مقایسه اثربخشی واقعیت درمانی مبتنی بر تئوری انتخاب و طرحواره درمانی بر انعطاف‌پذیری شناختی افراد دارای ملال جنسیتی (ترنسکشوال)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا، گروه روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

2 استادیار، گروه روانشناسی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی واقعیت درمانی مبتنی بر تئوری انتخاب و طرحواره درمانی بر انعطاف‌پذیری شناختی افراد دارای ملال جنسیتی (ترنسکشوال) بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون همراه با گروه گواه و دوره پیگیری بود. جامعه آماری شامل کلیه افراد دارای ملال جنسیتی مراجعه‌کننده به انجمن مهتا شهر تهران در سال 1401 بود که با استفاده از روش های نمونه‌گیری در دسترس 45 نفر انتخاب و بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و یک گروه گواه (15 نفر) جایگزین شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه انعطاف‌پذیری شناختی دنیس و وندر وال بود. تجزیه و تحلیل داده‌ها با  استفاده از آزمون تحلیل واریانس آمیخته در نرم افزار SPSS-26  انجام گرفت. یافته‌ها نشان داد که با توجه F در ادراک گزینه‌های مختلف (4/342)،  ادراک کنترل پذیری (9/706) و ادراک توجیه رفتار (4/914) بزرگ‌تر از F0/05 بود، لذا واقعیت درمانی مبتنی بر تئوری انتخاب و طرحواره درمانی بر ابعاد انعطاف‌پذیری شناختی اثربخش بوده است .همچنین با توجه به  قدرمطلق شاخص t محاسبه شده [ادراک گزینه‌های مختلف (1/079)، ادراک کنترل پذیری (0/564)، و ادراک توجیه رفتار (1/293)] کوچک‌تر از t0/05 B تفاوت معناداری در میانگین نمرات افراد در مرحله پس آزمون و پیگیری وجود نداشته و نیز اثربخشی مداخلات در مرحله پیگیری نیز تثبیت گردیده است. نتایج نشان داد واقعیت درمانی مبتنی بر تئوری انتخاب و طرحواره درمانی بر انعطاف‌پذیری شناختی افراد دارای ملال جنسیتی اثربخش است و می­‌تواند این مولفه را بهبود بخشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Comparing the Effectiveness of Reality Therapy Based on Choice Theory and Schema Therapy on Cognitive Flexibility in People with Gender Dysphoria (Transsexual)

نویسندگان [English]

  • Farkhonde Nikkhah Sarvandani 1
  • Mehdi shahnazari 2
  • Nahid Havassi 2
  • Marjan Taghvayi 2
  • Masoumeh Zian Bagheri 2
1 Ph.D. student, Department of Psychology, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Karaj Branch, Islamic Azad University, Karaj, Iran.
چکیده [English]

The purpose of the present study was to compare the effectiveness of reality therapy based on choice theory and schema therapy on the cognitive flexibility of gender dysphoria (transsexual). The research method was semi-experimental with a pre-test, post-test design with a control group and a follow-up period. The statistical population included all the people with gender dysphoria who referred to the Mehta Association in Tehran in 1401, using available sampling methods, 45 people were randomly selected into two experimental groups (15 people) and a control group (15 people). were replaced The research tool included Dennis and Vander Waal's cognitive flexibility questionnaire. Data analysis was done using mixed analysis of variance test in SPSS-26 software. The findings showed that according to F in the perception of different options (4.342), perception of controllability(9.706) and perception of justification of behavior (4.914) was greater than F 0.05, therefore reality therapy based on choice theory and Schema therapy has been effective on the dimensions of cognitive flexibility. Also, according to the absolute value of the calculated t index [perception of different options (1.079), perception of controllability (0.564), and perception of justification of behavior (1.293)] smaller than B05.0, there was no significant difference in the average scores of people in the post-test and follow-up stage,and the effectiveness of the interventions in the follow-up stage has also been established.The results showed that reality therapy based on choice theory and schema therapy is effective on the cognitive flexibility of people with gender boredom and can improve this component.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reality Therapy Based on Choice Theory
  • Schema Therapy
  • Cognitive Flexibility
  • Gender Dysphoria

مراجع

سیف حسینی، آزاده؛ اسدی، جوانشیر؛ ثناگو، اکرم؛ خواجوند خوشلی، افسانه.(1398). مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی مبتنی بر درمان گروهی و برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر تاب آوری مادران کودکان مبتلا به سرطان. مجله علوم پزشکی مشهد، 5( 26)، 464-462 .
شفیع‌آبادی، علی؛ ناصری، غلامرضا (1399).  نظریه‌های مشاوره و روان درمانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی
عیسی‌زاده، فاطمه؛ حیدری، شیما؛ آقاجانبگلو، سوسن؛ صفاری نیا، مجید. (1399). بررسی اثربخشی طرحواره درمانی بر بهبود سازگاری اجتماعی و سرمایه روانشناختی در افراد دارای اختلال هویت جنسی (ترنس سکشوال). پژوهش‌های روانشناسی اجتماعی، 10(37)، 13-28.
قنبری، معصومه؛ تیزدست، طاهره؛ خلعتبری، جواد؛ و رحمانی، محمدعلی (1401). اثربخشی طرحواره درمانی بر انعطاف پذیری و کمال گرایی ظاهر جسمانی در اختلال بدشکلی بدنی: یک مطالعه راهنما. سلامت اجتماعی، 9(2 )، 40-48.
محمدی، فاطمه؛ طالب، ندا؛ رضایی شجاعی، سولماز؛ امامی رودی، طاهره.(1398).اثربخشی طرحواره درمانی بر انعطافپذیری شناختی و تاب آوری بیماران مبتلا به اضطراب فراگیر، مجله دانشکده پژشکی مشهد، 3، 42 - 3
نصیری، علی؛ شریفی، طیبه؛ غضنفری، احمد؛ چرامی، مریم.(1401). مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی و واقعیت درمانی بر سرمایه روانشناختی مربیان پیش دبستانی. فصلنامه روانشناسی کاربردی، 15( 3)، 123-110
Almarzooqi, S., Chilcot, J., & McCracken, L. M. (2017).role of psychological flexibility in migraine headache. Journal of Contextual Behavioral 6(2), 239-243.
Baugh, L. M., Cox, D. W., Young, R. A., & Kealy, D. (2019). Partner trust and childhood emotional maltreatment: The mediating and moderating roles of maladaptive schemas and psychological flexibility. Journal of Contextual Behavioral Science, 12, 66-73.
Chegini, L., Ebrahimi, M, I., Sahebi, A.(2019). The Effect of Choice Theory Training to Parents on the Aggression of Their Children. J Child Ment Health. 6 (1):70-82.
DeBerry, L.(2012). The Relation between cognitive inflexibility and obsessive-compulsive personality traits in adults: depression and anxiety as potential mediators Honors college, University of Southern Mississippi,5(3),25-43
DeGaetano, J. J., Wolanin, A. T., Marks, D. R., & Eastin, S. M. (2016). The role of psychological flexibility in injury rehabilitation. Journal of Clinical Sport Psychology, 10(3), 192-205.
Dennis JP, VanderWal JS. (2010). the cognitive flexibility inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cogn Ther Res; 34(3):241-53.
Faulkner, J. W., Snell, D. L., Theadom, A., Mahon, S., & Barker-Collo, S. (2021). The role of psychological flexibility in recovery following mild traumatic brain injury. Rehabilitation psychology, 66(4), 479.
Frinking, E., Jans-Beken, L., Janssens, M., Peeters, S., Lataster, J. (2020). Gratitude and loneliness in adults over 40 years: examining role of psychological flexibility. Aging & mental health, 24(12), 2117-2124.
Galupo, M. P., Pulice-Farrow, L., & Pehl, E. (2021). “There Is Nothing to Do About It”: Nonbinary Individuals' Experience of Gender Dysphoria. Transgender Health, 6(2), 101-110.‏
Glasser, W. (2008). Station of the mind: New direction for reality therapy. New
González-Jiménez, A. J., Hernández-Romera, M. M. (2014). Early maladaptive schemas in adolescence: A quantitative study. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 132, 504-508.
Huntjens, R. J. (2019). Schema therapy for Dissociative Identity Disorder. rationale and study protocol. European Journal of Psych Traumatology, 10 (1), 123-141.
Leahy, R.L. (2019). Emotional schema therapy. Publisher: Routledge, 1 edition
Magrini, M., Curzio, O., Tampucci, M., Donzelli, G. (2022). Anorexia nervosa, body image perception and virtual reality therapeutic applications: State of the art and operational proposal. International Journal of Environmental Researc,19(5), 2533.‏
Littman, L. (2021). Individuals treated for gender dysphoria with medical and/or surgical transition who subsequently detransitioned a survey of 100 detransitioners. Archives of Sexual Behavior, 50(8), 3353-3369.‏
Maskey, M., Rodgers, J., Grahame, V., Glod, M., Honey, E., Kinnear, J., & Parr, J. R. (2019). A randomised controlled feasibility trial of immersive virtual reality treatment with cognitive behaviour therapy for specific phobias in young people with autism spectrum disorder. Journal of autism and developmental disorders, 49, 1912-1927
Moradi, A., Babakhani, V., Amirimajd, M., Jafari, A. (2019). Comparison of the effectiveness of reality therapy and logotherapy on tolerance of distress, self-control, and cognitive flexibility in police headquarters staff. Quarterly of Order & Security Guards. 12(48):133-158.
Prado, V.F., Janickova, H., Al-Onaizi, M.A. (2017). Cholinergic circuits in cognitive flexibility. Neuroscience. 345:130-41.
Sañudo, B., Abdi, E., Bernardo-Filho, M., & Taiar, R. (2020). Aerobic exercise with superimposed virtual reality improves cognitive flexibility and selective attention in young males. Applied Sciences, 10(22), 8029.‏
Yazkan Akgül, G., Yıldırım Budak, B., Perdahlı Fiş, N., & Erdoğdu Yıldırım, A. B. (2023). Executive functions in adolescents with gender dysphoria. Applied Neuropsychology: Child, 1-6

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 اردیبهشت 1403
  • تاریخ بازنگری: 28 مرداد 1403
  • تاریخ پذیرش: 03 شهریور 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار