بررسی اثربخشی رفتار درمانی شناختی متمرکز بر اندیشناکی در کاهش اندیشناکی (نشخوار فکری)، علایم افسردگی و بهبود راهبردهای حل مساله

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی، گروه روانشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 دانشیار، گروه روانشناسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 دکترای تخصصی روان شناسی بالینی.

چکیده

اهداف: اندیشناکی در دهه‌‎های اخیر به عنوان یک مولفۀ فراتشخیصی در سبب‎‌شناسی و تداوم اختلال افسردگی، اختلالات اضطرابی و انواع دیگر اختلالات روانی و جسمی دخیل شناخته شده است. در تازه‌‎ترین رویکرد مرتبط، اندیشناکی به عنوان یک عادت ذهنی فرمول‎‌بندی شده و هدف اصلی درمان قرار می‎‌گیرد. این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی رفتار درمانی شناختی متمرکز بر اندیشناکی در کاهش میزان اندیشناکی، علایم افسردگی و بهبود راهبردهای حل مساله، انجام شد. مواد و روش‎‌ها: طرح پژوهش شامل طرح تجربی تک آزمودنی با خطّ پایۀ چندگانه و اندازه‌گیری مکرّر است. هفت نفر از طریق نمونه‌‎گیری هدفمند، یک نفر به عنوان شرکت‎‌کنندۀ آزمایشی (زن) و شش نفر گروه نمونه (سه زن و سه مرد) در یازده الی بیست جلسۀ هفتگی 60 دقیقه‌‎ای شرکت کردند. ابزارهای پژوهش شامل مصاحبۀ ساختاریافتۀ تشخیصی برای DSM-IV (SCID)، مقیاس سبک پاسخ (RSQ)، مقیاس افسردگی بک-ویراست دوّم و مقیاس حل مسالۀ کسیدی و لانگ بودند. برای سنجش عملیاتی میزان کارآیی نتایج پژوهش، ملاک‎‌های اندازۀ تغییر (درصد بهبود و شاخص تغییر پایا)، کلیّت تغییر، عمومیت تغییر، میزان پذیرش، ایمنی و ثبات مورد بررسی قرار گرفتند. یافته‎‌ها: 50/6 درصد کاهش در نمرات RSQ و 51/6 درصد کاهش در نمرات BDI-II به صورت میانگین در پنج نفر از شرکت‎‌کنندگان مشاهده شد. این میزان بهبود در پیگیری یک ماهه حفظ شد. هم چنین، تغییرات نسبی در راهبردهای حل مسالۀ افراد به وجود آمد. نمرات افراد در شاخص گرایش از مقیاس حل مساله کسیدی و لانگ بهبود نسبی نشان داد. در شش نفر، تشخیص اختلال افسردگی اساسی برطرف شد. نتیجه‌‎گیری: با توجّه به نقش برجستۀ اندیشناکی در بروز و تداوم و افزایش احتمال عود/بازگشت اختلال افسردگی و نقش آن در سبب‌شناسی و تشدید سایر اختلالات روان شناختی و جسمی، درمانگران می‌‎توانند از رویکرد مذکور، به تنهایی یا به همراه سایر رویکردهای درمانی برای تضعیف عادت اندیشناکی و تسهیل فرآیند روان درمانی و کاهش احتمال عود/بازگشت علایم استفاده کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Rumination-Focused Cognitive Behavior Therapy Efficacy on Reducing Rumination, Depressive Symptoms and Improving Problem Solving Strategies

نویسندگان [English]

  • Elham Eshtad 1
  • Masoud Gholamali Lavasani 2
  • Hassan Hamidpour 3
  • Seyed Saieed Pournaghash Tehrani 2
1 PhD Student of Psychology, Department of Psychology, University of Tehran, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Psychology, University of Tehran, Tehran, Iran.
3 PhD in Clinical Psychology.
چکیده [English]

Objectives: Rumination is a common residual symptom of depression which plays an important role in onset and permanence of depressive episodes. The aim of this study was to evaluate the efficacy of Rumination-Focused cognitive behavior therapy on decreasing rumination habit, depressive symptoms and improving problem solving strategies. Methods: The research method was single-subject with multiple baseline and repetitive evaluation design. Seven participants (4 women and 3 men-one woman as pilot participant) meeting the including criteria, took part in 11-20, 60 minutes therapy sessions. Depression, rumination and problem solving strategies were measured by BDI-II, Response Style Questionnaire (RSQ) and Cassidy and Long’s problem-solving Scale, before first session, during therapy sessions and after last one. Inorder to evaluate the efficacy of the treatment, indexes of magnitude of change (Improvement percentage and Reliable change index), Universality of change, Generality of change, Acceptablity, Safety and Stability were calculated. Results: Treatment produced significant improvements in depressive symptoms and rumination: 5 out of 7 participants showed % 50/6 reduction in RSQ and % 51/6 reduction in BDI-II. The improvement was sustained in one month fallow up. The sample’s scores in orienting strategy of Cassidy and Long’s problem-solving Scale showed some improvement. After treatment, participants did not fulfill criteria for Major Depressive Disorder.Conclusion: Treating depressive rumination appears to yield generalized improvement in depression and co-morbidity. This study provides preliminary evidence that rumination-focused CBT may be an efficacious treatment for medication-refractory residual depression.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rumination-Focused Cognitive Behavior Therapy
  • Rumination
  • Depressive Symptoms
  • Problem Solving

مراجع

انجمن روان‎پزشکی امریکا (2013). راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‎های روانی. ترجمۀ فرزین رضاعی، علی فخرایی، آتوسا فرمند، علی نیلوفری، ژانت هاشمی آذر، فرهاد شاملو، انتشارات ارجمند: تهران، 1393.
باقری نژاد، م؛ صالحی فدردی، ج؛ طباطبائی، م (1389). رابطۀ بین اندیشناکی و افسردگی در نمونه‎ای از دانشجویان ایرانی. مجلّۀ مطالعات تربیتی و روان شناسی، 11 (1)، 21-38.
برمال، ف؛ صالحی فدردی، ج؛ طبیبی ز (1397). اثربخشی آموزش ذهن‎آگاهی بر نشخوار ذهنی، شیوۀ حلّ مساله و تنظیم شناختی هیجان افراد مبتلا به افسردگی. مطالعات روان شناختی، 14 (2)، 91-107.
دابسون، ک ا؛ محمدخانی، پ (1386). مختصات روانسنجی پرسش‎نامۀ افسردگی بک-2 در یک نمونۀ بزرگ مبتلایان به افسردگی اساسی. ویژه‎نامۀ توان‎بخشی در بیماری‎ها و اختلالات روانی، 8، 80-86.
رهبران، ر؛ کرمی، ر؛ شاه محمدی، م (1398). اثربخشی درمان فعال سازی رفتاری بر کاهش نشخوار فکری و افسردگی در نوجوانان. اندیشه و رفتار، 13 (52)، 17-26.
شریفی، و؛ اسعدی، س م؛ محمدی، م؛ امینی، ه؛ کاویانی، ح؛ سمنانی، ی؛ شعبانی، ا؛ شهریور، ز؛ داوری آشتیانی، ر؛ حکیم شوشتری، م؛ صدیق، ا؛ جلالی رودسری، م (1384). پایایی و قابلیت اجرای نسخۀ فارسی مصاحبۀ ساختاریافته تشخیصی برای SCID براساس DSM-IV. فصلنامۀ تازه‎های علوم شناختی، 8 (1)، 10-22.
عباسی، ر؛ خادملو، م (1397). اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ درﻣﺎن ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ذﻫﻦ آﮔﺎﻫﻲ ﺑﺮﻃﺮﺣﻮارة  ﻧﻘﺺ/ﺷﺮم، ﻧﺸﺨﻮار ذهنی و انزوای اجتماعی زنان کمالگرا. مطالعات روانشناختی دانشکدۀ علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه الزهرا، 14 (1)، 127-145.
محمدخانی، پ؛ جهانی تابش، ع؛ تمنائی‎فر، ش (1384). مصاحبۀ بالینی ساختاریافته برای اختلالات DSM-IV. تهران: نشر فرادید.
محمّدی، ف؛ صاحبی، ع (1380).بررسی سبک حلّ مساله در افراد افسرده و مقایسۀ آن با افراد عادی. مجلّۀ علوم روان شناختی، 1 (1)، 24-42.
مارتل، س. ر؛ دیمیدجیان، س؛ هرمان-دون، ر (1394). درمان افسردگی با فعال سازی رفتاری: راهنمای کاربردی برای متخصصان بالینی (چاپ دوّم). ترجمۀ سامان نونهال و سید علی محمد موسوی. تهران: انتشارات ارجمند.
منصوری، ا؛ بخشی‎پور رودسری، ع؛ محمودعلیلو، م؛ فرنام، ع؛ فخاری، ع (1390). مقایسۀ نگرانی، وسواس فکری و اندیشناکی در افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر، اختلال وسواس- اجبار، اختلال افسردگی عمده و افراد بهنجار. مطالعات روان شناختی، 7 (4)، 55-74.
وات‎کینز، ادوارد ر. (1396). درمان شناختی-رفتاری متمرکز بر اندیشناکی. ترجمۀ الهام اشتاد. تهران: انتشارات ابن سینا.
 Barlow, D. H., Hersen, M. (1984). Single Case Experimental Designs. Boston: Allyn and Bacon.
Beck, A. T., Steer, R. A., Brown, G. K. (1996). Manual for the Beck Depression Inventory-II. The Psychological Corporation: Harcourt Brace & Company, San Antonio.
Brosschot, J. F., Verkuil, B., & Thayer, J. F. (2010). Conscious and unconscious perseverative cognition: Is a large part of prolonged physiological activity due to unconscious stress? Journal of Psychosomatic Research, 69, 407–416.
Cook, L., Mostazir, M., & Watkins, E. (2019). Reducing stress and preventing depression (RESPOND): Randomized controlled trial of web-based rumination-focused cognitive behavioral therapy for high-ruminating university students. Journal of Medical Internet Research, 21(5), 18.
Desmet, M. M., Meganck, R., Truijens, F., De Geest, R., Cornelis, S., Norman, U. A., Desmet, M. (2020). Change processes underlying “good outcome”: A qualitative study on recovered and improved patients’ experiences in psychotherapy for major depression. Psychotherapy Research, 30(7), 948-964.
D’zurilla, T. J., Sheedy, C. F. (1992). The relation between social problem-solving ability and subsequent level of academic competence in college students. Cognitive Therapy and Research, 16, 589-599.
Engram, A. E., Hayes, A., Scott, W. (2000). Empirically supported treatments: A critical analysis. In C. R. Snyder and Engram’s (eds.) Handbook of Psychological Change. New York: John Wiley & Sons Inc.
Geschwind, N., Peeters, F., Drukker, M., van Os, J., & Wichers, M. (2011). Mindfulness training increases momentary positive emotions and reward experience in adults vulnerable to depression: A randomized controlled trial. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 79(5), 618-628.
Hilt, L. M., Aldao, A., Fischer, K (2015). Rumination and multi-modal emotional reactivity. Cognition and emotion, 29 (8), 1486-1495.
Introzzi, I., Andres, M. L., Canet-Juric, L., Stelzer, F., Richards, M. M. (2016). The Relationship Between the Rumination Style and Perceptual, Cognitive, and Behavioral Inhibition. Psychology and Neuroscience, 9 (4), 444-456.
Jacobs, R. H., Watkins, E. R., Peters, A. T., Feldhaus, C. G., Barba, A., Carbray, J., et al. (2016). Targeting ruminative thinking in adolescents at risk for depressive relapse: Rumination-focused cognitive behavior therapy in a pilot randomized controlled trial with resting state fMRI. PloS One, 11(11), 17.
Jacobson, N. S., Truax, P. (1991). Clinical Significance: A statistical approach to defining meaningful change in psychotherapy research. Journal of Abnormal Psychology, 59, 12-19.
Kazdin, A. E., Wassell, G. (2000). Predictors of barriers to treatment and therapeutic change in outpatient therapy for antisocial children and their families. Mental Health Services Research, 2(1), 27-40.
Lambert, M. (2007). Presidential address: What we have learned from a decade of research aimed at improving psychotherapy outcome in routine care. Psychotherapy Research, 17 (1), 1-14.
Martin, L. L., Tesser, A. (1996). Some ruminative thoughts. In R. S. Wyer (Ed), Ruminative Thoughts: Advances in social cognition (Vol 9, pp1-47). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
McLaughlin, K. A., Nolen-Hoeksema, S. (2011). Rumination as a transdiagnostic factor in depression and anxiety. Behavior Research and Therapy, 49, 186-193.
Nolen-Hoeksema, S., Morrow, J. (1991). A prospective study of depression and posttraumatic stress symptoms after a natural disaster: The 1989 Loma Prieta Earthquake. Journal of Personality and Social Psychology, 61 (1), 115-121.
Nolen-Hoeksema, S., Wisco, B. E., Lybomirsky, S. (2008). Rethinking rumination. Perspectives on Psychological Science, 3 (5), 400-424.
Papageorgiou, C., Wells, A. (2003). An empirical test of a clinical metacognitive model of rumination and depression. Cognitive Therapy and Research, 27 (3), 261-273.
Querstret, D., Corpley, M. (2013). Assessing treatments used to reduce rumination and/or worry: A systematic review. Clinical Psychology Review, 33 (8), 996-1009.
Segal, D. L. (1991). Structured interviewing and DSM classification. In S. M. Turner and M. Hersen (Eds.) Adult Psychotherapy and Diagnosis. New York: John Wiley and Sons.
Smith, J. M., Alloy, L. B. (2009). A roadmap to rumination: A review of definition, assessment and conceptualization of this multifaceted construct. Clin Psychol Rev, 29 (2), 116-128.
Teismann, T., Von Brachel, R., Hanning, S., Grillenberger, M., Hebermehl, L., Hornstein, I., et al. (2014). A randomized controlled trial on the effectiveness of a rumination focused group treatment for residual depression. Psychotherapy Research, 24(1), 80–90.
Topper, M., Emmelkamp, P. M., Watkins, E., & Ehring, T. (2014). Development and assessment of brief versions of the Penn State Worry Questionnaire and the Ruminative Response Scale. British Journal of Clinical Psychology, 53(4), 402–421.
Tran, G. Q., Smith, G. P. (2004). Behavioral assessment in measurement of treatment outcome. In S. N. Haynes, and E. M. Heiby, (Eds.) Comprehensive Handbook of Psychological Assessment. New York: John Wiley and Sons.
Watkins, E. R. (2008). Constructive and unconstructive repetitive thought. Psychological Bulletin, 134 (2), 163-206.
Watkins, E. (2011). Dysregulation in level of goal and action identification across psychological disorders. Clinical Psychology Review, 31 (2), 260-278.
Watkins, E. R., & Moulds, M. L. (2007). Reduced concreteness of rumination in depression: A pilot study. Personality and Individual Differences, 43(6), 1386-1395.
Watkins, E. D., Nolen-Hoeksema, S. (2014). A Habit-Goal framework of depressive rumination. Journal of Abnormal Psychology, 123 (1), 24-34.
Watkins, E. D., Roberts, H. (2020). Reflecting on rumination: Consequences, causes, mechanisms and treatment of rumination. Behavior Research and Therapy, 127, 1-28.
Watkins, E. D., Scott, J., Wingrove, J., Rimes, K., Buthurst, N., Steiner, H., Kennell-Webb, S., Moulds, M., Malliaris, Y. (2007). Rumination-focused cognitive behaviour therapy for residual depression: A case series. Behavior Research and Therapy, 45, 2144-2154.
Wood, W., Neal, D. T. (2007). A new look at habits and habit-goal interface. Psychological Review, 114, 843-868.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 12 بهمن 1400
  • تاریخ بازنگری: 17 اسفند 1400
  • تاریخ پذیرش: 28 اسفند 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار