اثربخشی آموزش شناختی رفتاری بر سازش‌یافتگی و خشم دانش‌آموزان دارای تجربه سوگ

رجبلو, مریم; طاهر, محبوبه; محمدیان, الهام; ولیان, زهرا; ابراهیم نتاج, یاور

doi:10.22034/jmpr.2024.60740.6106

اثربخشی آموزش شناختی رفتاری بر سازش‌یافتگی و خشم دانش‌آموزان دارای تجربه سوگ

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

² دانشیار، گروه روانشناسی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

³ کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

⁴ کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، واحد شاهرود، دانشگاه آزاد اسلامی، شاهرود، ایران.

10.22034/jmpr.2024.60740.6106

چکیده

تعداد زیادی از دانش‌آموزان سراسر جهان مرگ یک یا هر دو والد را تجربه می‌کنند. ﻫﺪف از پژوهش ﺣﺎﺿـﺮ ﺑﺮرﺳـﯽ اثربخشی آموزش شناختی رفتاری بر سازش‌یافتگی و خشم دانش‌آموزان دارای تجربه سوگ بود. ﺟﺎﻣﻌﮥ آﻣﺎری دانش‌آموزان دارای تجربه سوگ ﺷـﻬﺮستان شاهرود در سال تحصیلی 1399-1398 ﺑﻮد، که از بین آن‌ها نمونه‌ای به حجم 30 دانش‌آموز به روش نمونه‎‌گیری هدفمند اﻧﺘﺨـﺎب و به‌صورت ﺗﺼﺎدﻓﯽ در دو ﮔـﺮوه آزﻣـﺎﯾﺶ و ﮔـﻮاه (n=15) جای‌دهی ﺷـﺪﻧﺪ. شرکت‌کنندگان پرسشنامه کنترل خشم اشپیلبرگر (1999) و پرسشنامه سازش یافتگی سینها و سینگ (1993) را در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون تکمیل کردند. مداخله شناختی رفتاری در 8 جلسه 60 دقیقه‌ای برای گروه آزمایش برگزار شد. نتایج آزمون تحلیل کوواریانس نشان داد که درمان شناختی رفتاری بر خرده‌مقیاس‌های سازش‌یافتگی (سازش‌یافتگی عاطفی، اجتماعی و تحصیلی) و مؤلفه‌های کنترل خشم (خشم حالت، خشم صفت، بروز خشم و کنترل خشم) در مرحله پس‌آزمون تأثیر معناداری داشته است. میزان این تأثیر بنا به ستون مجذور ضریب اتا برای سازش‌یافتگی عاطفی 0/26، سازش‌یافتگی اجتماعی 0/26، سازش‌یافتگی تحصیلی0/22، خشم حالت 0/32، خشم صفت0/46، بروز خشم 0/31 و کنترل خشم 0/37 بوده است (P<0/01). مداخله شناختی رفتاری به کودکان دارای تجربه سوگ با اصلاح افکار و باورهای منفی به کاهش نشخوارهای ذهنی کمک کرده و باعث افزایش سطح سازش‌یافتگی آن‌ها می‌شود. همچنین این دانش‌آموزان با فراگیری مهارت‌های کنترل خشم می‌آموزند که چطور با فشار روانی حاصل از تجربه سوگ مقابله و آن را کنترل کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

روانشناسی

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Cognitive Behavioral Training on Adjustment and Anger of Students with Bereavement Experience

نویسندگان [English]

Maryam Rajabloo ¹
Mahboobe Taher ²
Elham Mohammadian ³
Zahra Valian ⁴
Yavar Ibrahim Nataj ³

¹ MSc in General Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran.

² Associate Professor, Department of Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran.

³ MSc in Clinical Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran.

⁴ MSc in General Psychology, Shahrood Branch, Islamic Azad University, Shahrood, Iran.

چکیده [English]

A large number of students around the world have experienced the death of one or both parents. The aim of the present study was to investigate the effectiveness of cognitive behavioral training on the adjustment and anger of students who experienced bereavement. The statistical population was the students who experienced bereavement in Shahrood city in the academic year 2018-2019, from which a sample of 30 students was selected by purposive sampling method and randomly placed in two experimental and control groups (n=15). Questionnaire participants they completed Spielberger's (1999) anger control and Sinha and Singh's (1993) adaptability questionnaire in two pre-test and post-test stages. Cognitive behavioral intervention was held in 8 sessions of 60 minutes for the experimental group. The results of covariance analysis showed that cognitive behavioral training had a significant effect on the sub-scales of adjustment (emotional, social and academic adjustment) and anger control components (state anger, trait anger, occurrence of anger and anger control) in the post-test stage. The amount of this effect according to the squared of eta coefficient for emotional adjustment was 0.26, social adjustment 0.26, academic adjustment 0.22, state anger 0.32, trait anger 0.46, anger occurrence 0.31 and anger control 0. 37 (p<0.01). Cognitive behavioral intervention for children with bereavement experience by correcting negative thoughts and beliefs helps to reduce mental rumination and increases their level of adjustment. Also, these students with learning Anger management skills teach how to deal with and control the psychological stress that comes from the experience of bereavement.

کلیدواژه‌ها [English]