S. E., Holmgren, H. G., & Underwood, M. K. (2019). “We're not gonna be friends anymore”: Associations between viewing relational aggression on television and relational aggression in text messaging during adolescence. Aggressive behavior, 45(3), 319-326. https://psycnet.apa.org/doi/10.1002/ab.21821
Dattilio, F. M. (2009). Cognitive-behavioral therapy with couples and families: A comprehensive guide for clinicians. Guilford Press. https://psycnet.apa.org/record/2010-01074-000
Dinmohaamadpour, M., Tavanaei, S., Kabiri, E., Hajiyousefi, E., Beki Ardekani, E., & Mohebian, M. (2024). The Effectiveness of Systemic Family Therapy on Marital Conflicts and Marital Burnout of Couples. Iranian Evolutionary Educational Psychology Journal, 6(2), 157-169. http://ieepj.hormozgan.ac.ir/article-1-861-en.html
Durães, R. S. S., Khafif, T. C., Lotufo-Neto, F., & Serafim, A. D. P. (2020). Effectiveness of cognitive behavioral couple therapy on reducing depression and anxiety symptoms and increasing dyadic adjustment and marital social skills: An exploratory study. The Family Journal, 28(4), 344-355. https://doi.org/10.1177/1066480720902410
Epstein, N. B., & Zheng, L. (2017). Cognitive-behavioral couple therapy. Current opinion in psychology, 13(1), 142-147. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2016.09.004
Fischer, M. S., & Baucom, D. H. (2018). Cognitive-behavioral couples-based interventions for relationship distress and psychopathology. In J. N. Butcher & J. M. Hooley (Eds.), APA handbook of psychopathology: Psychopathology: Understanding, assessing, and treating adult mental disorders (pp. 661–686). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/0000064-027
Garnefski, N., & Kraaij, V. (2006). Cognitive emotion regulation questionnaire–development of a short 18-item version (CERQ-short). Personality and Individual Differences, 41(6), 1045-1053. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/j.paid.2006.04.010
Gong, Q., Kramer, K. Z., & Tu, K. M. (2023). Fathers’ marital conflict and children’s socioemotional skills: A moderated-mediation model of conflict resolution and parenting. Journal of Family Psychology, 37(7), 1048–1059. https://doi.org/10.1037/fam0001102
Greenberg, L. S., & Goldman, R. N. (2008). Emotion-focused couples therapy: The dynamics of emotion, love, and power. American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/11750-000
Greenman, P. S., & Johnson, S. M. (2022). Emotionally focused therapy: Attachment, connection, and health. Current Opinion in Psychology, 43(2), 146-150. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2021.06.015
Greenman, P. S., Johnson, S. M., & Wiebe, S. (2019). Emotionally focused therapy for couples: At the heart of science and practice. In B. H. Fiese, M. Celano, K. Deater-Deckard, E. N. Jouriles, & M. A. Whisman (Eds.), APA handbook of contemporary family psychology: Family therapy and training (pp. 291–305). American Psychological Association. https://doi.org/10.1037/0000101-018
Jackson, J. B., Carrese, D. H., & Willoughby, B. J. (2023). The indirect effects of financial conflict on economic strain and marital outcomes among remarried couples. International Journal of Stress Management, 30(1), 69–83. https://doi.org/10.1037/str0000277
Johnson, S. (2019). Attachment in action—changing the face of 21st century couple therapy. Current opinion in psychology, 25(1), 101-104. https://doi.org/10.1016/j.copsyc.2018.03.007
Johnson, S. M. (2019). Attachment theory in practice: Emotionally focused therapy (EFT) with individuals, couples, and families. Gilford Press. https://www.guilford.com/books
Kamaluddin, M. R., Munusamy, S., Sheau Tsuey, C., & Abdullah & Mohd Nor, H. (2024). Relational aggression in romantic relationship: empirical evidence among young female adults in Malaysia. BMC psychology, 12(1), 305-320. https://doi.org/10.1186/s40359-024-01670-4
Kemerer, B. M., Zdaniuk, B., Higano, C. S., Bossio, J. A., Camara Bicalho Santos, R., Flannigan, R., & Brotto, L. A. (2023). A randomized comparison of group mindfulness and group cognitive behavioral therapy vs control for couples after prostate cancer with sexual dysfunction. The Journal of Sexual Medicine, 20(3), 346-366. https://doi.org/10.1093/jsxmed/qdac038
Liu, D., & Vazsonyi, A. T. (2024). Longitudinal Links Between Parental Emotional Distress and Adolescent Delinquency: The Role of Marital Conflict and Parent–Child Conflict. Journal of youth and adolescence, 53(1), 200-216. https://doi.org/10.1007/s10964-023-01921-4
Marren, C., Mikoška, P., O'Brien, S., & Timulak, L. (2022). A qualitative meta‐analysis of the clients' experiences of emotion‐focused therapy. Clinical Psychology & Psychotherapy, 29(5), 1611-1625. https://doi.org/10.1002/cpp.2745
Maya, J., Fuentes, I., Arcos-Romero, A. I., & Jiménez, L. (2024). Parental Attachment and Psychosocial Adjustment in Adolescents Exposed to Marital Conflict. Children, 11(3), 291-299. https://doi.org/10.3390/children11030291
Moroń, M., & Bochen, A. (2024). Relational aggression in the context of personality metatraits. Personality and Individual Differences, 230(1), 1-10. https://doi.org/10.1016/j.paid.2024.112784
Nelson, D. A., & Carroll, J. S. (2006). Couples relational aggression and victimization scale (CRAViS). Provo, UT: RELATE Institute.
Nisanci, Z., & Nisanci, A. (2023). Between-reporter agreement among couples: exploring nonlinear patterns in marital conflict. Journal of interpersonal violence, 38(1-2),16-36. https://doi.org/10.1177/08862605221118963
Pentel, K. Z., Baucom, D. H., Weber, D. M., Wojda, A. K., & Carrino, E. A. (2021). Cognitive‐behavioral couple therapy for same‐sex female couples: A pilot study. Family process, 60(4), 1083-1097. https://doi.org/10.1111/famp.12696
Rosen, N. O., & Bergeron, S. (2019). Genito-pelvic pain through a dyadic lens: Moving toward an interpersonal emotion regulation model of women’s sexual dysfunction. The Journal of Sex Research, 56(4-5), 440–461. https://doi.org/10.1080/00224499.2018.1513987
Rosen, N. O., Corsini-Munt, S., Dubé, J. P., Boudreau, C., & Muise, A. (2020). Partner responses to low desire: Associations with sexual, relational, and psychological well-being among couples coping with female sexual interest/arousal disorder. The Journal of Sexual Medicine, 17(11), 2168–2180. https://doi.org/10.1016/j.jsxm.2020.08.015
Singh, Y., Gupta, V., & Srivastava, A. K. (2023). Marital Conflict, Health, and Well-Being Among Couples. International Journal of Indian Psychȯlogy, 11(1), 2349-3429. https://doi.org/10.25215/1101.112
Surjadi, F. F., Wickrama, K. A., & Lorenz, F. O. (2023). Do couple-and individual-level ambivalence predict later marital outcomes? The mediating role of marital conflict. Journal of Social and Personal Relationships, 40(2), 693-713. https://doi.org/10.1177/02654075221122852
Wang, P., Gan, X., Li, H., & Jin, X. (2023). Parental marital conflict and internet gaming disorder among Chinese adolescents: The multiple mediating roles of deviant peer affiliation and teacher-student relationship. PloS one, 18(1), 1-10. https://doi.org/10.1371%2Fjournal.pone.0280302
Wang, X., & Zhao, K. (2023). Partner phubbing and marital satisfaction: The mediating roles of marital interaction and marital conflict. Social Science Computer Review, 41(4), 1126-1139. https://doi.org/10.1177/08944393211072231
Wiebe, S. A., & Johnson, S. M. (2016). A review of the research in emotionally focused therapy for couples. Family Process, 55(3), 390-407. https://doi.org/10.1111/famp.12229
Xu, M., Johnson, L. N., & Coyne, S. M. (2024). The Influence of Relational Aggression and Attachment Insecurity on Sexual Dissatisfaction: Using the Actor-Partner Interdependence Mediation Model. Contemporary Family Therapy, 46(1), 37-51. https://doi.org/10.1007/s10591-023-09662-z
فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی
دوره 19، شماره 76
دی 1403
صفحه 244-259

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 مهر 1403
  • تاریخ بازنگری: 17 مهر 1403
  • تاریخ پذیرش: 08 آبان 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار