طراحی برنامه آموزشی ضد قلدری تلفیقی و تعیین اثربخشی آن بر کاهش رفتارهای قلدری دانش‌آموزان دوره اول متوسطه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد،گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

2 استادیار، گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران.

3 استاد، گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

4 دانشیار، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

هدف‏ پژوهش طراحی برنامه آموزشی ضد قلدری تلفیقی و تعیین اثربخشی آن بر کاهش رفتارهای قلدری دانش‌آموزان پسر شهر سنندج بود. روش تحقیق از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌‏آزمون-پس‌‏آزمون و گروه کنترل بود. بدین منظور دو مدرسه دوره اول متوسطه ابتدا با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب ‌شده و سپس به شیوه تصادفی یکی به‌عنوان مدرسه گروه آزمایشی و دیگری به‌عنوان مدرسه گروه کنترل جای گماری شدند. سپس بامطالعه و تلفیق برنامه‌های ضد قلدری طراحی‌شده در کشورهای پیشرو در این حوزه و سایر منابع مفید، یک برنامه جامع با جلسات مشخص برای هرکدام از گروه‌های عوامل اجرایی مدرسه، معلمان، دانش‌آموزان و والدین تدوین شد. در فاز عملی، ابتدا پرسشنامه قلدری الویوس (1996) به‌عنوان پیش‌آزمون در سطح هر دو مدرسه برای تمامی دانش‌آموزان اجرا شد. سپس برنامه ضد قلدری در مدرسه آزمایشی به‌صورت جداگانه برای هرکدام از گروه‌های مذکور آموزش داده شد و در پایان پس‌آزمون در هر دو مدرسه دوباره به اجرا در آمد. تحلیل داده‌ها با تحلیل کوواریانس تک متغیره و چند متغیره حاکی از اثربخشی برنامه بر کاهش رفتارهای قلدری دانش‌آموزان مدرسه گروه آزمایش بود(P<0/05). البته این مداخله در کاهش اشکال کلامی و جسمانی قلدری در مقایسه با قلدری عاطفی اثربخشی بالاتری را نشان داد. با عنایت به شیوع قلدری در مدارس ایران و با توجه یافته‌های پژوهش حاضر، پیشنهاد می‌شود که اجرای برنامه‌های جامع ضد قلدری ازاین‌دست، در مقاطع مختلف تحصیلی، مدنظر مسئولان آموزش‌وپرورش قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing the Integrated Anti-Bullying Program and Determining Its Effectiveness in Reducing Bullying Behaviors of Middle School Students

نویسندگان [English]

  • Rahim Badri Gargari 1
  • Seyed Adnan Hoseini 2
  • Touraj Hashemi 3
  • Mirmahmood Mirnansab 4
1 Professor, Department of Education, Faculty of Education and Psychology, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Education, Farhangian University, Tehran, Iran.
3 Professor, Department of Psychology, Faculty of Education and Psychology, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
4 Professor, Department of Education and Psychology, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

The aim of this study was to designing the integrated anti-bullying program and determining of its effectiveness in reducing bullying behaviors of male students in Sanandaj. The research method was quasi-experimental with pretest-posttest design and control group. For this, two middle school were selected first by purposive sampling method and then randomly placed one as the experimental and the other as the control group. Then by studing and integrating anti-bullying programs designed in the leading countries in this field and other useful resources a comprehensive program is designed with specific ssesions for each group of school staff, teachers, students and parents. In the practical phase, first the olweus bullying questionnaire (1996), was conducted to all students as a pre-test at both schools. Then, the anti-bullying program in the experimental school was taught separately for each of the groups, and at the end, the post-test was performed again in both the experimental and control schools. Analyzing data with univariate and multivariate covariance showed the effectiveness of an integrated anti-bullying program in reducing bullying behaviors of students in the experimental group(P<0/05). However, this intervention was more effective in reducing verbal and physical forms of bullying compared to emotional bullying. Considering the prevalence of bullying in Iranian schools and according to the findings of the present study, it is suggested that the implementation of such comprehensive anti-bullying programs in schools at different levels be considered by education officials.

کلیدواژه‌ها [English]

  • School Bullying
  • Integrated Anti-Bullying Program
  • Bullying Behaviors

مراجع

استکی آزاد، نسیم و امیری، شعله(1391). اثربخشی برنامه آموزشی کاهش زورگویی مبتنی بر روش الویز در پسران، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 18(3)، 175-183.
خورسند خطیبانی، سجاد؛ خسروجاوید، مهناز؛ و ابوالقاسمی، عباس(1399). پیش‌بینی قلدری بر اساس ویژگی‌های شخصیتی، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و تحمل پریشانی در دانش‌آموزان. فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 15(60)، 131-148.
رضاپور، میثم؛ سوری، حمید؛ خداکریم، سهیلا(1392). روان‌سنجی نسخه فارسی مقیاس‌های ارتکاب زورگویی و قربانی شدن پرسشنامه زورگویی الویوس در مدارس راهنمایی، مجله ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت‌ها، 1(4)، 212-221.
قمری گیو، حسین؛ سروش زاده، سید حسن؛ مقصود، نادر؛ میکاییلی، نیلوفر(1392). اثربخشی برنامه  پیشگیری از زورگویی الویوس بر زورگویی، مهارت‌های اجتماعی و عزت‌نفس دانش‌آموزان در مدارس ابتدایی، فصلنامه روانشناسی بالینی، 3(11)، 49-75.
مظاهری تهرانی، محمد علی؛ شیری، اسماعیل؛ ولی پور، مصطفی(1394). بررسی ماهیت و شیوع قلدری در مدارس راهنمایی روستاهای شهرستان زنجان، فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 11(36)، 17-38.
Albayrak, S., Yıldız, A., & Erol, S. (2016). Assessing the effect of school bullying prevention programs on reducing bullying. Children and Youth Services Review, 63, 1-9.‏
Barbero, J. A. J., Hernández, J. A. R., Esteban, B. L., & García, M. P. (2012). Effectiveness of antibullying school programmes: A systematic review by evidence levels. Children and Youth Services Review, 34(9), 1646-1658.
Bradic, M. C. (2014). A survey study of the perceptions of middle school personnel with respect to learning disabled students as victims of bullying/harassment and the corresponding relationships with bullying prevention and discipline. Doctoral dissertation, Kent State University, US.
Chatters, S. J. (2012). Impact of bullying prevention training on the knowledge, attitude, and behavior of pre-education majors (future trainers). Doctoral dissertation, University of South Florida, US.
Delprato, M., Akyeampong, K., & Dunne, M. (2017). The impact of bullying on students’ learning in Latin America: A matching approach for 15 countries. International Journal of Educational Development, 52, 37-57.
Eastman, M., Foshee, V., Ennett, S., Sotres-Alvarez, D., Reyes, H. L. M., Faris, R., & et al. (2018). Profiles of internalizing and externalizing symptoms associated with bullying victimization. Journal of Adolescence, 65, 101–110.
Elliott, S. N., Hwang, Y. S., & Wang, J. (2019). Teachers' ratings of social skills and problem behaviors as concurrent predictors of students' bullying behavior. Journal of applied developmental psychology, 60, 119-126.
Felipe, M. T. García, S. D. O. Babarro, J. M., and Arias, R. M. (2011). Social Characteristics in bullying Typology: Digging deeper into description of bully-victim. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 29, 869-878.
Hamburger M.E., Basile K.C., Vivolo A.M. (2011). Measuring bullying victimization, perpetration, and bystander experiences: A compendium of assessment tools. Atlanta, GA: Centers for Disease Control and Prevention, National Center for Injury Prevention and Control, Division of Violence Prevention,120.
Hatzenbuehler, M. L., Flores, J. E., Cavanaugh, J. E., Onwuachi-Willig, A., & Ramirez, M. R. (2017). Anti-bullying policies and disparities in bullying: a state-level analysis. American journal of preventive medicine, 53(2), 184-191
Hymel, S., & Swearer, S. M. (2015). Four decades of research on school bullying: An introduction. American Psychologist, 70(4), 293- 299.
Isom, J. C. (2014). Understanding Teacher Perceptions of Bullying and Effectiveness of an Anti-Bullying Policy: A Case Study of Suburban High School Teachers in the Southwestern., Doctoral dissertation, Liberty University, US.
Jones, A. M. (2013). Middle School Students' Perceptions of Bullying and the Effects of an Anti-Bullying Policy. Doctoral dissertation. Northeastern University, US.‏
Kärnä, A. (2012). Effectiveness of the KiVa antibullying program. Doctoral dissertation, University of Turku, Turku, Finland.
Lang, J. (2018). The Efficacy of Emotional Intelligence Training for the Emotion Regulation of Bullying Students: A Randomized Controlled Trial. Neuro Quantology, 16 (2), 83-88.
Olweus, D. (1993). Bullying at school: What we know and what we can do. NY: Blackwell.
Peace, J. S. (2016). Why we to take a behavior analystic perspective on bullying. Behavior Analysis Quarterly, 2(3), 22-30.
Rupp, S., Elliott, S. N., & Gresham, F. M. (2018). Assessing elementary students' bullying and related social behaviors: Cross-informant consistency across school and home environments. Children and Youth Services Review, 93, 458-466.
Ryan, W., & Smith, J. D. (2009). Antibullying programs in schools: How effective are evaluation practices?.Prevention Science, 10(3), 248-259.
Smith, P. K., Pepler, D., & Rigby, K. (2004). Bullying in schools: How successful can interventions be?. UK: Cambridge University Press.
Swearer, J.L., Misha, F., Pepler, D., & Wiener, J. (2011). The missing voice: Parents perspectives of bullying. Children and Youth Services Review, 33, 1795-1803.
Swearer, S. M., & Espelage, D. L. (2011). Expanding the social-ecological framework of bullying among youth. Bullying in North American schools, 3-10.‏
Swearer, S. M., Peugh, J., Espelage, D. L., Siebecker, A. B., Kingsbury, W. L., & Bevins, K. S. (2006). A socioecological model for bullying prevention and intervention in early adolescence: An exploratory examination. Handbook of school violence and school safety. From research to practice, 257-273.
Swearer, S.M., Hymel, Sh. (2015). Understanding the Psychology of Bullying. Moving Toward a Social-Ecological Diathesis–Stress Model. American Psychologist, 70(4), 344–353.
Thompson, F., & Smith, P. K. (2012). Anti-bullying strategies in schools: what is done and what works. British Journal of Educational Psychology, 9(II), 1-32.
Trofi, M. M., & Farrington, D. P. (2011). Effectiveness of school-based programs to reduce bullying: A systematic and meta-analytic review. Journal of Experimental Criminology, 7(1), 27-56.‏
Williford, A., Boulton, A., Noland, B., Little, T. D., Kärnä, A., & Salmivalli, C. (2012). Effects of the KiVa anti-bullying program on adolescents’ depression, anxiety, and perception of peers. Journal of abnormal child psychology, 40(2), 289-300.‏
Wurf, G. (2010). Reducing bullying in high schools: an evaluation of school-based initiatives for the prevention and management of bullying. AARE annual confrerence, Australia: Brisbane.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 01 شهریور 1395
  • تاریخ بازنگری: 12 بهمن 1395
  • تاریخ پذیرش: 16 بهمن 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار