اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه نگر بر رفتارهای ارتقا سلامت و خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا تخصصی روانشناسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.

2 دانشیار، گروه روانشناسی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

3 استادیار، گروه روانشناسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه نگر بر رفتارهای ارتقا سلامت و خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو انجام گرفت. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری 3 ماهه بود. جامعه آماری پژوهش شامل افراد مبتلا به دیابت نوع دو عضو انجمن دیابت مراجعه کننده به مراکز درمانی، بهداشتی و درمانگاه‌های بوشهر در شش ماهه اول سال 1401 بود. در این پژوهش تعداد 35 افراد مبتلا به دیابت نوع دو با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه­های آزمایش (18 نفر) و گواه (17 نفر) جایدهی شدند. گروه آزمایش درمان فراتشخیصی یکپارچه نگر را طی ده هفته در 10 جلسه 90 دقیقه‌ای دریافت نمودند. پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه رفتارهای ارتقا سلامت (والکر و همکاران، ۱۹۸۷) و پرسشنامه خودمراقبتی (گالینا و همکاران، 2015) بود. جهت تحلیل داده‌ها از روش تحلیل کوواریانس (با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS23) استفاده شد. نتایج نشان داد که درمان فراتشخیصی یکپارچه‌نگر بر رفتارهای ارتقا سلامت (0/001>P؛ 0/59=Eta؛ 48/85=F) و خودمراقبتی (0/001>P؛ 0/61=Eta؛ 52/15=F) بیماران مبتلا به دیابت نوع دو تأثیر معنادار دارد. بر اساس یافته‌های پژوهش می‌توان چنین نتیجه گرفت که درمان فراتشخیصی یکپارچه نگر می تواند با با بهره‌گیری از فنونی همانند شناسایی هیجان‌ها، آموزش آگاهی هیجانی، ارزیابی مجدد شناختی، شناسایی الگوهای اجتناب از هیجان و بررسی رفتارهای ناشی از هیجان می تواند به عنوان روشی کارآمد جهت بهبود رفتارهای ارتقا سلامت و خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Unified Trans-Diagnostic Treatment on Health Promotion Behaviors and Self-Care of Patients with Type 2 Diabetes

نویسندگان [English]

  • Bahman Zakeri Amin 1
  • Ali Taghvaeinia 2
  • Khosro Ramazani 3
1 Ph.D. student in Psychology, Yasouj Branch, Islamic Azad University, Yasouj, Iran.
2 Associate Professor, Department of Psychology, Yasouj University, Yasouj, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Psychology, Yasouj Branch, Islamic Azad University, Yasouj, Iran.
چکیده [English]

The present study was conducted to investigate The effectiveness of Unified Trans-Diagnostic Treatment on health promotion behaviors and self-care of patients with type 2 diabetes. The research method was semi experimental with a pre-test and post-test design with a control group and a 3 month follow-up phase. The statistical population of the study included people with type 2 diabetes, members of the Diabetes Association, who referred to Bushehr medical centers and clinics in the first half of 2023. 35 patients with type 2 diabetes were selected through purposive sampling method and randomly accommodated into experimental (18 people) and control groups (17 people). The experimental group received ten ninty-minute sessions of Unified Trans-Diagnostic Treatment during ten weeks. The applied questionnaires included Health Promotion Behaviors Questionnaire (Walker et al, 1987) and Self-Care Questionnaire (Galiana et al, 2015). The data from the study were analyzed through Covariance Analysis via SPSS23 software. The results showed that Unified Trans-Diagnostic Treatment has significant effect on the health promotion behaviors (F=47.85; Eta=0.59; P<0/001) and self-care (F=52.15; Eta=0. 61; P<0/001) of patients with type 2 diabetes. According to the findings of the present study it can be concluded that Unified Trans-Diagnostic Treatment can be used as an efficient method to improve health promotion behaviors and self-care of patients with type 2 diabetes through employing techniques such as identifying emotions, training emotional awareness, diagnostic reevaluation, identifying emotion avoidance models and investigating the behaviors resulting from emotion.

کلیدواژه‌ها [English]

  • unified trans-diagnostic treatment
  • health promotion behaviors
  • self-Care
  • type 2 diabetes

مراجع

آذری قهفرخیری، زهرا.، انصاری شهیدی، مجتبی.، شاه زمانی، مهران.، فرهادی، هادی. (1401). اثربخشی آموزش کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر سازگاری اجتماعی و رفتارهای خودمراقبتی بیماران قلبی با علائم افسردگی (پس از عمل جراحی قلب باز). پژوهش های کاربردی روان شناختی، 13(4)، 52-37.
آشنا، محمدصالح.، بشارت، محمدعلی.، ملیحی الذاکرینی، سعید.، رافضی، زهره. (1400). اثربخشی گروه درمانی فراتشخیصی یکپارچه بر فراشناخت ها و فراهیجان های مثبت مادران کودکان مبتلا به سرطان. مجله علوم روانشناختی، 20(97)، 13-22.
امینی، رویا.، نجفی، هاجر.، ثمری، بنفشه.، خداویسی، مسعود.، تاپاک، لیلی. (1399). تاثیر به کارگیری برنامه مراقبت در منزل بر پیروی درمانی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو، مجله آموزش و سلامت جامعه، 7(3)، 187-193.
درگاهی، زهرا.، و صفرزاده، سحر. (1400). مقایسه اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه و امید درمانی بر اضطراب کرونا و رفتار خودمراقبتی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2. سلامت جامعه، 15(4 )، 58-69.
رضایی، زهرا.، اسماعیلی، مریم.، طباییان، سیده راضیه. (1395). تاثیر آموزش سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت بر سر زندگی، لذت و سازگاری زنان مبتلا به دیابت، مجله علوم پزشکی جندی شاپرو، 15(5)، 581-590.
رئوفی عادگانی، نرگس. (1397). اثربخشی درمان مبتنی بر شفقت بر تحمل پریشانی، خودمراقبتی، همدلی و خستگی از شفقت در مادران دارای کودکان سرطانی. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان).
کاظمی، احسان.، غضنفری، احمد.، مشهدی زاده، شهرام.، و احمدی، رضا. (1401). مقایسه اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه نگر و رفتاردرمانی دیالکتیک بر امیدواری و ادراک درد بیماران سرطانی شهر اصفهان. علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی، 32(3 )، 311-319.
رحمتیان، آزیتا.، مهدوی‌فر، حمیده.، میرانی سرگزی، نرگس. (1401). تأثیر درمان فراتشخیصی بر اضطراب و رفتار خودمراقبتی دانشجویان پرستاری آزاردیده سایبری. مجله پرستاری و مامایی، ۲۰(۶)، ۵۰۰-۵۰۹.
محمدی زیدی، عیسی.، پاکپور حاجی آقا، امیر.، محمدی زیدی، بنفشه. (1390). روایی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه سبک زندگی ارتقا دهنده سلامت. مجله دانشکده علوم پزشکی مازندران، 21(1)، 103-113.
محمودی تبار، مینا.، و صفرزاده، سحر. (1400). مقایسه اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه و آموزش مهارت مثبت اندیشی بر تبعیت از درمان و اضطراب کرونا در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2. روان پرستاری، 9(5 )، 87-98.
نرگسی، فریده.، فتحی آشتیانی، علی.، داودی، ایران.، اشرفی، عماد. (1398). اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه بر حساسیت اضطرابی، تحمل پریشانی و علائم وسواسی-اجباری در افراد دچار اختلال وسواسی اجباری، مجله دستاوردهای روانشناختی، 28(2)، 26-39.
AlBuhairan, F., Nasim, M., Al Otaibi, A., Shaheen, N. A., Al Jaser, S., & Al Alwan, I. (2016). Health related quality of life and family impact of type 1 diabetes among adolescents in Saudi Arabia. Diabetes research and clinical practice, 114, 173-179.
Barlow, D.H., Ellard, K.K., Fairholme, C.P., Farchione, T.J., Boisseau, C.L., Allen, L.B., Ehrenreich-May, J. (2011). The unified protocol for transdiagnostic treatment of emotional disorders: Client workbook. New York: Oxford University Press.
Bhalodkar, A., Sonmez, H., Lesser, M., Leung, T., Ziskovich, K., Inlall, D., Murray-Bachmann, R., Krymskaya, M., Poretsky, L. (2020). The Effects of a Comprehensive Multidisciplinary Outpatient Diabetes Program on Hospital Readmission Rates in Patients with Diabetes: A Randomized Controlled Prospective Study. Endocrine Practice, 26(11), 1331-1336.
Carlucci, L., Saggino, A., Balsamo, M. (2021). On the efficacy of the unified protocol for transdiagnostic treatment of emotional disorders: A systematic review and meta-analysis. Clinical Psychology Review, 87, 1019-1024.
Carroll, A.J., Labarthe, D.R., Huffman, M.D., Hitsman, B.(2016). Global tobacco prevention and control in relation to a cardiovascular health promotion and disease prevention framework: A narrative review. Preventive Medicine, 93, 189-197.
Cassiello-Robbins, C., Rosenthal, M.Z., Ammirati, R.J. (2021). Delivering Transdiagnostic Treatment Over Telehealth During the COVID-19 Pandemic: Application of the Unified Protocol. Cognitive and Behavioral Practice, 28(4), 555-572.
Castro-Camacho, L., Díaz, M.M., Barbosa, S. (2022). Effect of a group prevention program based on the unified protocol for college students in Colombia: A quasi-experimental study. Journal of Behavioral and Cognitive Therapy, 32(2), 111-123.
Chan, C.K.Y., Cockshaw, W., Smith, K., Holmes-Truscott, E., Pouwer, F., Speight, J. (2020). Social support and self-care outcomes in adults with diabetes: The mediating effects of self-efficacy and diabetes distress. Results of the second diabetes MILES – Australia (MILES-2) study. Diabetes Research and Clinical Practice, 166, 108-114.
Chang, K., Tsai, W., Tsai, C., Yeh, H.I., Chiu, P., Chang, Y., Chen, H., Tsai, J., Lee, S.(2017). Effects of Health Education Programs for the Elders in Community Care Centers – Evaluated by Health Promotion Behaviors. International Journal of Gerontology, 11(2), 109-113.
Chiang, Y., Lee, H., Chu, T., Wu, C., Hsiao, Y. (2021). The relationship between spiritual health, health-promoting behaviors, depression and resilience: A longitudinal study of new nurses. Nurse Education in Practice, 56, 1032-1036.
Cho, J.H., Jae, S.Y., Choo, I.L., & Choo, J. (2014). Health‐promoting behaviour among women with abdominal obesity: a conceptual link to social support and perceived stress. Journal of advanced nursing, 70(6), 1381-1390.
Galiana, L., Oliver, A., Sansó, N., Benito, E. (2015). Validation of a New Instrument for Self-care in Spanish Palliative Care Professionals Nationwide. Spanish Journal of Psychology, 18(67), 1–9.
Grossman, R.A., Ehrenreich-May, J. (2020). Using the Unified Protocol for Transdiagnostic Treatment of Emotional Disorders With Youth Exhibiting Anger and Irritability. Cognitive and Behavioral Practice, 27(2), 184-201.
Guariguata, L., Whiting, D., Weil, C., Unwin, N. (2011).The International Diabetes Federation diabetes atlas methodology for estimating global and national prevalence of diabetes in adults. Diabetes Research and Clinical Practice, 94(3), 322-332.
Ilhan, N., Telli, S., Temel, B. (2020). Health literacy and diabetes self-care in individuals with type 2 diabetes in Turkey. Primary Care Diabetes, 15(1), 74-79.
Kalangadan, A., Puthiyamadathil, S., Koottat, S., Rawther, S.C.H., Beevi, A. (2020). Sociodemographics, clinical profile and health promotion behaviour of people with type 2 diabetes mellitus. Clinical Epidemiology and Global Health, 8(3), 845-849.
Kav, S., Yilmaz, A.A., Bulut, Y., Dogan, N.(2017). Self-efficacy, depression and self-care activities of people with type 2 diabetes in Turkey. Collegian, 24(1), 27-35.
Kelly, K.R., Fernandez, J.R.,  Moses, M.G., Golembeski, D.M., Olenik, N.L. (2021). Exploring diabetes management behaviors among varying health literacy levels: A qualitative analysis. Journal of the American Pharmacists Association, In Press, Corrected Proof.
Kennedy, A.B., Cambron, J.A., Dexheimer, J.M., Trilk, J.L., Saunders, R.P. (2018). Advancing health promotion through massage therapy practice: A cross-sectional survey study. Preventive Medicine Reports, 11, 49-55.
Lau, W., Chisholm, K., Gallagher, M.W., Felmingham, K., Murray, K., Pearce, A., Doyle, N., Alexander, S., O'Brien, H., Putica, A., Khatri, J., Bockelmann, P., Hosseiny, F., Librado, A., Notarianni, M., O'Donnell, M.L. (2023). Comparing the unified protocol for transdiagnostic treatment of emotional disorders to prolonged exposure for the treatment of PTSD: Design of a non-inferiority randomized controlled trial. Contemporary Clinical Trials Communications, 33, 1011-1015.
Lunghi, C., Zongo, A., Tardif, I., Demers, E., Diendéré, J.D.R., Guénette, L. (2021). Depression but not non-persistence to antidiabetic drugs is associated with mortality in type 2 diabetes: A nested case-control study. Diabetes Research and Clinical Practice, 171, 108-113.
Mogre, V., Johnson, N.A., Tzelepis, F., Hall, A., Paul, C. (2020). Barriers to self-care and their association with poor adherence to self-care behaviours in people with type 2 diabetes in Ghana: A cross sectional study. Obesity Medicine, 18, 100-111.
Ozturk, F.O., Ayaz-Alkaya, S. (2020). Health Literacy and Health Promotion Behaviors of Adolescents in Turkey. Journal of Pediatric Nursing, 54, 31-35.
Park, J., Lee, H. (2023). The relationship between depression, self-efficacy, social support, and health-promoting behaviors in Korean single-household women. Preventive Medicine Reports, 32, 1021-1025.
Peris-Baquero, O., Moreno-Pérez, J.D., Navarro-Haro, M.V., Díaz-García, A., Osma, J. (2023). Emotion dysregulation and neuroticism as moderators of group Unified Protocol effectiveness outcomes for treating emotional disorders. Journal of Affective Disorders, 331, 313-321.
Sakiris, N., Berle, D. (2019). A systematic review and meta-analysis of the Unified Protocol as a transdiagnostic emotion regulation based intervention. Clinical Psychology Review, 72, 101-107.
Sapra, R., Gupta, M., Sapra, R.L. (2018). Prevalence of obesity and awareness about diabetes among adolescents of schools of Delhi. Current Medicine Research and Practice, 8(2), 45-51.
Sauer-Zavala, S., Bentley, K.H., Steele, S.J., Tirpak, J.W., Ametaj, A.A.., Nauphal, M., Cardona, N., Wang, M., Farchione, T.J., Barlow, D.H. (2020). Treating depressive disorders with the Unified Protocol: A preliminary randomized evaluation. Journal of Affective Disorders, 264, 438-445.
Schmitt, A., McSharry, J., Speight, J., Holmes-Truscott, E., Hendrieckx, C., Skinner, T., Pouwer, F., Byrne, M. (2021). Symptoms of depression and anxiety in adults with type 1 diabetes: Associations with self-care behaviour, glycaemia and incident complications over four years – Results from diabetes MILES–Australia. Journal of Affective Disorders, 282, 803-811.
Shivavedi, N., Kumar, M., Tej, G.N.V.C., Nayak, P.K. (2017). Metformin and ascorbic acid combination therapy ameliorates type 2 diabetes mellitus and comorbid depression in rats. Brain Research, 1674, 1-9.
Steele, S.J., Farchione, T.D., Cassiello-Robbins, C., Ametaj, A., Sbi, S., Sauer-Zavala, S., Barlow, D.H. (2018). Efficacy of the Unified Protocol for transdiagnostic treatment of comorbid psychopathology accompanying emotional disorders compared to treatments targeting single disorders. Journal of Psychiatric Research, 104, 211-216.
Tamir, O., Wainstein, J., Raz, I., Shemer, J., & Heymann, A. (2012). Quality of life and patient-perceived difficulties in the treatment of type 2 diabetes. The review of diabetic studies, RDS, 9(1), 46-51.
Tong, S.W., Chui, P.L., Chong, M.C., Tang, L.Y., Chan. C/M/H/ (2023). Health-promoting behaviours and perceived lifestyle cancer risk factors among nurses. Collegian, 30(1), 32-38.
Walker, S.N., Hill-Polerecky, D.M. (1997). Psychometric evaluation of Health Promoting Lifestyle Profil II. Unpublished manuscript, University of Nebraska Medical Center, College of Nursing, Lincoln.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 خرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 31 تیر 1402
  • تاریخ پذیرش: 03 مرداد 1402

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار