مقایسه اثربخشی آموزش فرا هیجانی والد محور و بازی درمانی خانواده محور بر کاهش رفتارهای مخل کودکان پیش دبستانی

محمدزاده, زهرا; خادمی اشکذری, ملوک; ابوالمعالی الحسینی, خدیجه

doi:10.22034/jmpr.2022.15555

مقایسه اثربخشی آموزش فرا هیجانی والد محور و بازی درمانی خانواده محور بر کاهش رفتارهای مخل کودکان پیش دبستانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

² دانشیار، گروه روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران.

³ دانشیار، گروه روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران.

10.22034/jmpr.2022.15555

چکیده

مشکلات هیجانی و رفتاری معمولا از دوره پیش از دبستان شروع می‌شوند و آموزش فراهیجانی والد محور و بازی درمانی خانواده محور مداخلاتی هستند که می‌توانند در این زمینه موثر باشند. هدف پژوهش حاضر مقایسه آموزش فراهیجانی والد محور و بازی درمانی خانواده محور بر رفتارهای مخل کودکان پیش دبستانی بود. این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پی‌گیری با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش، شامل کودکان پیش دبستانی شهر تهران در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ بود که با روش نمونه‌گیری هدفمند 45 نفر از آنان انتخاب و به روش تصادفی ساده در سه گروه مساوی آزمایش و گواه قرار گرفتند. والدین گروه آزمایش اول تحت آموزش فراهیجانی والد محور و والدین گروه آزمایش دوم تحت بازی درمانی خانواده محور قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ‌گونه مداخله‌ای دریافت نکرد. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه مشکلات رفتاری راتر استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌ مکرر انجام شد. نتایج نشان‌دهنده این بود که آموزش فراهیجانی والد محور و بازی درمانی خانواده محور بر کاهش رفتارهای مخل کودکان در مرحله پس آزمون و پیگیری اثر معنادار داشته‌اند (0/001>P). اما تفاوت معناداری بین اثربخشی دو گروه وجود نداشته است (0/05<P). آموزش فراهیجانی والد محور و بازی درمانی خانواده محور می‌توانند به عنوان یک مداخله موثر در کاهش رفتارهای مخل کودکان مورد استفاده قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.27173852.1401.17.67.30.2

عنوان مقاله [English]

Comparison of the Efficacy of Parent-centered Meta-Emotional Education and Family-centered Play Therapy on and Disruptive Behaviors in Preschool Children

نویسندگان [English]

Zahra Mohammadzadeh ¹
Molouk Khademi Ashkzari ²
Khadijeh Abolmaali Alhosseini ³

¹ PhD Student in Educational Psychology, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

² Associate Professor, Department of Educational Psychology, Faculty of Education and Psychology, AlZahra University. Tehran, Iran

³ Associate Professor, Department of Psychology, Tehran North Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Emotional and behavioral problems usually start in pre-primary school, and parent-centered meta-emotional training and family-centered play therapy are interventions that can be effective in this field. The purpose of the present study was to compare parent-centered meta-emotional education and family-centered play therapy on the disruptive behaviors of preschool children. This research was applied and its method was semi-experimental with a pre-test, post-test and follow-up design with a control group. The statistical population of the research included preschool children in Tehran in 1400-1401, 45 of them were selected by a purposive sampling method and were divided into three equal experimental and control groups by a simple random method. The parents of the first experimental group underwent parent-centered meta-emotional education, and the parents of the second experimental group underwent family-centered play therapy, and the control group did not receive any intervention. Rater's behavioral problems questionnaire was used to collect data. Data analysis was done using analysis of variance with repeated measurements. The results showed that parent-centered meta-emotional education and family-centered play therapy had a significant effect on reducing children's behavioral problems in the post-test and follow-up phase (P<0.001). There were not significant difference between the effectiveness of the two groups (P>0.05). parent-centered meta-emotional education and family-centered play therapy can be used as an effective intervention in reducing children's behavioral problems.
Keywords: parent-centered meta-emotional education, family-centered play therapy, disruptive behaviors, preschool children

کلیدواژه‌ها [English]

Parent-Centered Meta-Emotional Training
Family-Centered Play Therapy
Disruptive Behaviors
Preschool Children

مراجع

آهنی، رضا؛ و هاشمی نسب، محسن. (1396). مقایسه اختلالات رفتاری در کودکان 12-7 سال دارای والدین سوءمصرف‌کننده مواد با کودکان دارای والدین عادی، نشریه پرستاری کودکان، 3، 30-23.

آذرپیک، قاسم و نصری، صادق. (1396). تاثیر بازی‌های گروهی و محلی بر افزایش مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان کم‌توان‌ذهنی. تعلیم و تربیت استثنایی، ۱، 42-33.

پیرعباسی، زینب و صفرزاده، سحر. (1398). اثربخشی بازی درمانی گروهی بر مهارت های اجتماعی و عملکرد حافظه دانش آموزان دبستانی دختر دارای اختلال یادگیری خاص. مجله پرستاری کودکان، 6، 12-5.

توکلی‌زاده، جهانشیر؛ بوالهری، جعفر؛ مهریار، هوشنگ و دژکام، محمود (1376). همه‌گیرشناسی اختلال‌های رفتاری ایذایی و کمبود توجه در دانش‌آموزان دبستانی شهر گناباد. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی، 3(1)، 52-40.

زرگرانی، نیکو؛ مشهدی، علی؛ و طبیبی، زهرا. (1393). اثربخشی آموزش گروهی نظم جویی هیجان مبتنی بر الگوی گروس بر بازداری رفتاری و شناختی دختران نوجوان مبتلا به نشانگان اختلال شخصیت مرزی و اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی، مجله روانشناسی بالینی، 6، 89-75.

گودینی، رحمان؛ و طهماسبی، سیامک. (1396). تأثیر آموزش مدیریت هیجان به مادران بر مشکلات رفتاری فرزندان از دیدگاه والدین. مجله روانشناسی بالینی، 4،33-41.

فتاحی اندبیل، اعظم؛ صابری، هایده و کواکی، اصغر. (1397). اثربخشی بازی درمانی گروهی شناختی رفتاری و تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای مغز بر کارکردهای اجرایی حافظه فعال و بازداری پاسخ کودکان دارای اختلال بیش فعالی- نقص توجه. فصلنامه عصب روانشناسی، 4، 90-73.

فلاح، فاطمه؛ رضاپور میرصالح، یاسر و بهجتی اردکانی، فاطمه. (1400). اثربخشی بازی درمانی آدلری بر مهارت‌های اجتماعی کودکان دارای اختلال اضطراب اجتماعی: یک طرح سری‌های زمانی. پژوهشهای نوین روانشناختی، 11(42)، 16-1.

مالکی، سارا؛ محمدی‌نیا، زهرا، محمدی نیا، ندا و فتاحی، سعیده. (1399). اثربخشی بازی درمانی شناختی رفتاری بر اضطراب مدرسه و کم‌رویی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری. مجله علوم پزشکی مشهد، 63(5)، 124-110.

نجاتی فر، سارا؛ عابدی، احمد و قمرانی، امیر. (1399). اثربخشی مداخله والد‌محور مبتنی بر فلسفه فرا‌هیجانی گاتمن بر تنظیم شناختی هیجان کودکان با مشکلات رفتاری برونی‌شده. فصلنامه کودکان استثنایی، ۲۰ (۴)، ۲۵-۳۶.

American Psychiatric Association. (2019). American psychiatric association.

Avelar, B. (2020). Views of Emotion in Adulthood: The Role of Caregiver Meta-Emotional Philosophy. URJ-UCCS: Undergraduate Research Journal at UCCS, 13(2).

Bailen, N. H., Wu, H., & Thompson, R. J. (2019). Meta-emotions in daily life: Associations with emotional awareness and depression. Emotion, 19(5), 776.

Breider, S., Hoekstra, P. J., Wardenaar, K. J., Van Den Hoofdakker, B. J., Dietrich, A., & De Bildt, A. (2022). Early-Life Environmental and Child Factors Associated with the Presence of Disruptive Behaviors in Seven-Year-Old Children with Autistic Traits in the Avon Longitudinal Study of Parents and Children. Journal of Autism and Developmental Disorders, 52(6), 2747-2761.

Chen, F. M., Lin, H. S., & Li, C. H. (2012). The role of emotion in parent-child relationships: Children’s emotionality, maternal meta-emotion, and children’s attachment security. Journal of Child and Family Studies, 21(3), 403-410.

D'Amico, A., & Geraci, A. (2022). Sex differences in emotional and meta-emotional intelligence in pre-adolescents and adolescents. Acta Psychologica, 227, 103594.

Eres, R., Lim, M. H., Lanham, S., Jillard, C., & Bates, G. (2021). Loneliness and emotion regulation: Implications of having social anxiety disorder. Australian Journal of Psychology, 73(1), 46-56.

Gao, Z., Chen, S., Pasco, D., & Pope, Z. (2015). A meta‐analysis of active video games on health outcomes among children and adolescents. Obesity reviews, 16(9), 783-794.

Gottman, J. M., Katz, L. F., & Hooven, C. (1996). Parental meta-emotion philosophy and the emotional life of families: Theoretical models and preliminary data. Journal of Family Psychology, 10(3), 243.

Hawes, S. W., Waller, R., Byrd, A. L., Bjork, J. M., Dick, A. S., Sutherland, M. T., ... & Gonzalez, R. (2021). Reward processing in children with disruptive behavior disorders and callous-unemotional traits in the ABCD study. American Journal of Psychiatry, 178(4), 333-342.

Hooven, C., Gottman, J. M., & Katz, L. F. (1995). Parental meta-emotion structure predicts family and child outcomes. Cognition & Emotion, 9(2-3), 229-264.

Jenkins, L. N., & Demaray, M. K. (2012). Social support and self-concept in relation to peer victimization and peer aggression. Journal of School Violence, 11(1), 56-74.

Katz, L. F., & Hunter, E. C. (2007). Maternal meta‐emotion philosophy and adolescent depressive symptomatology. Social Development, 16(2), 343-360.

Mancini, A., & Mancini, F. (2018). Rescripting memory, redefining the self: A meta-emotional perspective on the hypothesized mechanism (s) of imagery rescripting. Frontiers in psychology, 9, 581.

Nursanaa, W. O., & Ady, I. N. C. (2020). Play therapy for children with anxiety disorders. In 5th ASEAN Conference on Psychology, Counselling, and Humanities (ACPCH 2019) (pp. 81-86). Atlantis Press.

Thomas, S., White, V., Ryan, N., & Byrne, L. (2021). Effectiveness of play therapy in enhancing psychosocial outcomes in children with chronic illness: A systematic review. Journal of Pediatric Nursing.

Werhahn, J. E., Mohl, S., Willinger, D., Smigielski, L., Roth, A., Hofstetter, C., ... & Brandeis, D. (2021). Aggression subtypes relate to distinct resting state functional connectivity in children and adolescents with disruptive behavior. European child & adolescent psychiatry, 30(8), 1237-1249.