مقایسه اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی و تنظیم هیجان زنان قربانی خشونت خانگی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران.

2 استادیار، گروه روانشناسی، واحد اسلام آباد غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، اسلام آباد غرب، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی و  تنظیم هیجان زنان قربانی خشونت خانگی شهر کرمانشاه بود. طرح تحقیق این پژوهش از نوع آزمایشی به شیوه پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری را زنان قربانی خشونت خانگی که در نیمه اول سال 1400 به مرکز مشاوره اکسیر شهر کرمانشاه مراجعه کرده بودند، تشکیل داده بود. نمونه پژوهش شامل 45 نفر از زنان قربانی خشونت خانگی مراجع کننده به مرکز مشاوه اکسیر شهر کرمانشاه بود که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. بدین صورت از بین کسانی که تمایل شرکت در مداخله به همراه ملاک­های ورود به مطالعه را داشتند، به روش نمونه گیری تصادفی 45 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و گروه کنترل گمارده و برای گروه اول شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و برای گروه دوم درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و گروه کنترل هیچ نوع آموزشی دریافت نکردند. ابزار پژوهش پرسشنامه­ی کیفیت زندگی (سازمان بهداشت جهانی، ۲۰۰۴) و  پرسشنامه­ی تنظیم شناختی هیجان (گرنسفکی، کراچ و اسپینهوون، 2002) بود. مداخلات دو گروه به صورت گروهی به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای و دو بار در هفته اجرا شد. داده­ها با نرم­افزار SPSS-26 و آزمون‌­های آماری تحلیل کواریانس تک متغیری و آزمون تعقیبی بونفرونی با مقدار احتمال 05/0 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد نسبت به گروه کنترل به طور معنی داری بر کیفیت زندگی و تنظیم هیجان زنان قربانی خشونت خانگی اثربخش بوده اند (0/05>P). همچنین تفاوت معناداری بین دو درمان مشاهده نشد (1=P). با توجه به نتایج پژوهش می‌­توان گفت از این روش­‌های درمانی می‌­تواند در در محیط‌­های مشاوره و روان درمانی خانواده استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Comparison of the Effectiveness of Mindfulness-based Cognitive Therapy with Acceptance and Commitment-based Therapy on Quality of life and Emotion Regulation of Women Victims of Domestic Violence

نویسندگان [English]

  • Hadis Valizadeh 1
  • Shima Parandin 2
1 PhD student of General Psychology, Faculty of Humanities, Ilam Branch, Islamic Azad University, Ilam, Iran.
2 Assistant Professor of Psychology, Department of Psychology, Islamabadgharb Branch, Islamic Azad University, Islamabadgharb, Iran.
چکیده [English]

The aim of this study was to compare the effectiveness of mindfulness-based cognitive therapy with acceptance and commitment-based therapy on quality of life and emotion regulation of women victims of domestic violence in Kermanshah. The research design of this research was experimental by pretest-posttest with a control group. The statistical population consisted of women victims of domestic violence who referred to the Elixir Counseling Center in Kermanshah in the first half of 2021. The sample consisted of 45 women victims of domestic violence who referred to the Elixir Counseling Center in Kermanshah who were selected by random sampling method and randomly assigned to experimental and control groups. Thus, among those who wished to participate in the intervention with the inclusion criteria, 45 people were selected by random sampling method and randomly assigned to the experimental group and the control group, and for the first group, mind-based cognitive therapy. Knowledge and for the second group, treatment based on acceptance and commitment and the control group did not receive any training. The research instruments were the Quality-of-Life Questionnaire (World Health Organization, 2004) and the Cognitive Emotion Regulation Questionnaire (Granefski, Kraaij & Spinhoven, 2002). The interventions of the two groups were performed in groups for 8 sessions of 90 minutes twice a week. Data were analyzed using SPSS-26 software and statistical tests of univariate analysis of covariance and Bonferroni post hoc test with a probability value of 0.05. The results showed that mindfulness-based cognitive therapy and therapy based on acceptance and commitment to the control group were significantly effective on quality of life and emotion regulation of women victims of domestic violence (P <0.05). Also, no significant difference was observed between the two treatments (P = 1). According to the research results, it can be said that these treatment methods can be used in family counseling and psychotherapy environments.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mindfulness-Based Cognitive Therapy
  • Acceptance and Commitment Therapy
  • Quality of Life
  • Emotion Regulation
  • Domestic Violence

مراجع

اصلی آزاد، مسلم؛ منشئی، غلامرضا؛ قمرانی، امیر. (1398). تأثیر درمان ذهن‌آگاهی بر تحمل ابهام و درآمیختگی فکر و عمل مبتلایان به اختلال وسواس بی‌اختیاری. فصلنامه سلامت روان کودک، ۶ (۱)، ۹۴-۸۳.
امیرخانلو، آذرخش؛ میرزائیان، بهرام؛ حسن­زاده، رمضان. (1400). مقایسه درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و رفتاردرمانی دیالتیکی بر بخشودگی بین‌ فردی و تحمل پریشانی در زنان آزاردیده از خشونت‌های خانگی. رویش روان شناسی،  ۱۰ (۴)، ۱۲-۱.
بشارت، محمدعلی؛ بزازیان، سعیده. (۱۳۹۴). بررسی ویژگی­های روانسنجی پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان در نمونه ای از جامعه ایرانی. مجله دانشکده پرستاری و مامایی، ۲۴ (۸۴)، ۸۰-۶۱.
بیات، حسین؛ زارعی، محمدعلی؛ فرهادی، مژگان. (۱۳۹۹). بررسی اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بخشش و تاب آوری زنان دارای تعارض با همسر مراجع کننده به مراکز مشاوره شهر شیراز. مجله پیشرفت های نوین در علوم رفتاری، ۵ (۵۰)، ۴۰-۵۰.
پارسی نژاد، زهرا؛ عاشوری، اعظم. (1399). اثربخشی روان‌درمانی شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی روی کیفیت عشق و ناگویی طبعی زنان با آشفتگی زناشویی. آسیب‌شناسی، مشاوره و غنی‌سازی خانواده، ۶ (۱)، 66-149.
حاجینیا اسبو، آزیتا؛ خلعتبری، جواد؛ میرزمانی، سیدمحمود؛ قربان شیرودی، شهره؛ ابوالقاسمی، شهنام. (۱۳۹۹). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اضطراب ناشی از تعارضات زناشویی زنان درگیر خشونت خانگی. مطالعات ناتوانی، ۱۰(۱۳۰)، ۱-۶.
ذبیحی ولی آباد، فاطمه؛ اکبری امرغان، حسین؛ خاکپور، مسعود؛ مهرآفرید، معصومه؛ کاظمی، غلامرضا. (1396). اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر نستوهی و کیفیت زندگی زنان قربانی خشونت خانگی. فصلنامه علمی- پژوهشی زن و جامعه، 8(30)، 34-15.
ستایش، ناهید؛ ازوجی، خدیجه؛ بخشی زاده، مجید؛ نجومی، مرضیه. (1396). خشونت خانگی و وضعیت روانی وجسمی زنان. مجله علوم پزشکی رازی، ۲۴ (۱۵۴)، ۲۶-۲۰.
سیدان، سید ابوالقاسم؛ ضیایی، سارا. (1397). اثربخشی آموزش مدیریت استرس بر کیفیت زندگی و تاب آوری زنان قربانی خشونت خانگی. مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 1(6)، 19-12.
شالیکار، مرضیه؛ میرزائیان، بهرام؛ پرهون، هادی؛ پرهون، کمال. (1400). تأثیر شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر کیفیت زندگی، فعال‌سازی رفتاری و تنظیم شناختی هیجان زنان دارای اختلال افسردگی با علائم ناکافی. پژوهش پرستاری، 16 (2)، 37-23.
طالب پور، اکبر. (۱۳۹۶). بررسی عوامل مؤثر بر خشونت خانگی با تأکید بر همسر آزاری در مناطق شهری و روستایی استان اردبیل، دو فصلنامه پژوهش های جامعه شناسی معاصر، 6 (11)، ۲۷-۴۹.
طاهری فرد، مینا؛ میکائیلی، نیلوفر. (1398). اثربخشی ذهن آگاهی مبتنی بر شناخت در اضطراب اجتماعی، تاب آوری و تنظیم هیجان زنان قربانی خشونت خانگی. اندیشه و رفتار در روان شناسی بالینی، 14 (51)، 26-17.
قاصدی، مسعود؛ باقری، فریبرز؛ کیامنش، علیرضا. (۱۳۹۷). مقایسه اثربخشی دو روش درمان گروهی مبتنی بر ذهن آگاهی و مبتنی بر پذیرش و تعهد بر بخشش، تنظیم هیجان و صمیمیت زناشویی. مجله اخلاق زیستی، ۸ (۲۹)، ۸۷-۹۸.
قدم پور، عزت اله؛ مرادی زاده، سیروس؛ شاه کرمی، محمدشاه. (۱۳۹۷). اثربخشی آموزش ذهن آگاهی بر افزایش شادکامی و بهبود کیفیت زندگی سالمندان. مجله روان شناسی پیری، 4(1)، 38-27.
قلندرزاده، زهرا؛ پورنقاش تهرانی، سید سعید. (1399). نقش واسطه‌ای پریشانی روان‌شناختی، راهبرد ارزیابی مجدد تنظیم هیجان و راهبرد سرکوبگری تنظیم هیجان در رابطه خشونت خانگی و عملکردهای شناختی در زنان قربانی خشونت. فصلنامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی، 11(2)، 21-1.
قلی زاده، فاطمه؛ سلیمانی زاده، نگین؛ خروشی، مریم؛ فدایی، مونا. (۱۳۹۸). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر بخشودگی بین فردی و صمیمیت زناشویی زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی. مجله دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ۶۲ (۵)، 1833-۱۸25.
معاشری، نرگس؛ میری، محمدرضا؛ ابوالحسن نژاد، وحیده؛ هدایتی، هایده؛ زنگویی، محبوبه. (۱۳۹۱). شیوع و ابعاد جمعیت شناختی خشونت های خانگی علیه زنان در شهر بیرجند مراقبت های نوین. فصلنامه علمی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، 9 (1)، ۳۲-۳۹.
نجات، سحرناز؛ منتظری، علی؛ هلاکویی نایینی، کورش؛ محمد، کاظم؛ مجدزاده، سیدرضا. (1385). استاندارد سازی پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان جهانی بهداشت ترجمه و روان سنجی گونه ایرانی. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی،  ۴ (۴)، ۱۲-1.
نریمانی، آذین؛ کاظمی، رضا؛ نریمانی، محمد. (1400). رابطه ی تنظیم شناختی هیجان و هوش شخصی با فرسودگی تحصیلی.  فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی، 16 (61)، 74-65.
نوح جاه، صدیقه؛ لتلیفی، سید محمود؛ حقیقی، مریم؛ اعتصام، حمیده؛ فتح الهی فر، افسانه؛ زمان، ندا. (۱۳۹۰). شیوع خشونت خانگی علیه زنان و برخی عوامل مرتبط با آن در استان خوزستان، سال ۸۷-۱۳۸۶. بهبود - دوماهنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، 15 (4)، ۲۷۸ -۲۸۶.
یکه کار، شیرین؛ آقابخشی، حبیب؛ حسینی حاجی بکنده، سید احمد. (1388). زمینه های اجتماعی خشونت خانگی علیه زنان. فصلنامه مددکاری اجتماعی، ۸ (۳)، ۵۹-۹.
Adjei, S. B. (2018). Correcting an erring wife is normal: Moral discourses of spousal violence in Ghana. Journal of interpersonal violence. 33(12), 1871-1892
Akbari, B., AMIR, S. S., & SIRUS, J. Z. (2017). Comparing Levels of Domestic Ause and Emotional Regulation of Normal Women and Women Exposed to Violence. Razavi International Journal of Medivine. 5(3), 602-614.
Aldao, A., Nolen-Hoeksema, S., & Schweizer, S. (2010). Emotion- regulation strategies across psychopathology: A meta-analytic review. Clinical Psychology Review, 30, 217-237.
Antunes-Alves, S., & De Stefano, J. (2014). Domestic violence and mental health. Psychology of Women Quarterly. 38 (1), 1-30.
Arturo Enrique, O., Arturo, V., Ulises, A., Georgina, I., & García, L. (2020), The mediating role of emotion regulation strategies in the relationship between family of origin violence and intimate partner violence, Orozco-Vargas et al. Psicologia: Reflexão e Crítica. 34(23), 1-15.
Atika, M., Raras, S., & Elvi, A. (2020), Effectiveness of Acceptance-Commitment Therapy for Improving the Emotion Regulation Ability of Adolescent Victims of Violence. International Research Journal of Advanced Engineering and Science. 5(1), 19-21.
Avdibegovic, E., Brkic, M., & Sinanovic, O. (2017). Emotional profile of women victims of domestic violence. Mater Sociomed. 29(2), 109-113.
Bach, PA., Moran, DJ. (2014). ACT in Practice: Case Conceptualization in Acceptance & Commitment Therapy. Kamali S, Kian Rad N. (Persian translator). Tehran: Arjmand Publication.
Bonomi, A., Patrick, D., Bushnell, D., Martin, M. (2000). Validation of the United States' version of the World Health Organization Quality of Life (WHOQOL) instrument. J Clin Epidemiol, 53(1),1-12.
Callie, M. (2020). Adapting Acceptance and Commitment Therapy to Target Intimate Partner Violence. Partner Abuse. 11(4),447-465.
Castro, R. J., Cerellino, L. P., & Rivera, R. (2017). Risk Factors of Violence against Women in Peru, Journal of Family Violence, 32, 807–815.
Devries, K. M., Child, J.C., Bacchus, L. J., Mak, J., Falder, G., Graham, K., & etal (2013). Intimate partner violence victimization and alcohol consumption in women: a systematic review and meta-analysis. Addiction, 109, 379–391
Garcia-Moreno, C., Zimmerman, C., Morris-Gehring, A., Heise, L., Amin, A., Abrahams, & et al (2015). Addressing violence against women: a call to action. Lancet, 38(5), 1685–95
Granefski, N., Kraaij, V., & Spinhoven, P. (2002). Manual for the use of the cognitive emotion regulation questionnaire Leiderorp: Datec.
Hayes, S., Levin, M., Plumb, J., Villatte, J., & Pistorello, J. (2013). Acceptance and commitment therapy and contextual behavioral science: Examining the progress of a distinctive model of behavioral and cognitive therapy. Behav Ther, 44(2), 180-98.
Hofmann, S.G., & Asmundson, G.J. (2008). Acceptance and mindfulness-based therapy: new wave or old hat? Clinical psychology review, 28(1), 1-6.
Hofmann, SG., & Gomez, AF.  (2017). Mindfulness-based interventions for anxiety and depression. Psychiatr Clin North Am. 40(4), 739–749.
Hoppstadius, H., Olofsson, N., & Espvall, M.(2021). Professional knowledge on violence in close relationship in Swedish social services. Journal of Social Service Research. 47(12), 131-142.
Kabat-Zinn, J. (2003). Mindfulness-based interventions in context: past present and future. Journal of Clinical psychology Science and Practice, 10(1), 144-56.
Kaldman, C. A., Pérez, R. R., Rodríguez, M. J. C., & Valdez, E. A. (2020). Violencia de pareja recibida y ejercida por estudiantes de una universidad pública del Noroeste de México. Emerging Trends in Education, 2(4), 27–48.
Kalokhe, A., del Rio, C., Dunkle, K., Stephenson, R., Metheny, N., Paranjape, A., & Sahay, S. (2017). Domestic violence against women in India: A systematic review of a decade of quantitative studies. Global Public Health, 12(4), 498–513.
Katherine, P., Gene, S., Alison, G., Claire, H., David, K., Alice, M., Sarah, M., Richard, M., Stan, Z., & Natalia, V. (2020). The coMforT study of a trauma-informed mindfulness intervention for women who have experienced domestic violence and abuse: a protocol for an intervention refinement and individually randomized parallel feasibility trial. Pilot and Feasibility Studies, 6(33), 2-14. 
Khoshkhatti, N., Amiri majd, M., Bazzazian, S., & Yazdinezhad, A. (2020). The Effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy on Symptoms of Anxiety, Depression and Stress in Renal Patients under Hemodialysis. IJNR, 14(6), 9-17.
Lee, H., Choi, J., & Lee, MS. (2018). Necessity of Reorganization of Mental Health Welfare Act to Decrease in Social Anxiety Related to Patients with Schizophrenia and to Ensure Proper Human Rights for Mentally Ill Persons. Psychiatry Investig, 15(8), 745–6.
Ler, P., Sivakami, M., & Monárrez-Espino, J. (2017). Prevalence and factors associated with intimate partner violence among young women aged 15 to 24 years in India: a social-ecological approach. Journal of interpersonal violence, 1, 104-8.
Lindsay, E., & Creswell, J. (2017). Mechanisms of mindfulness training: monitor and acceptance theory (MAT). J Clin Psychol Rev, 51, 48-59.
Maneta, E. K., Cohen, S., Schulz, S., & Waldinger, R. J. (2013). Two to tango: A dyadic analysis of links between borderline personality traits & intimate partner violence. Journal of Personality Disorders, 27, 233-43.
Megreya, A. M., Latzman, R. D., Al-Attiyah, A. A., & Alrashidi, M. (2016). The Robustness of the Nine-Factor Structure of the Cognitive Emotion Regulation Questionnaire across Four Arabic-Speaking Middle Eastern Countries. Journal of Cross-Cultural Psychology, 47(6), 875-890.
Mulubrhan, F., Mogos Euna, M., August, A., Salinas-Miranda, H., & Hamisu, M., (2013). A Systematic Review of Quality-of-Life Measures in Pregnant and Postpartum Mothers. Appl Res Qual Life, 8(2), 219–250.
Naderi, Y., Hadi, P., Hassani, J., & Sanaei, H. (2015). The effectiveness of mindfulness-based stress reduction therapy (MBSR) on cognitive emotion regulation strategies and anxiety and depression rate in patients with major depressive disorder. Thought & Behavior in Clinical Psychology, 9(35), 17-26.
Nam, B., Kim, J.Y., & Ryu, W. (2017). Intimate partner violence against women among North Korean refugees: a comparison with South Koreans, Journal of interpersonal violence, 1, 1-20.
Nawaz, D. (2021). Impact of Domestic Violence on Quality of Life among Housewives, Journal of Contemporary Issues in Business and Government, 27(3),963-969.
Roger, JS., Michele, Y., Sue, R., Gail, J., & Josephine, MC. (2016). Knowing, planning for and fearing death: Do adults with intellectual disability and disability staff differ. Journal of Research in Developmental Disabilities, 49(12), 47–59.
Sen, S., & Bolsoy, N. (2017). Violence against women: prevalence and risk factors in Turkish sample. BMC Women's Health, 10, 1-9.
Shama, AK., & Vachher, AS. (2010). Domestic violenece against women and their mental health status in a clony in Delhi. Ind J community Med, 35, 403-405.
Taherifard, M. & mikaeili, N. (2019). The Effectiveness of Cognition-based Mindfulness Therapy on Social Anxiety, Resilience and Emotion Regulation in Women Victims of Domestic Violence. Thought & Behavior in Clinical Psychology, 13(51), 17-26.
Tomomi., H. Marie., K. Jani., R. & Eija., p. (2020). Quality of life, psychological distress and violence among women in close relationships: a population-based study in Finland. BMC Womens Health, 20(85), 1-10.
Tsirigotis, K., & Luczak, J. (2016). Emotional intelligence of women who experience domestic violence. Psychiatric Quarterly, 87(1), 165-176.
World Health Organization. (2004). The world health organization quality of life (WHOQOL)-BREF. World Health Organization.
World Health Organization. (2018). Life skills education in schools. Geneva: World Health Organization.
Yoshikawa, K., Agrawal, N. R., Poudel, K.C., & Jimba, M. (2012). A lifetime experience of violence and adverse reproductive outcomes: Findings from population surveys in India. BioScience Trends, 6(3), 115–121.
Yousefi, E., Khosravi, E., Heyari, F., Ghiasvand, M., & Nayebpour, S. (2016). The Effectiveness of the Intervention of Mindfulness Based Cognitive Therapy (MBCT) on Reducing Irrational Beliefs, Cognitive Emotion Regulation, Coping Styles in Patients with Tension Headaches and Migraines in Najaf Abad Township. International journal of humanities and social sciences, 19, 67-77.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 13 بهمن 1400
  • تاریخ بازنگری: 07 اسفند 1400
  • تاریخ پذیرش: 19 اسفند 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار