مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و رفتاردرمانی دیالکتیک بر شدت درد، فشار خون و تنظیم رفتاری عواطف بیماران دیالیزی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت گروه علمی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 کارشناس ارشد روانشناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، گرگان، ایران.

10.22034/jmpr.2024.63412.6398

چکیده

پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و رفتاردرمانی دیالکتیک بر شدت درد، فشار خون و تنظیم رفتاری عواطف بیماران دیالیزی انجام شد. روش پژوهش نیمه تجربی به همراه دو گروه آزمایش و یک گروه گواه با طرح پیش آزمون_پس‌آزمون بود. جامعه آماری کلیه بیماران دیالیزی مراجعه‌کننده به مرکز دیالیز حکیم طب اندرزگو شهر تهران در سال 1402 بودند. حجم نمونه شامل 45 بیمار دیالیزی از جامعه مذکور بود که با روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (هر گروه 15 نفر) جایدهی شدند. ابزارها شامل مقیاس دیداری درد (VAS)، پرسشنامه تنظیم رفتاری عواطف کرایچ و گارنفسکی (2019) و دستگاه فشار خون بود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون کوواریانس چندمتغیره با نرم‌افزار SPSS نسخه 26 استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از آزمون کوواریانس چندمتغیره با نرم‌افزار SPSSنسخه 26 استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که هر دو درمان در مرحله پس‌آزمون بر کاهش شدت درد و فشارخون و تنظیم رفتاری عواطف در بیماران دیالیزی تاثیر معنی‌داری داشته‌اند (0/05>p). بنابراین میتوان نتیجه گرفت که روانشناسان و درمانگران می‌توانند در مداخله‌های روانشناختی خود از هر دو درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و رفتاردرمانی دیالکتیک برای کاهش شدت درد و فشار خون و تنظیم رفتاری عواطف در بیماران دیالیزی استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparison of Effectiveness of Treatment Based on Acceptance and Commitment and Dialectical Behavior Therapy on Pain Intensity, Blood Pressure and Behavioral Regulation of Emotions in Dialysis Patients

نویسندگان [English]

  • Seyed Mojtaba Aghili 1
  • Mina Ghasemi 2
1 Faculty member, Department, Payam Noor University, Tehran, Iran.
2 Master of Psychology, Faculty of Humanities, Payam Noor University, Gorgan, Iran.
چکیده [English]

The present study was conducted with the aim of comparing the effectiveness of acceptance and commitment therapy and dialectical behavior therapy on pain intensity, blood pressure and behavioral regulation of emotions in dialysis patients. The research method was semi-experimental with two experimental groups and a control group with a pre-test-post-test design. The statistical population was all dialysis patients referred to Hakim Teb Andrazgo Dialysis Center in Tehran in 2023. The sample size included 45 dialysis patients from the aforementioned community, who were selected by available sampling method and randomly placed in two test groups and one control group (15 people in each group). The tools included visual pain scale (VAS), Kraich and Garnevsky (2019) Behavioral Emotion Regulation Questionnaire and blood pressure device. For data analysis, multivariate covariance test was used with SPSS version 26 software. The findings showed that both treatments in the post-test stage had a significant effect on the reduction of pain intensity and blood pressure and the behavioral regulation of emotions in dialysis patients (p<0.05). Therefore, it can be concluded that psychologists and therapists can use both acceptance and commitment-based treatments and dialectical behavior therapy in their psychological interventions. To reduce the intensity of pain and blood pressure and to regulate the behavior of emotions in dialysis patients.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Acceptance and Commitment Therapy
  • Dialectical Behavior Therapy
  • Pain Intensity
  • Blood Pressure
  • Behavioral Regulation of Emotions
اشرفی حبیب آبادی، مرضیه؛ ثناگوی محرر، غلامرضا؛ طاهری، سارا؛ خزایی، شیلا. (1402). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر خستگی ذهنی و جسمی مردان دارای سوء مصرف مواد، ششمین کنفرانس بین المللی فقه، حقوق، روانشناسی و علوم تربیتی در ایران و جهان اسلام، تهران.
اورکی، محمد؛ زارع، حسین؛ حسین‌زاده قاسم‌آباد، علی (1400). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تبعیت از درمان در افراد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، ۲۹(۲): 3490-3479.
ابن‌نصیر، شکوه؛ خالقی‌پور، شهناز. (1397). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر حساسیت اضطرابی و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به پرفشاری خون دارای صفت شخصیت اجتنابی. تحقیقات علوم رفتاری، ۱۶(۲): 205-198.
ابراهیمی، سارا؛ حاتمی، حسین؛ صالحی سهل آبادی، علی؛ پناهی، داود. (1402). بررسی شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی و میزان همبستگی مقیاس دیداری درد با ابعاد مختلف پرسشنامه درد مک گیل در دانشجویان دندانپزشکی دانشگاه‌های شهر تهران. فصلنامه علمی تخصصی طب کار، ۱۵(۴): 13-4.
بهمنی، روژین؛ علیایی، نازیلا؛ درویشی، سونیا؛ شیخ ذکریایی، ندا. (1400). بررسی ارتباط خودمراقبتی، سواد سلامت و حمایت اجتماعی در بیماران مبتلا به فشارخون مراجعه‌کننده به کلینیک تخصصی قلب بیمارستان توحید سنندج. مجله مراقبت پرستاری و مامایی ابن‌سینا، ۲۹(۳): 200-190.
پاسیار، عباس؛ محمدی، زهره. (1401). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک برگذشت و افسردگی پسران نوجوان دارای سابقه خودزنی شهر قم، پانزدهمین کنفرانس بین المللی روانشناسی، مشاوره و علوم تربیتی.
پورفراهانی، منیره؛ شاره، حسین؛ حاجی اربابی، فاطمه. (1402). اثربخشی گروه‌درمانی پذیرش و تعهد بر تصویر بدن و شفقت به خود در زنان تحت دیالیز: یک کارآزمایی بالینی تصادفی. مجله علمی روان پزشکی و روان شناسی بالینی ایران، ۲۹(۱): 17-2.
رجبی هرسینی، عرفان؛ حاجی باقری، فاطمه؛ کنجوری، سمیه. (1402). اثربخشی رویکرد رفتار درمانی دیالکتیک بر کاهش خشم و خشونت، هفتمین کنفرانس بین المللی مطالعات میان رشته­ای علوم بهداشتی، روان­شناسی، مدیریت و علوم تربیتی.
رهبر کرباسدهی، فاطمه؛ حسین‌خانزاده، عباسعلی؛ شاکری نیا، ایرج. (1401). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر تنظیم شناختی هیجان و خودکارآمدی اجتماعی نوجوانان مبتلا به صرع. فصل‌نامه پژوهش‌های کاربردی روانشناختی، 13(2): 16-1.
رنجبران، رضا؛ علی‌اکبری دهکردی، مهناز؛ صفاری‌نیا، مجید؛ علیپور، احمد. (1399). اثربخشی آموزش ذهن‌آگاهی بر سرزندگی، بهزیستی روان‌شناختی و فشارخون زنان مبتلا به بیماری‌های قلبی عروقی. سلامت جامعه، 14(2): 77-66.
صفری، آلاله؛ آفتاب، رویا. (1400). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی برخط بر دشواری تنظیم هیجان، احساس گناه و نشانگان تجزیه‌ای در افراد افسرده. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 15(4): 206-179.
عبدالهی، پریسا سادات؛ کامکار، علی؛ خسروی، صدراله. (1402). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر احساس تنهایی و اعتیاد اینترنتی در دانشجویان. رویش روان شناسی، ۱۲(۱۰): 200-191.
عقیلی، سید مجتبی؛ ملک، فاطمه. (1400). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر سلامت معنوی و فشار خون بیماران همودیالیزی شهرستان گرگان. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، ۸(۵): 94-81.
عرب زاده، احمد؛ نعمتی، معصومه؛ ترکمان منش، ارسطو؛ فرامرزی، فریده. (1400). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیکی بر افزایش شفقت خود و بهزیستی ذهنی و کاهش فشارخون افراد وابسته به مواد. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، ۱۵(۶۲): 288-261.
کیانی، سیاوش؛ صباحی، پرویز؛ مکوند حسینی، شاهرخ؛ رفیعی نیا، پروین؛ آل بویه، محمودرضا. (1399). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی ‏بر پذیرش ‏و تعهد و درمان شناختی - رفتاری مثبت‏نگر بر آشفتگی‏های روانشناختی بیماران مبتلا به درد مزمن. فصلنامه علمی- پژوهشی روانشناسی سلامت، 9(36): 150-133.
کلباسی، رزیتا؛ حاتمی، محمد؛ صیرفی، محمدرضا؛ حاکمی، منیرالسادات؛ ثابت، مهرداد. (1400). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش/تعهد بر کیفیت زندگی و نوسانات شاخص فشارخون بیماران همودیالیز. ابن سینا، ۲۳(۱): 34-25.
گلی، زهرا سادات؛ میرصفی فرد، لیلاسادات. (1400). نقش باورهای فراشناختی و تاب آوری در پیش بینی سازگاری زناشویی در دو گروه بیماران مبتلا به درد مزمن و بهنجار. سنجش و پژوهش در مشاوره و روانشناسی کاربردی، ۳(۳): ۶۳-۵۵.
ملک­پور، مینا؛ گرجی، یوسف؛ محمودنیا، لیلا. (1402). اثربخشی هیپنوتراپی بر کاهش میزان درد در بیماران مبتلا به مشکلات کلیوی، منتشر شده در اولین همایش ملی زیستن با کیفیت از منظر روانشناسی، مشاوره و مددکاری اجتماعی، خمینی شهر.
محققی، حسین؛ مهدی خانلو، مسلم؛ پارسی نژاد، زهرا؛ عاشوری، اعظم. (1399). اثربخشی رفتاردرمانی دیالکتیک بر خودکارآمدپنداری درد و اجتناب تجربه‌ای مادران مبتلا به سندروم روده تحریک‌پذیر. مجله علوم روانشناختی، ۱۹(۸۸): ۴۴۹-۴۳۹.
نصرآبادی، طاهره؛ فتاح مقدم، لادن؛ واقفی، پونه. (1400). تأثیر ذهن‌آگاهی بر شادی و تاب‌آوری بیماران دیالیزی. مجله پرستاری و مامایی، ۱۹(۱۰): ۸۲۱-۸۱۰.
نجارنصب، سمیه؛ دشت بزرگی، زهرا. (1398). تاثیر مصاحبه انگیزشی بر سبک زندگی ارتقاء دهنده سلامت و فشار خون زنان مبتلا به اختلال خوردن. روانشناسی سلامت، 8(31): 118-103.
Asarnow, J. R., Berk, M. S., Bedics, J., Adrian, M., Gallop, R., Cohen, J., Korslund, K., Hughes, J., Avina, C., Linehan, M. M., & McCauley, E. (2021). Dialectical Behavior Therapy for Suicidal Self-Harming Youth: Emotion Regulation, Mechanisms, and Mediators. Journal of American Acad Child Adolesc Psychiatry, 60(9): 1105-1115.
Hesse, C., Pauley, P., & Frye-Cox, N. (2015). Alexithymia and Marital Quality: The Mediating Role of Relationship Maintenance Behaviors. Western Journal of Communication, 79(1): 45–72.
Izadi, R., Abedi, M. (2015). Acceptance and Commitment Therapy. 4thed, Tehran, Junglepub .73-150.
Intarakamhang, U., Macaskill, A., & Prasittichok, P. (2020). Mindfulness interventions reduce blood pressure in patients with non-communicable diseases: A systematic review and meta-analysis. Journal of Hypertension, 6(1): 38-44.
Kraaij, V., & Garnefski, N. (2019). The behavioral emotion regulation questionnaire: Development, psychometric properties and relationships with emotional problems and the cognitive emotion regulation questionnaire. Journal of Personality and Individual Differences, 137(4): 56-61.
Lameire, N., Levin, A., Kellum, J., Cheung, M., Jadoul, M., Winkelmayer, W. (2021). Harmonizing acute and chronic kidney disease definition and classification: Report of a Kidney Disease: Improving Global Outcomes (KDIGO) Consensus Conference. Journal of Kidney International, 100(3): 516-526.
McKay, M., Wood, J. C., & Brantley, J. (2019). The dialectical behavior therapy skills workbook: Practical DBT exercises for learning mindfulness, interpersonal effectiveness, emotion regulation, and distress tolerance. New Harbinger Publications.
Morsa, M., Lombrail, P., Boudailliez, B., Godot, C., Jeantils, V., Gagnayre, R. (2018). qualitative study on the educational needs of young people with chronic conditions transitioning from pediatric to adult care. Patient Prefer Adherence, 12(1): 264-269.
Ouyang, Q., Yang, F., Wu, H., Tang, S., Peng, X., Li, Y., Wang, J. (2023). The Effects of Dialysis Modality and Emotional Distress on Fatigue in Patients Undergoing Dialysis. Blood Purif. 52(9-10):751-758. 
O'Loughlin, I., & Newton-John, T. R. (2019). ‘Dis-comfort eating’: An investigation into the use of food as a coping strategy for the management of chronic pain. Appetite, 140(1): 288-297.
Peters, K., Killinger, K., Jaeger, C., Chen, C. (2018). Pilot Study Exploring Chronic Pudendal Neuromodulation as a Treatment Option for Pain Associated with Pudendal Neuralgia. Low Urin Tract Symptoms, 7(3): 138-42.
Rouhi, M., Manzari Tavakoli A., Tajrobehkar, M. (2023). Comparing the effectiveness of acceptance and commitment therapy and dialectical behavioral therapy on coherent self knowledge, emotional regulation and life quality of hemodialysis patients. Shenakht Journal of Psychology and Psychiatry, 10(2): 131-146.
Sajadi, A., Farahani, F., Esmaeelpour zanjani, B., Dormanesh, B., Zare, M. (2010). Effective factors on fatigue in patients with chronic renal failure undergoing hemodialysis. Iranian Journal of Critical Care Nursing, 3(1): 33-38.
Tarca, B., Jesudason, S., Wycherley, T., Leu, R., Ovenden, M., Meade, A., Bennett, P., Boyle, T., Ferrar, K. (2023). Ecological Momentary Assessment to Explore Fatigue, Mood, and Physical Activity Levels in People Receiving Peritoneal Dialysis. Kidney Int Rep, 9(3): 601-610.  
White, R., Bethell, A., Charnock, L., Leckey, S., Penpraze, V. (2021). Acceptance and commitment approaches for athletes’ wellbeing and performance. Journal of Cham: Palgrave Macmillan, 1(3): 27-39.
Yu, JY., Kim, J., Hong, C., Lee, K., Cho, N., Park, S., Gil, H., Lee, E. (2021). Psychological distress of patients with end-stage kidney disease undergoing dialysis during the 2019 coronavirus disease pandemic: A cross-sectional study in a University Hospital. PLoS One, 3(12): 260-269. 
Zettle, R. (2020). Acceptance and commitment therapy for depression. Curr Opin Psychol, 2(1): 65-79.