مقایسه اثربخشی آموزش مدیریت‌‌ خشم و آموزش فرزندپروری بر روابط والد-کودک در افراد مبتلا به اختلال سلوک

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی روانشناسی عمومی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

2 دانشیار، گروه روانشناسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

3 استادیار، گروه روانشناسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

4 استاد، گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

10.22034/jmpr.2024.63243.6372

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی آموزش مدیریت­­ خشم و آموزش فرزند­پروری بر رابطه والد-فرزند در نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک انجام شد. این پژوهش به روش نیمه­ آزمایشی با طرح پیش‌­آزمون-پس‌­آزمون با دو گروه آزمایش و یک گروه گواه انجام شد. جامعه آماری شامل دانش­آموزان پسر دوره اول متوسطه مبتلا به اختلال سلوک جنوب شهر تهران و مادران آن‌ها در تابستان سال 1402 بود. 45 نفر از دانش‌­آموزان پسر دوره اول متوسطه بر اساس ملاک‌­های ورود و به صورت هدفمند از سه مدرسه جنوب شهر تهران انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه (15 نفر گروه آزمایشی مدیریت خشم، 15 نفر گروه آزمایشی فرزندپروری و 15 نفر گروه گواه) جای‌دهی شدند. در گروه مدیریت خشم، دانش­‌آموزان تحت 8 جلسه 90 دقیقه­‌ای گروهی آموزش مدیریت خشم مبتنی بر رویکرد شناختی رفتاری نواکا و اسپیواک قرار گرفتند. در گروه فرزندپروری مادران این دانش­‌آموزان تحت آموزش فرزندپروری انجمن روان‌پزشکی کودک و نوجوان ایران در 8 جلسه 90 دقیقه­ای به‌صورت گروهی قرار گرفتند. ابزار جمع­آوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه­‌های سیاهه رفتاری کودک و نوجوان آخنباخ و رسکورلا (1991) و رابطه والد-فرزند فاین و همکاران (1992) بود. نتایج آزمون تحلیل کواریانس تک­ متغیره نشان داد که هر دو روش بر رابطه والد-کودک در نوجوانان مبتلا به اختلال سلوک اثربخش بودند. اما اثربخشی آموزش فرزندپروری بر روابط والد-کودک نسبت به آموزش مدیریت خشم بیشتر بود. بنابراین  از هر دو نوع مداخله آموزش مدیریت­­ خشم و آموزش فرزندپروری می‌توان برای بهبود روابط والد-کودک در افراد مبتلا به اختلال سلوک استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Anger Management Training and Parenting Training on Parent-Child Relationships in People with Conduct Disorder

نویسندگان [English]

  • Jamile Janghorban 1
  • Mahboobe Taher 2
  • Shahnaz Nouhi 3
  • Abbasali Hossein Khanzadeh 4
1 PhD student of General Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran.
2 Associate Professor, Department of Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran.
4 Professor, Department of Psychology, Faculty of Literature and Humanities, University of Guilan, Rasht, Iran.
چکیده [English]

The present study was conducted with the aim of comparing the effectiveness of anger management training and parenting training on the parent-child relationship in people with conduct disorder. This research was conducted as a semi-experimental method with a pre-test-post-test design with two experimental groups and one control group. The statistical population included male students of the first year of high school with conduct disorder in the south of Tehran in the summer of 1402. 45 male students of the first year of high school are selected based on the entrance criteria and purposefully from three of the schools in the south of Tehran, and randomly divided into three groups (15 in anger management, 15 in parenting, and 15   in control group). The parents underwent parenting training of the Iranian Child and Adolescent Psychiatry Association in 8, 90-minute group sessions, and the students underwent 8, 90-minute group sessions of anger management training based on Novaka and Spivak's cognitive-behavioral approach. The tools of data collection in this research were the questionnaires of Achenbach and Rascorella's (1991) child and adolescent behavior list and Fain et al.'s (1992) parent-child relationship questionnaires. The results of Univariate one-way covariance analysis showed that both methods were effective on the parent-child relationship in adolescents with conduct disorder. But the effectiveness of parenting training on parent-child relationships was higher than anger management training. Therefore, both types of anger management training and parenting training can be used to improve parent-child relationships in people with conduct disorder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Anger Management
  • Normative Behavior Disorder
  • Parent-Child Relationship
  • Parenting
ابارشی، زهره؛ طهماسبیان، کارینه؛ مظاهری، محمدعلی و پناغی، علی (1388). تاثیر آموزش برنامه ارتقای رشد روانی-اجتماعی کودک از طریق بهبود تعامل مادر-کودک بر خوداثرمندی والدگری و رابطه مادر و کودک زیر سه سال. پژوهش در سلامت روانشناختی، 3 (3)، 9-1.
ارسلانی، کوثر و بهرامی­پور، منصوره (1401). اثربخشی آموزش شیوه­های مثبت مدیریت خشم بر کنترل هیجانی و تعاملات بین فردی کودکان 5 تا 6 سال. نشریه پرستاری کودکان، 9 (2)، 11-1.
انجمن روانپزشکی آمریکا. (2022). راهنمای تشخیصی و آماری  اختلال های روانی. ویرایش پنجم (متن بازنگری شده). ترجمه مهدی گنجی (1401). تهران: انتشارات ساوالان.
بیژنی کشک، لیلا؛ صادق کاظمی، مائده و رستمی، فاطمه (1402). اثربخشی برنامه آموزشی مدیریت خشم بر خودتوانمندی و کاهش پرخاشگری دانش آموزان سوم دبیرستان شهر چالوس. دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی، 6 (62)، 146-138.
پیری، سعید و صدری، اسماعیل (1401). اثربخشی آموزش مدیریت استرس شناختی-رفتاری بر مهارت­های کنترل خشم نوجوانان. دومین همایش ملی روان شناسی بالینی کودک و نوجوان.
حاج خدادادی، داوود؛ اعتمادی، عذرا؛ عابدی، محمدرضا و جزایری، رضوان (1400). اثربخشی برنامه فرزندپروری مثبت بر والدگری موثر و کیفیت رابطه والد-فرزندی در مادران دارای نوجوان. مجله علوم روانشناختی، 20 (98)، 185-197.
حسین­نژاد، امین؛ ابوالقاسمی، شهنام؛ وطن­خواه، حمیدرضا و خلعتبری، جواد (1400). مقایسه اثربخشی آموزش مدیریت رفتار به والدین و آموزش مدیریت خشم مبتنی بر درمان شناختی-رفتاری بر تاب آوری تحصیلی و بهبود رابطه والد-فرزند در دانش آموزان پسر مبتلا به نارسایی توجه-فزون­کنشی. مجله مطالعات ناتوانی، 89 (11)، 10-1.
خوش­چهره، مریم (1400). رابطه سبک­های فرزندپروری ادراک شده با پایبندی به تعالیم دینی: نقش میانجی سبک­های هویت در نوجوانان دختر. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه فردوسی مشهد.
رادفر، شیوا؛ زارعی، اقبال؛ سودانی، منصور و معلم، مهناز (1401). اثربخشی بسته آموزشی فرزندپروری بر کاهش مشکلات پرخاشگری و قانون‌شکنی نوجوانان: یک مطالعه نیمه آزمایشی. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، 21 (1)، 17-32.
سهرابی، فرامرز؛ برجعلی، احمد و رضایی میرقائد، ملیحه (1398). اثربخشی آموزش گروهی مدیریت خشم بر افزایش کنترل خشم دختران بزهکار شهر تهران. مطالعات ناتوانی، 9 (55)، 13-1.
فلاح، شیرین؛ ابوالمعالی الحسینی، خدیجه و ثابت، مهرداد (1401). اثربخشی آموزش فرزندپروری مثبت به والدین کودکان پیش دبستانی بر خودکنترلی و خودکارآمدی فرزندان. فصلنامه علمی-پژوهشی سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 6 (2)، 270-260.
قرائتی­فرد، مهدیه (1401). مقایسه جهت گیری­های مذهبی و سبک­های فرزندپروری در بین زوجین مطلقه و غیرمطلقه شهر قزوین. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان قزوین، مرکز پیام نور قزوین.
قره­داغی، سکینه (1401). پیش­بینی فرزندپروری مقتدرانه بر اساس والدگری ذهن آگاهانه، تاب­آوری و استرس والدینی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور استان آذربایجان شرقی، مرکز پیام نور تبریز.
کارگر, فاطمه, قمرانی, امیر, & نوروزی, قاسم. (1401). ارزیابی مدل علی شیوه‌های فرزندپروری و صفات سنگدلی-بی‌رحمی در نوجوانان با اختلال سلوک: نقش میانجیگری کارکردهای اجرایی. روانشناسی افراد استثنایی, 12(48), 27-59.
عباسی، مرتضی؛ عمادیان، علیا و عباسی، قدرت­الله (1401). اثربخشی آموزش دلبستگی­محور به شیوه پسخوراند ویدیویی بر پیوند والدینی کودکان دارای اختلال رفتاری. نشریه پرستاری کودکان، 8 (3)، 10-1.
علی اصغری لهداربنی، فائزه و فرهادی، هادی (1402). اثربخشی آموزش مجازی مدیریت خشم به روش‌ شناختی رفتاری بر نشخوار خشم، سلامت روان، تعارض کار و خانواده و روابط بین فردی. فصلنامه علمی تخصصی طب کار یزد، 15 (1)، 78-91.
مینایی، اصغر (1385). مطالعه ساختار عاملی فرم گزارش معلم آخنباخ با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی، پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 6 (3)، 666-685.
Altafim, E. R. P., McCoy, D. C., & Linhares, M. B. M. (2021). Unpacking the Impacts of a Universal Parenting Program on Child Behavior. Child Development, 92(2), 626-637.
Anjanappa, Sh., Govindan, R., Munivenkatappa, M., Bhaskarapillai, B. (2023). Effectiveness of anger management program on anger level, problem solving skills, communication skills, and adjustment among school‑going adolescents. Journal of Education and Health Promotion, 12 (90), 1-9.
Basta, M., Micheli, K., Koutra, K., Fountoulaki, M. (2022). Depression and Anxiety Symptoms in Adolescents and Young Adults in Greece: prevalence and associated factors. Journal of Affective Disorders Reports, 8, 1-11.
Chan, L., Simmons, C., Tillem, S., Conley, M., Brazil, I., Baskin-Sommers, A. (2023). Classifying Conduct Disorder Using a Biopsychosocial Model and Machine Learning Method. Biological Psychiatry: Cognitive Neuroscience and Neuroimaging, 8 (6), 599-608.
Dadds, M., English, Th., Wimalaweera, S., Schollar-Root, O., Hawes, D. (2019). Can reciprocated parent–child eye gaze and emotional engagement enhance treatment for children with conduct problems and callous-unemotional traits: a proof-of-concept trial. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 60 (6), 676-685.
Deb, Sh., Roy, M. (2022). Behavioural and Emotional Disorders with Onset Usually Occurring in Childhood and Adolescence. Textbook of Psychiatry for Intellectual Disability and Autism Spectrum Disorder (pp.513-535).
Golombok, S., Zadeh, S., Freeman, T., Lysons, J., & Foley, S. (2021). Single mothers by choice: Parenting and child adjustment in middle childhood. Journal of Family Psychology, 35(2), 192-110.
Gupta, T., Horton, W., Haase, C., Carolc, E., Mittal, V. (2022). Clues from caregiver emotional language usage highlight the link between putative social environment and the psychosis-risk syndrome. Schizophrenia Research, 8(4), 56-64.
Jugovac, S., O'Kearney, R., Hawes, D., Pasalich, D. (2022). Attachment- and Emotion-Focused Parenting Interventions for Child and Adolescent Externalizing and Internalizing Behaviors: A Meta-Analysis. Clinical Child and Family Psychology Review, 25(4), 754-773.
Kaniusonyte, G., Laursen, B. (2021). Parenting styles revisited: A longitudinal person-oriented assessment of perceived parent behavior. Journal of Social and Personal Relationships, 38, 210-231.
Mastrotheodoros, S., Canario, C., Gugliandolo, M.C., Merkas, M., Keijsers, L. (2020). Family Functioning and Adolescent Internalizing and Externalizing Problems: Disentangling between- and Within-Family Associations. Journal of Youth and Adolescence, 49, 804–817.
Moreira, D., Moreira, DS., Oliveira, S., Ribeiro, FN., Barbosa, F., Favero, M. (2020). Relationship between adverse childhood experiences and psychopathy: A systematic review. Aggression and Violent Behavior, 53(1), 101452.
Oliveira-Saraiva, D., Ferreira, H.A. (2023). Normative model detects abnormal functional connectivity in psychiatric disorders. Frontiers in Psychiatry, 14, 1068397.
Prihastiwi, W.J., Antawati, D.I. (2023). Anger Management Intervention with Cognitive - Behavioral - Spiritual Approach (SC-Spri) in Adolescents with Behavioral Problems. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 708, 445-455.
Shults, R., Shaw, K., Yellman, M., Jones. E. (2022). Does geographic location matter for transportation risk behaviors among U.S. public high school Students. Journal of Transport & Health, 22(11), 34-41.