تأثیر نرم افزار SPACE بر کاهش اعتیاد و میزان وابستگی به تلفن همراه درجوانان: مطالعه تک موردی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

2 دانشجوی دکتری، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر نرم افزار SPACE بر کاهش اعتیاد و میزان وابستگی به گوشی همراه در جوانان بود. یک فرد 25 ساله دارای اعتیاد و وابستگی به تلفن همراه به وسیله‌ی پرسشنامه اعتیاد به تلفن همراه سواری (1393) شناسایی شد. آزمودنی با استفاده از طرح پژوهش تک آزمودنی (ABA) به مدت 12 جلسه با نرم افزار SPACE مورد مداخله و سپس سه هفته پس از مداخله تحت پیگیری قرار گرفت. درنهایت داده‌های به دست آمده در مراحل خط پایه، مداخله و پیگیری با استفاده از روش تحلیل دیداری نمودارها، روش درصد داده‌های ناهمپوش (PAND)، اندازه اثر و درصد بهبودی مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد استفاده از نرم افزار SPACE سبب کاهش اعتیاد و میزان وابستگی به گوشی همراه می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effect of SPACE Software on Reducing Addiction and Mobile Phone Dependence in Adolescents: A Single Subject Study

نویسندگان [English]

  • Shahram Vahedi 1
  • Elaheh Mollaebrahimlou 2
  • Hoora Sadraei 2
1 Professor, Department of Education, Faculty of Education and Psychology, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
2 Ph.D. Student, Department of Education, Faculty of Education and Psychology, University of Tabriz, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

The aim of this study was to determine the effect of SPACE software on reducing addiction and cell phone dependence in young people. A 25-year-old person with cell phone addiction and dependence was identified by a mobile phone addiction questionnaire (2014). Subjects were intervened with SPACE software for 12 sessions using a single subject research design (ABA) and then followed up for three weeks after the intervention. Finally, the data obtained in the baseline, intervention and follow-up stages were analyzed using visual diagram analysis, percentage of overlapping data (PAND), effect size and recovery percentage. The results showed that using SPACE software reduces addiction and cell phone dependence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • SPACE software
  • addiction
  • mobile phone
جعفری، رباب (1393). رابطه وابستگی به موبایل با سرمایه روان‌شناختی، سرمایه اجتماعی و راهبردهای مقابله در دانشجویان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه محقق اردبیلی.
جناآبادی، حسین (1395). تعیین ارتباط احساس تنهایی و حمایت اجتماعی با اعتیاد به تلفن همراه در دانش­آموزان، مجله روان­شناسی در مدرسه، 5(4)، 30-7.
صادقی، سعید؛  سرلک، سیندخت و ایوبی، سجاد (۱۴۰۰). ساخت و بررسی ویژگی های روان سنجی پرسش نامه اعتیاد به تلفن همراه و تبلت در دانش­آموزان مقطع ابتدایی نسخه والد و ارتباط آن با سبک های تربیتی والدین، فصلنامه خانواده پژوهی، ۱۷(۶۶)، ۲۶۷-۲۸۲.
سلیمانپور، عمران، محبوبه؛ اسلامی، زینب (1396). بررسی رابطه بین اعتیاد به گوشی‌های هوشمند و استرس با نقش میانجی حمایت اجتماعی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، مطالعات رسانه‌ای، 12(39)، 66-55.
صادق فلاح، شهرام علیزاده، نیکزاد قنبری، فاطمه زمانی پور، (۱۳۹۸). افسردگی، ترس از جا ماندن و پراکندگی هویت: اعتیاد به تلفن همراه در نوجوانان، فصلنامه روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، ۱۶(۶۱)، ۸۷-۹۵.
صادق فلاح، نیکزاد قنبری، شهرام علیزاده، نگین کاظمی، (۱۴۰۰). بررسی ترس از جاماندن و افسردگی در میان نوجوانان دارای اعتیاد به تلفن همراه هوشمند، در معرض خطر و عادی، نشریه رویش روان شناسی، ۱۰(۶)، ۲۱-۳۰.
صمدبیک، مهناز؛ ولی زاده کاکاوندی، فاطمه؛ نوری، نوید؛ صارمیان، مرضیه وبیرجندی،مهدی (۱۳۹۷). رابطه بین وابستگی به تلفن همراه با ویژگی های تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان، فصلنامه یافته، ۲۰(۱)، ۱-۱۱.
عظیمی، کامیار؛ شهنی، منیجه؛ گراوند، یاسر (1398). چالش‌های زندگی هوشمند: نقش بهزیستی روان‌شناختی و سلامت روانی در پیش‌بینی اعتیاد به تلفن همراه نوجوانان، تصویر سلامت، 10(3)، 207-197.
کوسه غراوی، گلدی (1398). نقش ذهن آگاهی و هیجان خواهی در وابستگی به موبایل دانش آموزان متوسطه دوم شهر مراوه‌تپه، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی شمس گنبد.
معتمد، مریم (1396). نقش واسطه­ای احساس تنهایی در رابطه بین سیستم­های تجدیدنظر شده نظریه حساسیت به تقویت با اعتیاد به تلفن همراه، سومین کنفرانس بین­المللی روان­شناسی، جامعه­شناسی، علوم تربیتی و مطالعات اجتماعی، شیراز.
منصوری، پریناز (1392). تأثیر اصلاح شناختی بر کاهش امتناع از مدرسه رفتن و افزایش عملکرد تحصیلی دانش آموزان دختر: مطالعه تک آزمودنی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی تربیتی. دانشگاه تبریز، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی
موسوی، سید کمال‌الدین؛ شفیق، یاسمین (1396). اعتیاد به موبایل در جوانان تهرانی: یک بررسی جامعه‌شناختی، مجله جامعه‌شناسی ایران، 17(4)، 164-139.
مهماندویه، محمدعلی (1398). بررسی رابطه دل‌بستگی به موبایل بااحساس تنهایی و استرس در دانش آموزان متوسطه شهر آق‌قلا، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، موسسه آموزش عالی شمس گنبد.
نو فرستی، اعظم و حسن‌آبادی، حمیدرضا (1397). تحلیل داده­ها در طرح­های آزمایشی تک آزمودنی، رویش روان‌شناسی، 7 (12): 306-291
نوفرستی، اعظم (1394). توسعه، امکان پذیری و نتایج مقدماتی روان درمانی مثبت­گرای  مبتنی بر خیرباوری در افراد دارای افسردگی غیربالینی: مطالعه تک­آزمودنی چند خط پایه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شاهد
همایونی، علیرضا؛ سعید پور، الهه (1396). نقش صفات شخصیتی و ذهن آگاهی در وابستگی به موبایل در دانش آموزان دختر پایه دهم شاخه‌های نظری شهر اصفهان، سومین کنفرانس ملی هزاره سوم و علوم انسانی، بندرعباس.
Bianchi, A, Philips, J. (2005). Psychological predictors of problem mobile phone use. Cyberpsy- chology & behavior, 8 (1), 39-51
Brian R, Tilman Sh, Young T. (2007) Development of a scale to measure problem use of short message service: the sms problem use diagnostic questionnaire. Cyber Psychology & Behavior,841844.
Grohol.J. (2012). Internet addiction, published on psysh central.com. (Retrived in October 26/2012).
Jenaro, c, Flores, N. Gmez-Vela, M. Gonzlez-Gil, F. & Caballo, C. (2007). Problematic Internet and cell-phone use: Psychological, behavioral, and health correlates. Addiction Research & Theory, 15(3), 309-320.
Juyeon Oh, JiwonAn (2019) Depressive Symptoms, Emotional Aggression, School Adjustment, and Mobile Phone Dependency among Adolescents with Allergic Diseases in South Korea, Journal of Pediatric Nursing, 47, 24-29.
 Kim. Eunhyang, Koh Eunyoung (2018) Avoidant attachment and smartphone addiction in college students: The mediating effects of anxiety and self-esteem, Computers in Human Behavior, 84, 264-271.
Lane, J. D., Gast, D. L. (2014). Visual analysis in single case experimental design studies: Brief review and guidelines. Neuropsychological Rehabilitation, 24(4): 445-463.
Parker, R. I., Hagan-Burke, S., & Vannest, K. (2007). Percentage of all non- overlapping data (PAND) an alternative to PND. The Journal of Education, 40(4): 194-204.
Ratan, Z.A, Zaman, S.B, Islam, S.& Hosseinzadeh, H. (2021). Smartphone overuse: hidden crisis in COVID-19. Health policy and technology, 10(1), 21-22.
Talaeva, Nadezhda. (2013) Mobilomania: youths' dependency to mobile phone-Russia: Rostov.
Wolniewicz, C. A., Rozgonjuk, D., & Elhai, J. D. (2020). Boredom proneness and fear of missing out mediate relations between depression and anxiety with problematic smartphone use. Human Behavior and Emerging Technologies, 2(1), 61-70.