اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه نگر بر رفتارهای ارتقا سلامت و خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو

ذاکری امین, بهمن; تقوایی نیا, علی; رمضانی, خسرو

doi:10.22034/jmpr.2023.57024.5646

اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه نگر بر رفتارهای ارتقا سلامت و خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکترا تخصصی روانشناسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.

² دانشیار، گروه روانشناسی، واحد یاسوج، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.

³ استادیار، گروه روانشناسی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران.

10.22034/jmpr.2023.57024.5646

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان فراتشخیصی یکپارچه نگر بر رفتارهای ارتقا سلامت و خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو انجام گرفت. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری 3 ماهه بود. جامعه آماری پژوهش شامل افراد مبتلا به دیابت نوع دو عضو انجمن دیابت مراجعه کننده به مراکز درمانی، بهداشتی و درمانگاه‌های بوشهر در شش ماهه اول سال 1401 بود. در این پژوهش تعداد 35 افراد مبتلا به دیابت نوع دو با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفی در گروههای آزمایش (18 نفر) و گواه (17 نفر) جایدهی شدند. گروه آزمایش درمان فراتشخیصی یکپارچه نگر را طی ده هفته در 10 جلسه 90 دقیقه‌ای دریافت نمودند. پرسشنامه‌های مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه رفتارهای ارتقا سلامت (والکر و همکاران، ۱۹۸۷) و پرسشنامه خودمراقبتی (گالینا و همکاران، 2015) بود. جهت تحلیل داده‌ها از روش تحلیل کوواریانس (با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS₂₃) استفاده شد. نتایج نشان داد که درمان فراتشخیصی یکپارچه‌نگر بر رفتارهای ارتقا سلامت (0/001>P؛ 0/59=Eta؛ 48/85=F) و خودمراقبتی (0/001>P؛ 0/61=Eta؛ 52/15=F) بیماران مبتلا به دیابت نوع دو تأثیر معنادار دارد. بر اساس یافته‌های پژوهش می‌توان چنین نتیجه گرفت که درمان فراتشخیصی یکپارچه نگر می تواند با با بهره‌گیری از فنونی همانند شناسایی هیجان‌ها، آموزش آگاهی هیجانی، ارزیابی مجدد شناختی، شناسایی الگوهای اجتناب از هیجان و بررسی رفتارهای ناشی از هیجان می تواند به عنوان روشی کارآمد جهت بهبود رفتارهای ارتقا سلامت و خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت نوع دو استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

روانشناسی

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Unified Trans-Diagnostic Treatment on Health Promotion Behaviors and Self-Care of Patients with Type 2 Diabetes

نویسندگان [English]

Bahman Zakeri Amin ¹
Ali Taghvaeinia ²
Khosro Ramazani ³

¹ PhD student in Psychology, Yasouj Branch, Islamic Azad University, Yasouj, Iran.

² Associate Professor, Department of Psychology, Yasouj University, Yasouj, Iran.

³ Assistant Professor, Department of Psychology, Yasouj Branch, Islamic Azad University, Yasouj, Iran.

چکیده [English]

The present study was conducted to investigate The effectiveness of Unified Trans-Diagnostic Treatment on health promotion behaviors and self-care of patients with type 2 diabetes. The research method was semi experimental with a pre-test and post-test design with a control group and a 3 month follow-up phase. The statistical population of the study included people with type 2 diabetes, members of the Diabetes Association, who referred to Bushehr medical centers and clinics in the first half of 2023. 35 patients with type 2 diabetes were selected through purposive sampling method and randomly accommodated into experimental (18 people) and control groups (17 people). The experimental group received ten ninty-minute sessions of Unified Trans-Diagnostic Treatment during ten weeks. The applied questionnaires included Health Promotion Behaviors Questionnaire (Walker et al, 1987) and Self-Care Questionnaire (Galiana et al, 2015). The data from the study were analyzed through Covariance Analysis via SPSS23 software. The results showed that Unified Trans-Diagnostic Treatment has significant effect on the health promotion behaviors (F=47.85; Eta=0.59; P<0/001) and self-care (F=52.15; Eta=0. 61; P<0/001) of patients with type 2 diabetes. According to the findings of the present study it can be concluded that Unified Trans-Diagnostic Treatment can be used as an efficient method to improve health promotion behaviors and self-care of patients with type 2 diabetes through employing techniques such as identifying emotions, training emotional awareness, diagnostic reevaluation, identifying emotion avoidance models and investigating the behaviors resulting from emotion.

کلیدواژه‌ها [English]