اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر باورهای مرتبط با مواد و حافظه اعتیاد در معتادان مواد افیونی تحت درمان نگهدارنده با متادون

زارعی, سحر; جبل عاملی, شیدا; مقیمیان, مریم; نیکیار, حمیدرضا

doi:10.22034/jmpr.2023.57303.5683

اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر باورهای مرتبط با مواد و حافظه اعتیاد در معتادان مواد افیونی تحت درمان نگهدارنده با متادون

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکترای تخصصی، گروه روانشناسی سلامت، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

² استادیار، گروه روانشناسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

³ دانشیار، گروه روانشناسی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران.

10.22034/jmpr.2023.57303.5683

چکیده

این پژوهش با هدف آزمون اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر باورهای مرتبط با مواد و حافظه اعتیاد در معتادان مواد افیونی تحت درمان نگهدارنده با متادون صورت پذیرفت. این پژوهش به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ شیوه اجرای تحقیق، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری 2 ماهه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل معتادان مواد افیونی تحت درمان نگهدارنده با متادون شهر بوشهر در شش ماهه دوم سال 1400 بود. در این پژوهش تعداد 28 فرد معتاد با روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب و با گمارش تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه جایدهی شدند (14 نفر در گروه آزمایش و 14 نفر در گروه گواه). افراد حاضر در گروه آزمایش درمان شناختی-رفتاری را طی 12 هفته در 12 جلسه 90 دقیقه‌ای دریافت نمودند. پرسشنامه‌های‌ مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه‌ی باورهای مرتبط با مواد (DBQ) و مقیاس حافظه اعتیاد (AMS) بود. نتایج نشان داد که درمان شناختی-رفتاری بر باورهای مرتبط با مواد (0001>P؛ 56/0=Eta؛ 92/32=F) و حافظه اعتیاد (0001>P؛ 51/0=Eta؛ 66/27=F) معتادان مواد افیونی تحت درمان نگهدارنده با متادون تأثیر معنادار دارد. بر این اساس می‌توان چنین نتیجه گرفت که درمان شناختی-رفتاری با شناخت افکار خودآیند، خطاهای منطقی، عینی سازی افکار و روش‌های پرهیز از کلی‌نگری و بررسی طرح‌واره‌ها و شناخت‌های بنیادی می‌تواند منجر به کسب مهارت‌های شناختی و فنون رفتاری جدید در معتادان شده و از این طریق، باورهای مرتبط با مواد و حافظه اعتیاد آنان را دچار تغییر نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

روانشناسی

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Cognitive- Behavioral Therapy on Drug Beliefs and Addiction Memory in Opioid Addicts Undergoing Methadone Maintenance Treatment

نویسندگان [English]

Sahar Zarei ¹
Sheida Jabalameli ²
Maryam Moghimian ³
Hamidreza Nikyar ³

¹ PhD student, Department of Health Psychology, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.

² Assistant Professor, Department of Psychology, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.

³ Associate Professor, Department of Psychology, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran.

چکیده [English]

The present study was conducted to investigate the the effectiveness of cognitive- behavioral therapy on drug beliefs and addiction memory in opioid addicts undergoing methadone maintenance treatment. In terms of the objective, this research was of an applied type and in terms of the method of conducting the research, it was a semi-experimental design with a pre-test and post-test design with a control group and a 2-month follow-up period. The statistical population of this research included opiate addicts undergoing maintenance treatment with methadone in Bushehr city in the second six months of 2021. In this research, 28 drug addicts were selected using the available sampling method and randomly assigned to experimental and control groups (14 people in the experimental group and 14 people in the control group). The people in the experimental group received cognitive-behavioral therapy during 12 weeks in 12 sessions of 90 minutes. The applied questionnaire included Drug Beliefs Questionnaire (DBQ), and Addiction Memory Scale (AMS). The results showed that cognitive- behavioral therapy has significant effect on the drug beliefs (F=32.92; Eta=0.56; P<0001) and addiction memory (F=27.66; Eta=0.51; P<0001) in opioid addicts undergoing methadone maintenance treatment. Based on this, it can be concluded that cognitive-behavioral therapy with the recognition of spontaneous thoughts, logical errors, objectification of thoughts and methods of avoiding generalization and examining schemas and fundamental cognitions can lead to the acquisition of new cognitive skills and behavioral techniques in addicts. And in this way, to change the drug beliefs and addiction memory.

کلیدواژه‌ها [English]