مقایسه اثربخشی آموزش واقعیت‌درمانی و مثبت‌اندیشی بر خودناتوان‌سازی و جهت‌گیری منفی به مشکل، با نقش تعدیل کننده جنسیت در دانش آموزان نابینای مقتطع متوسطه دوم شهر اردبیل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

2 دانشجوی دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر اثربخشی آموزش واقعیت‌درمانی و مثبت‌اندیشی بر خودناتوان‌سازی و جهت‌گیری منفی به مشکل، با نقش تعدیل‌کننده جنسیت در دانش‌آموزان نابینای مقطع متوسطه دوم در شهر اردبیل بود. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون – پس‌آزمون و پیگیری بود. جامعه آماری متشکل از دانش‌آموزان دختر و پسر نابینای مقطع متوسطه دوم شهر اردبیل (سال تحصیلی ۱۳۹۹) بود. ۶۶ نفر داوطلب بصورت هدفمند و به روش نمونه‌گیری تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (هر گروه ۲۲ نفر) انتخاب شدند، آموزش مداخله‌ای برای گروه واقعیت‌درمانی ۱۰ جلسه و مثبت‌اندیشی ۸ جلسه در نظر گرفته شد. نابینایی مطلق و تحصیل در مقطع متوسطه دوم به عنوان ملاک ورودی و تحت نظر روانپزشک نبودن، عدم مصرف دارو و عدم حضور در بیش از 3 جلسه، به عنوان ملاک‌های خروجی در نظر گرفته شد. داده‌ها با پرسشنامه خودناتوان‌سازی، و جهت‌گیری منفی ‌به مشکل جمع‌آوری شدند. برای تحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل کووارایانس چند متغیره و آزمون تعقیبی بنفرونی بوسیله نرم افزار 21 spssاستفاده شد. یافته‌ها بیانگر آن بود که مداخله درمانی مثبت‌اندیشی و واقعیت‌درمانی موجب ظهور تفاوت بین دوگروه آزمایش و گروه گواه با نقش تعدیل کننده جنسیت در خودناتوان سازی و جهت‌گیری منفی به مشکل بود، که البته در دوره پیگیری نیز ماندگار بود (0/05>P). می‌توان نتیجه گرفت که آموزش واقعیت درمانی و مثبت اندیشی در بهبود وضعیت گروه آزمایش در حوزه خودناتوان سازی و جهت‌گیری منفی به مشکل موثر بوده، لذا بکارگیری آن در دانش‌آموزان نابینا مورد تاکید قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Compare Effectiveness of Reality, Therapy and Positive Thinking Training on Self-Disability and Negative Problem Orientation, With the Moderating Role of Gender in the Blind

نویسندگان [English]

  • Farzaneh Hooman 1
  • Farzaneh Sadat Marvi Noghani 2
1 Assistant Professor, Department of Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
2 PhD Student in Exceptional Child Psychology, Ahvaz Branch, Islamic Azad University, Ahvaz, Iran.
چکیده [English]

The aim of this study was the effectiveness of reality therapy and positive thinking training on self-disability and negative problem orientation, with a moderating role in blind high school students in Ardabil. The research method was quasi-experimental with pre-test-post-test design and follow-up. The statistical population consisted of blind male and female high school students in Ardabil (academic year 1399). Sixty-six volunteers were purposefully selected by random sampling in two experimental groups and one control group (22 people in each group). Intervention training was considered for the reality therapy group for 10 sessions and positive thinking for 8 sessions. Absolute blindness and education in secondary school were considered as entrance criteria and not being under the supervision of a psychiatrist, not taking medication and not attending more than 3 sessions were considered as exit criteria. Data were collected through a questionnaire of self-disability and negative orientation to the problem. Multivariate analysis of covariance and Beferroni post hoc test using SPSS 21 software were used to analyze the data. Findings indicated that positive-thinking therapy intervention and reality-therapy resulted in differences between the experimental and control groups with a gender-modulating role in self-disability and negative orientation to the problem, which was persistent in the follow-up period (P <0.05). It can be concluded that reality therapy and positive thinking training is effective in improving the condition of the experimental group in the field of self-disability and negative orientation to the problem, so its use is emphasized in blind students..

کلیدواژه‌ها [English]

  • Reality Therapy
  • Positive Thinking
  • Self-Empowerment
  • Negative Orientation to the Problem
  • Blind Students

مراجع

جاماسیان‌مبارکه، آزیتا؛ دوگانه‌ای‌فرد، فریده (1396). اثر بخشی واقعیت‌درمانی گروهی بر افزایش تاب آوری، امید به زندگی و بهبود کیفیت زندگی زنان نابارور مرکز ناباروری صارم. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، 8، 29، 262-237.
حیدری، محمود؛ خداپناهی، محمد کریم؛ و دهقانی، محسن (1388). بررسی ویژگی‌های روانسنجی مقیاس خودناتوان سازی. تحقیقات علوم رفتاری، 7 (2)، 106-97.
ساده،‌ گلچهره؛ نوفرستی، اعظم (1398).کاهش پرخاشگری و هیجانات منفی نوجوانان از خلال آموزش واقعیت درمانی. هفتمین کنگره انجمن روانشناسی ایران تهران، 60-48.
شریفی‌درآمدی؛ پرویز (1390). بررسی تاثیر آموزش مهارتهای اجتماعی مبتنی بر رویکردشناختی رفتاری بر سازگاری دانش‌آموزان نابینا. مجله روانشناسی افراد استثنایی، سال اول، 1، 66-45.
شیشه‌فر، سپیده؛ کاظمی، ‌فرنگیس؛ و پزشکی، شهلا (1396). اثربخشی واقعیت درمانی بر شادکامی و مسئولیت پذیری مادران کودکان در خود مانده. مجله روانشناسی افراد استثنایی، 7 (27)، 77-53.
محمود علیلو، مجید؛ شاه‌جویی، تقی و ‌هاشمی، زهره  (1389). مقایسه عدم تحمل بلاتکلیفی، اجتناب شناختی، جهت‌گیری منفی به مشکل و باورهای مثبت در مورد نگرانی بین بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر و افراد عادی، پژوهش‌های نوین روانشناختی. 5 (2)، 187-169.
نامنی، محمدرضا؛ حیات روشنایی، افسانه و ترابی میلانی، فریده (1396). تحول روانی آموزش و توانبخشی نابینایان. تهران نشر سمت.
Arditte, K. A., Shaw, A. M., & Timpano, K. R. (2016). Repetitive negative thinking: A transdiagnostic correlate of affective disorders. Journal of Social and Clinical Psychology, 35(3), 181-201.
Broadbridge, C. L. (2018). Is the centralization of potentially traumatic events always negative? An expansion of the Centrality of Events Scale. Applied cognitive psychology, 32(3), 315-325.
Casale, S., Caplan, S. E., & Fioravanti, G. (2016). Positive metacognitions about Internet use: The mediating role in the relationship between emotional dysregulation and problematic use. Addictive behaviors, 59, 84-88.
D’Zurilla, T. J., Nezu, A. M. (2007). Problem-solving therapy: A positive approach to clinical Intervention. New York: Spring Publishing Company.
Eagleson, C., Hayes, S., Mathews, A., Perman, G., & Hirsch, C. R. (2016). The power of positive thinking: Pathological worry is reduced by thought replacement in Generalized Anxiety Disorder. Behaviour research and therapy, 78, 13-18.
El Keshky, M. E. S., & Mohammed, N. Y. (2017). Positive thinking as a means for enhancing the self-esteem of visually impaired and blind people: a systematic review. The Int J Soc Sci & Human Invent, 4(3), 3346-55.
Eskin, M. (2013). Social Problem-Solving Therapy in the Clinical Practice. Elsevier. Turkey.
Hamidi, F., Otaghi, M., & M Paz, F. (2020). Effectiveness of positive thinking training on self-assertiveness of teenage girls. Women’s Health Bulletin, 7(1), 11-17.
Hasegawa, A., Hattori, Y., Nishimura, H., & Tanno, Y. (2015). Prospective associations of depressive rumination and social problem solving with depression: A 6-month longitudinal study. Psychological Reports, 116(3), 870-888.
Hearn, C. S., Donovan, C. L., Spence, S. H., & March, S. (2017). A worrying trend in Social Anxiety: To what degree are worry and its cognitive factors associated with youth Social Anxiety Disorder? Journal of Affective Disorders, 208, 33-40.
Huang, C. Q., Dong, B. R., Lu, Z. C., Yue, J. R., & Liu, Q. X. (2010). Chronic diseases and risk for depression in old age: a meta-analysis of published literature. Ageing research reviews, 9(2), 131-141.
Kalmbach, D. A., Pillai, V., & Ciesla, J. A. (2016). The correspondence of changes in depressive rumination and worry to weekly variations in affective symptoms: A test of the tripartite model of anxiety and depression in women. Australian Journal of Psychology, 68(1), 52-60.
Motamed-Jahromi, M., Fereidouni, Z., & Dehghan, A. (2017). Effectiveness of positive thinking training program on nurses’ quality of work life through smartphone applications. International scholarly research notices, 2017.
Nezu, A. M., Wilkins, V. M., & Nezu, C. M. (2004). Social problem solving, stress, and negative affect. In E. C. Chang, T. J. D'Zurilla, & L. J. Sanna (Eds.), Social problem solving (pp. 49–65). Washington, DC: American Psychological Association.
Nyman, S. R., Dibb, B., Victor, C. R., & Gosney, M. A. (2012). Emotional well-being and adjustment to vision loss in later life: a meta-synthesis of qualitative studies. Disability and rehabilitation, 34(12), 971-981
Papadopoulos, K., Montgomery, A. J. & Chronopoulou, E. (2017). The impact of visual impairments in self-esteem and locus of control. Research in developmental disabilities, 34(12), 4565-4570
Papadopoulos, K., Montgomery, A. J., & Chronopoulou, E. (2013). The impact of visual impairments in self-esteem and locus of control. Research in developmental disabilities, 34(12), 4565-4570
Parmar, S. D. (2015). Positive thinking can change our life. The International Journal of Indian Psychology, 2(3), 27-30
Pinter, B., & Greenwald, A. G. (2005). Clarifying the role of the “other” category in the self-esteem IAT. Experimental Psychology, 52(1), 74-79.
Ramgopal, C. N., Roshini, R., & Gopal, C. R. (2020). Effects of Self Esteem Enhancement Training Program Among Visually Impaired and Blind People. Annals of Tropical Medicine and Public Health, 23, 231-502
Ribeiro, M. V. M. R., Hasten-Reiter Júnior, H. N., Ribeiro, E. A. N., Jucá, M. J., Barbosa, F. T., & Sousa-Rodrigues, C. F. D. (2015). Association between visual impairment and depression in the elderly: a systematic review. Arquivos brasileiros de oftalmologia, 78, 197-201.
Robichaud, M. Dugas, M.J. (2005). Negative Problem Orientation (part II): Psychometric Properties of a New Measure, Behaviour Research and Therapy, 43, 39-401
Sakkalou, E., Sakki, H., O'reilly, M. A., Salt, A. T., & Dale, N. J. (2018). Parenting stress, anxiety, and depression in mothers with visually impaired infants: A cross‐sectional and longitudinal cohort analysis. Developmental Medicine & Child Neurology, 60(3), 290-298.
Serra Taylor, J. A., & Irizarry-Robles, C. Y. (2015). Fatores protetores da depressão em uma mostra de adultos maiores em porto rico: Auto eficácia, escolaridade e outras variáveis sócio demográficas. Acta colombiana de psicología, 18(1), 125-134.
Spinhoven, P., Drost, J., van Hemert, B., & Penninx, B. W. (2015). Common rather than unique aspects of repetitive negative thinking are related to depressive and anxiety disorders and symptoms. Journal of Anxiety Disorders, 33, 45-52.
Sternheim, L., Startup, H., Saeidi, S., Morgan, J., Hugo, P., Russell, A., & Schmidt, U. (2012). Understanding catastrophic worry in eating disorders: Process and content characteristics. Journal of Behavior Therapy and Experimental Psychiatry, 43(4), 1095-1103.
Takeuchi, H., Taki, Y., Nouchi, R., Hashizume, H., Sekiguchi, A., Kotozaki, Y., & Kawashima, R. (2013). Anatomical correlates of self-handicapping tendency. Cortex, 49(4), 1148-1154.
Török, L., & Szabó, Z. P. (2018). The theory of self-handicapping: Forms, influencing factors and measurement. Ceskoslovenska Psychologie, 62(2), 173-188.
Vitorino, L. M., Teixeira, C. A. B., Boas, E. L. V., Pereira, R. L., Santos, N. O. D., & Rozendo, C. A. (2017). Fear of falling in older adults living at home: associated factors. Revista da Escola de Enfermagem da USP, 51.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 03 اسفند 1400
  • تاریخ بازنگری: 28 اسفند 1400
  • تاریخ پذیرش: 05 فروردین 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار