رابطه بین الگوهای ارتباطی و جو عاطفی خانواده با سرزندگی تحصیلی دانش‌آموزان: نقش میانجی تاب‌آوری تحصیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

2 استادیار، گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه بین الگوهای ارتباطی و جو عاطفی خانواده با سرزندگی تحصیلی به میانجی‌گری تاب‌آوری تحصیلی دانش-آموزان بود. پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش، کلیه دانش آموزان متوسطه دوم شهر قزوین در نیم سال تحصیلی 1399- 1400 بودند. نمونه آماری شامل 387 دانش‌آموز مقطع متوسطه دوم شهر قزوین بود که با استفاده از نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شده بود. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه الگوهای ارتباطی خانواده فیتزپاتریک و ریچی (1994)، پرسشنامه جو عاطفی خانواده هیل برن (1964)، پرسشنامه سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی زاده (1393)، تاب‌آوری تحصیلی ساموئلز (2004)، استفاده شد. روش تحلیل داده مدل‌یابی معادلات ساختاری بود که کلیه تحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS26 و AMOS24 صورت گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد که رابطه ساختاری الگوهای ارتباطی و جو عاطفی خانواده با سرزندگی تحصیلی از طریق میانجی‌گری تاب‌آوری تحصیلی دانش‌آموزان برازش دارد. نتایج حاصل از روابط مستقیم متغیرهای پژوهش در مدل نهایی نشان می‌دهد که در کل نمونه تمامی ضرایب مسیر به غیر از جهت‌گیری هم‌نوایی با تاب‌آوری تحصیلی از لحاظ آماری معنادار بود. براساس یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که رابطه الگوهای ارتباطی و جو عاطفی خانواده با سرزندگی تحصیلی به واسطه نقش تاب‌آوری تحصیلی برازش دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Communication Patterns and Family Emotional Atmosphere with Academic Vitality of High school Students Mediated by Academic Resilience

نویسندگان [English]

  • Amirmohamad Razi 1
  • Samereh Asadi Majareh 2
1 Master student of Family Counseling, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran.
2 Assistant Professor, Department of Psychology, Rasht Branch, Islamic Azad University, Rasht, Iran.
چکیده [English]

The aim of this study was to determine the relationship between communication patterns and family emotional atmosphere with academic vitality mediated by students' academic resilience. The present study was a descriptive correlational study. The statistical population of the study was all high school students in Qazvin in the academic year 1399-1400. The statistical sample consisted of 387 high school students in Qazvin who were selected using available sampling. The Fitzpatrick and Ritchie (1994) Family Pattern Communication Patterns Questionnaire, the Hillburn Family Emotional Questionnaire (1964), Hossein Chari and Dehghanizadeh (2014) Academic Vitality Questionnaire, and the Samuels (2004) Academic Resilience Questionnaire were used to collect data. The data analysis method was structural equation modeling that all analyzes were performed using SPSS26 and AMOS24 software. Findings showed that the structural relationship between communication patterns and emotional atmosphere of the family with academic vitality through the mediation of students' academic resilience is appropriate. The results of direct relations between the research variables in the final model show that in the whole sample all path coefficients except the orientation of compliance with academic resilience were statistically significant. Based on the research findings, it can be concluded that the relationship between communication patterns and emotional atmosphere of the family with academic vitality is appropriate due to the role of academic resilience.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Communication Patterns
  • Family Emotional Atmosphere
  • Academic Vitality
  • Academic Resilience

مراجع

افضلی، لیلا؛ و اسماعیلی، سمیه. (1398). رابطه جهت‌گیری هدفی (با نقش میانجی تاب­آوری تحصیلی) و درگیری تحصیلی. نشریه توانمندسازی کودکان استثنایی، 10(2)، 216-226.
آقایی، محمد. (1395). تأثیر مهارت‌های ارتباطی بر جرأت آموزی بر افزایش خودپنداره دانش آموزان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.
حسین چاری، محمدحسین؛ مرادی، مرتضی؛ و سلیمانی خشاب، عباسعلی. (1393). سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوهای ارتباطات خانواده و ساختار کلاس؛ نقش واسطه‌ای ابعاد خودکارآمدی، فصلنامۀ روانشناسی تربیتی، 32 (5)، 78-90.
خیاطی، کامران؛ و مرادی، محسن. (1399). بررسی رابطه تاب­آوری تحصیلی و اضطراب با سلامت روانی دانش‌آموزانی شهر شیراز. مجله تحقیقات نظام سلامت، 7(19)، 290-295.
دهقانی زاده، محمد؛ و حسین چاری، محمدحسین. (1391). بررسی نقش میانجی‌گری ابعاد خودکارآمدی در رابطه‌ی الگوهای ارتباطی خانواده و جهت‌گیری‌های دینی با سرزندگی تحصیلی. مجله­ مطالعات آموزش و یادگیری، 2 (4)، 32-43.
رمضان پور، علیرضا؛ کورش نیا، مریم؛ مهر یار، امیر هوشنگ؛ و جاویدی، حجت اله. (1398). رابطه بین ابعاد الگوهای ارتباطی خانواده و احساس تعلق به مدرسه با تاب­آوری تحصیلی به واسطه خودتنظیمی تحصیلی در بین دانش آموزان. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی، 10 (37)، 246-225.
سوری، حسین؛ امرایی، کورش؛ ناصری نیا، قباد؛ و مراد نژاد، امین. (1397). بررسی نقش واسطه‌ای جو عاطفی خانواده در رابطه بیم تاب­آوری و شادکامی در دانش آموزان. فصلنامه خانواده و پژوهش، 47، 33-52.
فخاریان، جمیله؛ یعقوبی، ابوالقاسم؛ ضرغام حاجبی، مجید و محققی، حسین. (1399). پیش‌بینی سرزندگی تحصیلی بر اساس جو عاطفی خانواده، درگیری تحصیلی و خودکارآمدی تحصیلی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 63(2)، 2391-2401.
فرخی، مهرداد؛ و سبزی، کامران. (1399). تأثیر آموزش حل مسئله بر سرزندگی تحصیلی، خود پنداری دانشجویان دانشکده پرستاری و مامایی حضرت فاطمه (س) شیراز. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 5 (2 )،137 تا 155.
کوتی، فرزانه؛ رجبی، غلامرضا؛ و سودانی، منصور. (1386). رابطه جو عاطفی خانواده و حمایت اجتماعی با سالمت عمومی در دانش آموزان دختر پایه اول مقطع متوسطه شهر اهواز. فصلنامه علمی-ترویجی یافته‌های نو در روانشناسی، 2(5)، 4-18.
نجاتی، کوثر. (1397). بررسی مهارت‌های ارتباطی، سبک‌های یادگیری در مدیریت کلاس درس با شنود مؤثر دانشجویان شهر کرمان. پایان‌نامه کارشناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان.
همتی، مهدی؛ و فدوی، علی. (1397). تعیین عوامل مؤثر بر تاب­آوری تحصیلی در سه سطح فردی- شخصیتی، خانواده و مدرسه، فصلنامه روان­شناسی، 23(4)، 76-80.
Amato, M. (2016). Promoting student resilience in school contexts. Theory into Practice, 46(2), 162–169.
Bean, N., & Eaton, R. (2001). Students’ perceptions of classroom activities: Are there grade-level and gender differences? Journal of Educational Psychology, 94(3), 539 – 544.
Cappella, R., & Wenstein. D. (2019) The academic lives of the neglected, rejected, popular and controversial children. Child Development, 66, 754-763.
Chefi, T., Mcloead, N., & Atkin. V. (1971) The Effectiveness Of On Assertiveness Traning Program On Adolsents Assertiveness Level –Elementary Education Online8(2),485-492-2009.Http:// Ilkoyrtim –Online.Org. Tv
Glelasor, M. (2019). Academic resilience in African American students: A study of recovery from proximal risk, Ph.D., Emory University.
Hutuniz, B. (2018). Psychosocial resilience and protective mechanisms. In J. E. Rolf, A. S. Masten, D. Cicchetti, K. Nuechterlein, and S. Weintraub (Eds.), Risk andprotective factors in the development of psychopathology (pp.181-214). New York: Cambridge University Press.
Marcela, V. (2014). The effects of leader and follower emotional intelligence on performance and attitude: An exploratory study. The Leadership Quarterly, 13 (3), 243-274.
Mouse, C. (2019). Fostering the future: Resilience theory and the practice of positive psychology. In P. A. Linley and S. Jozeph and (Eds), Positive psychology in practice (pp. 521-539). Hoboken: New Jersey.
Nill, N. (2020). Self Statment and Self Evaluation A Cognitive Response. Analysis Modification De Conduct, 20, 235-334.
Nota, M., Soresi, B., & Zimerman, B. (2020). Academic resilience and family psychosocial process among children of parents with serious mental disorders. Journal of Child and Family Studies, 10(1), 115-137.
Putwain, T., Connors, G., Symes, F., Douglas, R., & Osborn, N. (2011). Coping with stress: The roles of Academic buoyancy & regulation and development. In S. A. Wolchik, and I. N. Sandler (Eds.), Handbook of children's coping: Linking theory and intervention (pp. 41-70). New York: Plenum Press.
Smith. M. (2020). Cultivating resiliency, a guide for parent and school personnel. Published by scholastic.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 16 بهمن 1400
  • تاریخ بازنگری: 18 فروردین 1401
  • تاریخ پذیرش: 20 فروردین 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار