رابطه‌ خلاقیت با نشاط معنوی، میزان محبوبیت والدین، سبک‌های فرزندپروری و ویژگی‌های شناختی در دانش‌آموزان تیزهوش

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران

2 استاد ممتاز روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، ایران

3 استاد روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، ایران

4 استاد یار روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تهران، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر مطالعه رابطه‌ خلاقیت با نشاط معنوی، میزان محبوبیت والدین، سبک‌های فرزندپروری و ویژگی‌های شناختی در دانش‌آموزان تیزهوش بود. پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی بود. مدرسه تیزهوشان علامه طباطبائی شهرستان بناب در سال تحصیلی 97-96 از بین مدارس سمپاد استان آذربایجان شرقی به­صورت در دسترس انتخاب شد. تعداد 81 دانش‌آموز دارای هوش‌بهر برابر یا بالاتر از 115 در هوش‌بهر کل یا یکی از مقیاس‌های آزمون هوشی وکسلر کودکان ویرایش چهار و والدین­شان مورد آزمون قرار گرفتند. ابزارهای پژوهشی استفاده ‌شده در این پژوهش عبارت بودند از: پرسشنامه‌های سبک‌های فرزند‌پروری، نشاط‌معنوی، محبوبیت‌والدین، آزمون خلاقیت و مقیاس هوشی وکسلر کودکان ویرایش چهار. داده­های حاصل با استفاده از رگرسیون‌ چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد، سبک فرزند‌پروری مقتدرانه مادر (306/0=b)، نشاط معنوی (249/0=b) از عوامل محیطی و هوش‌بهر کل (234/0=b) از عوامل شناختی هستند که با خلاقیت رابطه دارند. اما مقیاس­های آزمون وکسلر، شامل فهم کلامی، استدلال ادراکی، حافظه فعال و سرعت پردازش، به تنهایی با خلاقیت رابطه معنی­داری نشان ندادند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Creativity with Spiritual Happiness, Popularity of Parents, Parenting Styles, and Cognitive Characteristics in Gifted Students

نویسندگان [English]

  • jafar Mamaghani 1
  • gholamali Afrooz 2
  • bagher Ghobari Bonab 3
  • sogand Ghasemzadeh 4
1 Ph.D, Student, Psychology and Education of Exceptional Children, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran
2 Distinguished Professor, Department of Psychology and Education of Exceptional Children, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran, Iran. afrooz@ut.ac.ir
3 Professor, Department of Psychology and Education of Exceptional Children, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran, Iran
4 Ph.D, Associate Professor, Department of Psychology and Education of Exceptional Children, Faculty of Psychology and Educational Sciences, University of Tehran, Iran

مراجع

منابع
ارجمندزاده، لیلا (1393). بررسی رابطه رضامندی زوجیت والدین با محبوبیت، سلامت روان و خلاقیت در فرزندان تیزهوش دبیرستانی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود.
اسدی، راضیه؛ افروز، غلامعلی؛ غباری بناب، باقر، و قاسم­زاده، سوگند (1394). رابطه رضایت زناشویی والدین با میزان محبوبیت آنان در نزد فرزندان با و بدون آسیب شنوایی. فصلنامه توانمندسازی کودکان، سال 6 ، شماره 3 ،15 ،(پاییز 1394 ،90 -82.
افروز، غلامعلی و دلیر، مجتبی (1395). کمالگرایی در خانواده کودکان تیزهوش. رویش. 5 (4): 29-54.
افروز، غلامعلی؛ کامکاری، کامبیز؛ شکرزاده، شهره؛ و حلت، احمد (1392). راهنمای اجرا، نمره گذاری و تفسیر مقیاس‌های هوش وکسلر کودکان-نسخه چهارم. نشر علم استادان، تهران.
افروز، غلامعلی (1389). روان شناسی و تربیت کودکان و نوجوانان. انجمن اولیا و مربیان. 5 (4): 29-54.
پیرخائفی، علیرضا (1372). رابطه هوش و خلاقیت در بین دانش­آموزان پسر مقطع دوم نظری دبیرستانهای شهر تهران. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
حسینیان، سیمین؛ پورشهریاری، مه­سیما؛ نصراله کلانتری فاطمه (1386). رابطه بین شیوه­های فرزندپروری مادران و عزت نفس دانش­آموزان دختر ناشنوا و شنوا. فصلنامه کودکان استثنائی. 7 (4) 384-367.
شهیدی، شهریار (1394). روانشناسی شادی: آشنایی با آخرین نظریه­ها و پژوهش­های علمی (چپ دوم) تهران: نشر قطره.
قدرتی، مهدی (1392). بررسی تحلیلی رابطه‌ خلاقیت با رضامندی زناشویی در والدین دانش آموزان تیزهوش شاغل در مدارس سمپاد، غیرانتفاعی و عادی شهر تهران. پایان نامه دکترای تخصصی. دانشگاه آزاد تهران واحد علوم و تحقیقات.
کریمی، مریم (1392). تأثیر روابط والدین بر فرزندان. تهران انتشارات سخن.
مازوچی، طاهره؛ آرانی، طیبه سادات؛ عسگری، زینب (1391). شادی از منظر مکتب اسلام و روان­شناسی. مجله سبک زندگی اسلامی با محوریت سلامت، 1 (1): 132-120.
مهر افزا، مهرناز (1383). بررسی رابطه شیوه‌های فرزندپروری با خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان سال سوم دبیرستان‌های تبریز در سال تحصیلی 83-82. پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه تبریز، 170، 45.
مهری­ورنیاب، عادل (1396). طراحی برنامه جامع مداخلات تقویت نشاط معنوی و ارزیابی اثربخشی آن بر کاهش علایم PTSD. پایان­نامه دکتری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس تهران.
ملک ملکان، مراد (1378). بررسی رابطه بین نگرش مادر نسبت به شیوه­های فرزندپروری با یادگیری خود تنظیمی و پیشرفت تحصیلی در دانش­آموزان سال سوم راهنمایی آباده. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم. تهران.
نقدی، نیره (1396). رابطه محبوبیت والدین از نظر فرزندان با نشاط معنوی و خلاقیت دانش­آموزان دبیرستان­های استعداد درخشان. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران. تهران.
Amabile, T. (1997). Entrepreneurial creativity through motivational synergy. Journal of Creative Behavior, 31(1), 18-25.
Amabile, T. (2001). Beyond talent: John Irving and the passionate craft of creativity. The American Psychologist, 56, 333-336.
Bamrind, D. (1991). The influence of parenting style on adolescent competence and substance use, Journal .of Early Adolescence, 11, 56, 95.
Baumrind, D. (2005). Patterns of parental authority and adolescent autonomy. New Directions for Child and Adolescent Development, 108, 61-69.
Batey, M., & Furnham, A. (2006). Creativity, intelligence, and personality: A critical review of the scattered literature. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 132, 355–429.
Csikszentmihalyi, M. (1999). If we are so rich, why aren't we happy? American Psychologist, 54(10), 821-827.
Feldhusen, J.F., & Huffman, L. (1988). Practicum experiences in an educational program for teachers of the gifted. Journal for the Education of the Gifted, 12, 34-45.
Fletcher, A.C. & Jefferies, B.C. (1999). Parental mediators of associations between parental authoritative parenting and early adolescent substance use. Journal of Early Adolescence, 19(4), 465-487.
Getzels, J.W., & Jackson, P.W. (1962). Creativity and intelligence: exploration with gifted students. New York: Wiley.
Ganji, K., Taghavi. S., and Azimi, F. (2015) the Meta-Analysis of Variables Associated with Creativity. Quarterly Journal of Innovation and Creativity in Human Sciences, 4, 1-49.
Guilford, J.P. (1967). The nature of human intelligence. New York: McGrawHill.
Jauk, E., Benedek, M., Dunst, B., & Neubaeur, A. (2013). The relashionship between intelligence and creativity. Journal of Personality and Social Psychology, 43(5), 997–1013.
Kaufman, J.C., & Plucker, J.A. (2011). Intelligence and creativity. In R.J. Sternberg, & S.B. Kaufman (Eds.), The Cambridge handbook of intelligence. Cambridge: Cambridge University Press
Kaur, A. (2013). Maslow’s Need Hierarchy Theory: Applications and Criticisms. Global Journal of Management and Business Studies 3, 10. 1061-1064.
Kim, K.H. (2005). Can only intelligent people be creative? Journal of Secondary Gifted Education, 16, 57–66.
Maslow, A. (1954). Motivation and Personality: New York: The Harper Press.
Paulson, S., & Sputa, C. (1996). Patterns of parenting during adolescence: Perceptions of adolescents and parents. Adolescence, 31, 369-381.
Pirkhaefi, A., & Rafieyan, H. (2012). Investigation the relationship between emotional intelligence and mental health of primary school teachers with pupils' creativity in Behshar city. Quarterly Journal of Innovation and Creativity in Human Sciences, 4, 19-35.
Renzulli, J.S. (1986). The three ring conception of giftedness: a developmental model for creative productivity. In R.J. Sternberg, & J.E. Davidson (Eds.), Conceptions of giftedness. New York: Cambridge University Press.
Renzulli, J.S. (1988). The multiple menu model for developing differentiated curriculum for the gifted and talented. Gifted Child Quarterly, 32(3), 298-309.
Runco, M.A., & Albert, R.S. (1986). The threshold theory regarding creativity and intelligence: an empirical test with gifted and no gifted children. Creative Child and Adult Quarterly, 11, 212–218.
Scott, G., Leritz, L.E., & Mumford, M. D. (2004). The effectiveness of creativity training: A quantitative review. Creativity Research Journal, 16(4), 361-388.
Sternberg, R.J. (1999). Handbook of creativity. In R. J. Sternberg (Ed.), Handbook of creativity. Cambridge: Cambridge University Press.
Weiss, L.G; Saklofske, D.H; Holdnack, J.A; and Prifitera, A. (2016). Essentials of WISC-V Assessment (Essentials of Psychological Assessment). London. ISBN-13: 978-1118980873.
Wechsler, D. (2005). Manual du WISC-IV. Paris: ECPA.
Winner, E. (2000). The origins and ends of giftedness.  American Psychologist, 55(1), 159–169.
Zenasni, F., Mourgues, C., Nelson, J., Muter. C., Myszkowski. N., (2016). How does creative giftedness differ from academic giftedness? A Multidimensional conception. Learning and Individual Differences, 45(3), 1–8.
فصلنامه پژوهش های نوین روانشناختی
دوره 14، شماره 56
اسفند 1398
صفحه 244-270

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 14 خرداد 1398
  • تاریخ بازنگری: 26 مهر 1398
  • تاریخ پذیرش: 09 آذر 1398

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار