نقش ابعاد سرشت - منش و روان‌نژندی در پیش‌بینی تنظیم برانگیختگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه روانشناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

2 کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

چکیده

هدف این پژوهش، تعیین نقش ابعاد سرشت و منش و نوروتیسیزم در تنظیم برانگیختگی بود. بدین منظور تعداد 300نفر از دانشجویان دانشگاه شهید مدنی آذربایجان به ‌صورت نمونه‌گیری خوشه ای انتخاب و علاوه بر اطلاعات دموگرافیک، به پرسشنامه سرشت و منش کلونینجر (TCI)، مقیاس نوروتیسیزم (SPI-5)، فرم کوتاه پرسشنامه ذهن آگاهی فرایبورگ (FMI-SF) و مقیاس برانگیختگی بدنی پاسخ دادند. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که الگوی دو عاملی برانگیختگی، از روایی سازه مناسبی برخوردار است. همچنین نتاسج نشان داد بین پشتکار و خودفراروی با باور به آگاهی از احساسات همبستگی مثبت و بین خودراهبری و باور به آگاهی از احساسات، رابطه منفی وجود دارد. همچنین بین پشتکار و خود فراروی با باور به تغییر آگاهی رابطه مثبت و بین نوروتیسیزم و آسیب‌پرهیزی با باور به تغییر آگاهی رابطه منفی وجود دارد. همچنین بین خودراهبری، همکاری و خودفراروی با ذهن آگاهی رابطه مثبت و بین نوروتیسیزم، نوجویی و آسیب‌پرهیزی با ذهن آگاهی رابطه منفی وجود دارد. یافته‌های تحقیق نشان داد که متغیرهای خودفراروی، پشتکار، خودراهبری و پاداش- وابستگی توانستند تنظیم برانگیختگی را از طریق عامل باور به آگاهی از احساسات به طور معنی‌داری پیش بینی کنند. متغیرهای خودراهبری، خودفراروی، پشتکار، نوروتیسیزم و آسیب‌پرهیزی هم توانستند تغییرات تنظیم برانگیختگی را از طریق عامل باور به تغییر آگاهی پیش‌بینی نمایند. از طرفی متغیرهای نوروتیسیزم، آسیب‌پرهیزی و خودراهبری توانستند تغییرات تنظیم برانگیختگی را از طریق ذهن آگاهی به طور معنی‌داری تبیین نمایند. در کل می‌توان چنین نتیجه گرفت که جنبه‌های روانی- بیولوژیکی شخصیت می‌توانند نقش مهم و مؤثری در تنظیم برانگیختگی داشته باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Temperament-Character & Neuroticism in Predicting the Arousal Regulation

نویسندگان [English]

  • Gholamreza Chalabianloo 1
  • Reza Abdi 1
  • Seyedeh Arezoo Kazemi 2
1 Associate Professor, Department of Psychology, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran.
2 M.A, Department of psychology, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran.
چکیده [English]

The aim of the study was to determine the role of temperament-character and neuroticism in predicting the regulation of arousal. For this purpose, 300 students of Azarbaijan Shahid Madani University were selected by cluster sampling and completed the Cloninger temperament character inventory (TCI), Neuroticism Scale (SPI-5), Freiburg Mindfulness Questionnaire (FMI-SF), and the physical arousal scale. The results of factor analysis showed that the two-factor model of arousal has good construct validity. There is a positive correlation between perseverance and self-transcendence with the factor of believing in awareness of emotions and a negative correlation between self-direction and belief in awareness of emotions. There is also a positive relationship between perseverance and self-transcendence with the belief in changing consciousness and a negative relationship between neuroticism and harm avoidance with the belief in changing consciousness. There is also a positive relationship between self-direction, cooperation, and self-transcendence with mindfulness and a negative relationship between neuroticism, novelty-seeking, and harm avoidance with mindfulness. In addition, findings showed that self-transcendence, perseverance, self-direction, and reward-dependence were able to significantly predict the regulation of arousal through the factor of believing in emotional awareness. The self-direction, self-transcendence, perseverance, neuroticism, and harm avoidance were also able to significantly predict the arousal regulation through the belief in changing consciousness. On the other hand, neuroticism, harm avoidance, and self-direction were able to explain the changes in arousal regulation through mindfulness. In general, it can be concluded that the psychobiological aspects of personality can play an important role in regulating arousal.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Temperament Character
  • Neuroticism
  • Mindfulness
  • Arousal

مراجع

اسدی مجره، سامره؛ ایلبیگی، رخساره؛ اکبری، بهمن و حصاری، الهام (1396). روان‌رنجوری، تکانشگری و بدتنظیمی هیجانی در مبتلایان به اختلال مصرف مواد. روانشناسی معاصر، 12 ، 147-143.
دادفر، محبوبه؛ بهرامی، فاضل؛ دادفر، فرشته و یونسی، سید جلال (1389). بررسی پایایی و روایی پرسشنامه سرشت و منش. توانبخشی، 11، 24-15.
رمضانپور کوشالی، محبوبه و رضوی طوسی، سید رقیه (1396). ابعاد سرشت و منش و رفتارهای پرخطر در نوجوانان. روانشناسی معاصر، 12، 814-811.
شریفی درآمدی، پرویز؛ بگیان کوله مرز، محمدجواد؛ ویسی، نصرا...؛ بختی، مجتبی و پادروند، حافظ (1394). ارتباط ابعاد سرشت و منش با بازداری پاسخ در دانش‌آموزان پسر دارای نشانه‌های اختلال سلوک. دوفصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی بالینی و شخصیت، 13، 42-33.
عابدینی، مریم؛ اسدی مجره، سامره و میر بلوک بزرگی، عباس (1396). ذهن آگاهی، بخشودگی بین فردی و بهزیستی معنوی در رضایت از زندگی سالمندان. روانشناسی معاصر، 12، 1134-1130.
علی‌نسب، سمیه؛ شاهقلیان، مهناز و فراهانی، محمد‌نقی (1396). نقش واسطه‌ای ذهن آگاهی در رابطه میان برون‌گرایی/ نورزگرایی و بهزیستی ذهنی. فصلنامه علمی- پژوهشی پژوهش در سلامت روانشناختی، 11، 12-1.
قاسمی جوبنه، رضا؛ عرب‌زاده، مهدی؛ جلیلی نیکو، سعید؛ محمدعلی‌پور، زینب و محسن‌زاده، فرشاد (1394). بررسی روایی و پایایی نسخه فارسی فرم کوتاه پرسشنامه ذهن‌آگاهی فرایبورگ. مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، 14، 150-137.
کاویانی، حسین (1386)، نظریه های زیستی شخصیت. تهران: موسسه انتشارات علوم شناختی.
کاویانی، حسین و پورناصح، مهرانگیـز (1384). اعتباریـابی و هنجارسـنجی پرسشـنامه سرشـت و مـنش کلـونینجر در جمعیت ایرانی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 63، 98-89.
نریمانی، محمد؛ تکلوی، سمیه؛ ابوالقاسمی، عباس و میکائیلی، نیلوفر (1395). اثربخشی آموزش تن آرامی کاربردی مبتنی بر ذهن آگاهی بر ابعاد سرشت و منش زنان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 3، 400-393.
یزدان‌پناه سامانی، روشنک و چلبیانلو، غلامرضا (1395). نقش ابعاد سرشت- منش و سیستم‌های مغزی و رفتاری درپیش‌بینی ویژگی‌های شخصیت خودشیفته. مجله پزشکی ارومیه، دوره 27، شماره 9، 800-791.
یعقوبی، حسن (1393). الگوی ارتباطی بین ابعاد سرشت- منش و سامانه‌های مغزی رفتاری با علائم وسواس جبری. فصلنامه پژوهش‌های نوین روانشناختی، 34، 236-21.
Alonso, P., Menchon, J. M., Jimenez. S., Segalas. J., Mataix-Cols, D., Jaurrieta, N., Labad, J., Vallejo, J., Cardoner, N., & Pujol, J. (2008). Personality dimensions in obsessivecompulsive disorder: Relation to clinical variables. Psychiatry Research, 157, 159- 168.
Amadio, D. M., Master, S. L., Yee, C. M., & Taylor, S. E. (2008). Neurocognitive component of the behavioral inhibition and activation systems: Implications for theories of self-regulation. Psychophysiology, 45, 11-19.
Barnhofer, T., Duggun, D. S., & Griffith, J. W. (2011). Dispositional mindfulness moderates the relation between neuroticism and depressive symptoms. Personality and Individual Differences, 51, 958-962.
Basoglu, C., Oner, O., Ates, A., Algul, A., Bez, Y., Ebrinc, S., & Cetin, M. (2011). Temperament traits and psychopathy in a group of patients with antisocial personality disorder. Comprehensive Psychiatry, 52, 607-612.
Brown, K. W., & Ryan, R. M. (2003), The benefits of being Present:  mindfulness and its role in psychological well-being, Journal of Personality & Social Psychology, 84, 822-848.
Buchanan, T. & Loveday, C. (2020). Neuroticism influences informant ratings of other people's memory performance. Personality & individual differences, 166, 110209.
Celikel, F. C., Kose, S., Cumurcu, B. E., Erkorkmaz, U., Sayar, K., Borckardt, J. J., & Cloninger, R.  (2009).  Cloninger’s temperament and character dimensions of personality in patients with major depressive disorder.  Comprehensive Psychiatry, 50, 556-561.
Chairy (2012).  Spirituality, Self Transcendence, and Green Purchase Intention in Colledge Students.  Social and Behavioral Science, 57, 243-246.
Cloninger, C.R., Svrakic, D.M. (1994). Differentiating normal and deviant personality by the seven-factor personality model. In Strack S., Lorr, M. (Eds.), Differentiating Normal and Abnormal Personality. New York: Springer Publishing.
Condon, D. M. (2017). The SAPA Personality Inventory: An empirically derived, hierarchically organized self report personality assessment model.
Companella, F., Crescentini, C., Urgesi, C., & Fabbro, F.  (2014).  Mindfulness- oriented meditation improves self-related character scales in healthy individuals.  Comprehensive Psychiatry, 55, 1-10.
Deacon, B., & Abramowitz, J. S. (2008). Is Hypochondriasis Related to Obsessive-Compulsive Disorder, Panic Disorder, or Both? An Empirical Evaluation. Journal of Cognitive Psychotherapy: An International Quarterly, 22, 115-127.
Giluk, T. L. (2009). Mindfulness, Big Five Personality, and affect: A meta-analysis. Personality and Individual Differences, 47, 805-811.
Iani, L., Lauriola, M., Cafaro, V., & Didonna, F. (2017). Dimensions of Mindfulness and Their Relations with Psychological Well-Being and Neuroticism. Mindfulness, 8, 664-676.
Kim, J. W., Lee, H. K., & Lee, K. (2013).  Influence of temperament and character on resilience.  Comprehensive Psychiatry, 54, 1-6.
Keough, M. E., Timpano, K. R., Zawilinski, L. L., & Schmidt, N. B. (2011). The Association between Irritable Bowel Syndrom and the Anxiety Vulnerability Factors Body Vigilance and Discomfort Intolerance. Journal of Health Psychology, 16, 91-98.
Kha-Pa, T. (2014). The Great Treatise on the Stages of the Path to Enlightenment (Lam Rim Ham Mo). In J. Cutler & G. Newland (Eds.), Translate by Lamrim Chenmo Translation Committee, Vol 3. (pp. 48-50). Snow Lion Publications, Ithaca, New York: Boulder, Colorado.
Kramer, L., Sander, C., Bertsch, K., Gescher, D.M., Cackowskic, S., Hegerl, U. & Herpertz, S.C. (2019). EEG-vigilance regulation in borderline personality disorder. International Journal of psychophysiology, 139,10-17.
Mardaga, S. & Hansenne, M. (2007). Relationships between cloninger’s biosocial model of personality and the behavioral inhibition/approach systems (BIS/BAS). Personality & Individual Differences, 42, 715-722.
Mehling, W. E., Gopisetty, V., Daubenmier, J., & Price, C. J. (2009). Body awareness: Construct and self-report measures. PLOS ONE, 4, e5614.
Moradi, S., Mohammadkhani, P., Mahmoudzadeh, Sh., Dolatshahi, B., & Mehrabinia, F. (2018). The Relationship Between Dispositional Mindfulness, Temperament and Character Dimensions of Personality and Identity Styles. Practice in Clinical Psychology, 6, 93-100.
Pennebaker, J. W., & Skelton, J. A. (1981).  Selective Monitoring of Physical Sensations.  Journal of Personality, 41, 212-223.
Roberts, B. W., Smith, J., Jackson, J. J., & Edmonds, G. W. (2009). Compensatory conscientiousness and health in older couples.  Psychological Sciences, 20, 553-559.
Rusting, C. L. & Larsen, R. J. (1997). Extreaversion, Neuroticism and susceptibility to positive and negative affect: A Test of two theoretical models. Personality and Individual Differences, 22, 607-612.
Shapiro, S. L., Carlson, L. E., Astin, J. A., & Freedman, B. (2006). Mechanisms of mindfulness. Journal of Clinical Psychology, 62, 373-386.
Tampson, B. L., & Waltz, J. (2007). Everyday mindfulness and mindfulness meditation: Overlapping constructs or not? Personality and Individual Differences, 43, 1875-1885.
Turiano, N. A., Mroczek, D. K., Moynihan, J., & Chapman, B. P. (2013). Big 5 personality traits and interleukin-6:  Evidence for “healthy Neuroticism” in a US population sample. Brain, Behavior, and Immunity, 28, 83-89.
Vago, D. R., & Silbersweig, D. A. (2012).  Self-awareness, Self-regulation, and Self-trancendence (S-ART):  a framework for understanding the neuro biological mechanism of mindfulness.  Frontier Human Neuroscience, 6, 1-30.
Vujanovic, A. A., Zvolensky, M. J. Bernstein, A., Feldner, M. T., & McLeish, A. C. (2007).  A test of the interactive effects of anxiety sensitivity and mindfulness in the prediction of anxious arousal, agoraphobic cognitions, and body vigilance. Behaviour Research and Therapy, 45: 1393-1400.
Walach, H., Buchheld, N., Buttenmüller, V., Kleinknecht, N., & Schmidt, S. (2006).  Measuring mindfulness, The Freiburg mindfulness inventory (FMI). Personality Individual Differences; 40, 1543-1555.
Watson, D., & Casillas, A. (2003). Neuroticism: Adaptive and maladaptive features. In E. C. Chang & L. J. Sanna (Eds.), Virtue, vice, and personality: The complexity of behavior (pp. 145-161). Washington, DC, US: American Psychological Association.
Wells, Leisa, L. (2010). Associations between Mindfulness and Symptoms of Anxiety. Electronic Theses and Dissertations. Paper 1370.
Weston, S. J., & Jackson, J. J (2015).  Identification of the healthy neurotic:  personality traits predict smoking after disease onset.  Journal of Research in Personality, 54, 61-69.
Weston, S. J., & Jackson, J. J (2018). The role of vigilance in the relationship between neuroticism and health:  A registered report.  Journal of Research in Personality, 73, 27-34.
Wordworth, W. (2003). A Psychobiological model of temperament and character: TCI. Yeni Symposium, 41,86-97.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 19 مهر 1399
  • تاریخ بازنگری: 28 بهمن 1399
  • تاریخ پذیرش: 11 اردیبهشت 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار