کارآیی آموزش فرزندپروری مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر ابعاد سلامت عمومی والدین دارای کودک بیش‌فعال– کمبود توجه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه پژوهشی دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

2 دکتری روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران

3 دکتری مشاوره، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر آموزش فرزندپروری مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر سلامت عمومی و مؤلفه‌های آن (نشانه‌های جسمانی، بی‌خوابی و اضطراب، افسردگی و اختلال در کارکرد اجتماعی) در والدین دارای کودک مبتلا به اختلال بیش‌فعالی-کمبود توجه بود. بدین منظور از طرح شبه‌آزمایشی پیش آزمون – پس آزمون با گروه گواه استفاده شد. نمونه شامل 30 نفر از والدین دانش‌آموزان دختر مقطع ابتدایی مبتلا به اختلال بیش‌فعالی-کمبود توجه بود که با نمونه‌گیری هدفمند به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و گواه جایگزین شدند. هر دو گروه در پیش آزمون با پرسش‌نامه کانرز به همراه مصاحبه بالینی و پرسشنامه سلامت عمومی ارزیابی شدند. سپس برنامه آموزش فرزندپروری مبتنی بر ذهن‌آگاهی، به مدت 8 جلسه 2 ساعته بر روی گروه آزمایش اعمال گردید. هر دو گروه مجدد در پس آزمون ارزیابی شدند. داده‌ها با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی) میانگین و انحراف معیار)، آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و نشان دادند که آموزش فرزندپروری مبتنی بر ذهن‌آگاهی منجر به تفاوت معنادار آماری(0/01>p) بین مراحل پیش و پس از آزمون در نمره کلی سلامت عمومی و تمام مولفه های آن از جمله نشانه‌های جسمانی، بی‌خوابی و اضطراب، افسردگی و اختلال در کارکرد اجتماعی شد. با توجه به اثربخش بودن استفاده از برنامه فرزندپروری مبتنی بر ذهن‌آگاهی در افزایش سلامت عمومی والدین دارای کودک مبتلا به اختلال بیش‌فعالی-کمبود توجه، آموزش این برنامه در راستای کاهش فشار روانی این گروه از افراد جامعه پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Mindfulness-Based Parenting Education on the General Health of Parents with a Attention Deficit Hyperactive Disorder

نویسندگان [English]

  • Tahereh Nori 1
  • Seyedeh Khadijeh Moradiani Gizehroud 2
  • Hadis Cheraghian 3
1 Member of Amin University of Law Enforcement Sciences, Tehran, Iran.
2 Ph.D. in Educational Psychology, Department of Psychology, Lorestan University, Lorestan, Iran
3 Ph.D. in Counseling, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the effect of mindfulness-based parenting education on general health and its components (physical symptoms, insomnia and anxiety, depression and social dysfunction) in parents with a child with ADHD. There was a lack of attention. For this purpose, a pre-test-post-test quasi-experimental design with a control group was used. The sample consisted of 30 parents of female elementary school students with attention deficit hyperactivity disorder who were randomly assigned to the experimental and control groups by purposive sampling. Both groups were assessed in the pretest using the Connors questionnaire along with clinical interview and general health questionnaire. Then, mindfulness-based parenting education program was applied to the experimental group for 8 sessions of 2 hours. Both groups were re-evaluated in the post-test. Data were analyzed using descriptive statistics (mean and standard deviation), multivariate analysis of covariance and showed that mindfulness-based parenting education led to a statistically significant difference (p<0.01). Between the pre- and post-test stages in the general score of general health and all its components including physical symptoms, insomnia and anxiety, depression and social dysfunction. Considering the effectiveness of using mindfulness-based parenting program in increasing the general health of parents with children with attention deficit hyperactivity disorder, teaching this program to reduce the stress of this group of people in the community is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attention-deficit/hyperactivity disorder
  • mindful Parenting program
  • general health

مراجع

بخشی سورشجانی، لیلا (1397). بررسی اثربخشی آموزش مادر برکاهش اختلال نارسایی توجه- بیش فعالی در کودک و افسردگی مادر. مجله پژوهش پرستاری،13(2)، 32-25.
تقوی، سید محمدرضا(1380). بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه سلامت عمومی(G.H.Q). 398-381.(4)5.
کجباف، محمدباقر؛ شیرازی تهرانی، علیرضا؛ میردریکوند، فضل اله؛ مظاهری، مصطفی(1394). اثربخشی آموزش مدیریت رفتاری والدین بر سلامت عمومی مادران کودکان بیش فعال. خانواده پژوهی،11(41)،103-122.
قلی‌پورکویچ، صالح؛ لیوارجانی، شعله؛ داوود، حسینی نسب(1398). اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر علائم نقص توجه/بیش فعالی و تعلل ورزی تحصیلی نوجوانان مبتلا به اختلال نقص توجه/ بیش فعالی. طب توانبخشی، 2(8)، 106 -118.
طالبی، سمیه؛ عظیمی لولتی، حمیده؛ شفاعت، عارفه؛ یزدانی پراتی، جمشید؛ جنتی، یداله(1397). تاثیر آموزش مبتنی بر ذهن آگاهی بر سرمایه روان شناختی والدین کودکان کم توجه/ بیش فعال. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران، 28 (70)،107-119.
مرادیانی گیزه رود، سیده خدیجه؛ میردریکوند، فضل اله؛ حسینی رمقانی، نسرین السادات؛ مهرابی، مهناز(1395). اثربخشی آموزش فرزندپروری مبتنی بر ذهن‌آگاهی بر اضطراب، افسردگی و پرخاشگری مادران دارای کودک مبتلا به اختلال لجبازی نافرمانی. ارمغان دانش، 6(21)، 509-576.
هاشمی ملکشاه، شهناز؛ علیزاده، حمید؛ پزشک، شهلا؛ سهیلی، فریبا(1395). اثربخشی آموزش والدین با رویکرد آدلری بر کارکردهای اجرایی کودکان با اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی. تازه های علوم شناختی،4(18)،88-99.
Adimora, D., Nwokenna, E., Omeje, J., Umeano, C. (2015) Parenting Styles and Attention Deficit Hyperactivity Disorder as Correlates of Academic Adjustment of In-School Adolescents in Enugu State, Nigeria. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 205(14) ,702-708.
Bögels, M., Hellemans, J., van Deursen, S., Römer, M., and van der Meulen, R. (2014). Mindful parenting in mental health care: effects on parental and child psychopathology, parental. stress, parenting, co-parenting and marital functioning. 5(2), 536–551.
Brown, K., Ryan, R., Creswell, J. (2007) Mindfulness: Theoretical foundations and evidence for its salutary effects. Psychological inquiry, 18(4), 21-37.
Bögels, S., Restifo, K. (2013) Mindful parenting: A guide for mental health practitioners. Springer Science & Business Media.
Grossman, P., Niemann, L., Schmidt, S., Walach, H. (2004) Mindfulness-based stress reduction and health benefits: A meta-analysis. Journal of psychosomatic research, 57(1) ,35-43
Liang, S., Lee, C., Kelsen, A., & Chen, V. (2021). Health-related quality of life in mothers of children with attention deficit hyperactivity disorder in Taiwan: The roles of child, parent, and family characteristics. Research in Developmental Disabilities,113(10), 1-14.
Robert, F., Asarnow, N.,  Robert, E.(2021). Association of Attention-eficit/Hyperactivity Disorder Diagnoses WithPediatric Traumatic BrainInjury. JAMA Psychiatry, 175(10), 1009-1016.
Raiker, J. S. (2021). Editorial: Instrumental Learning in Children with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A Rewarding Review Incentivizing Future Research. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 60(11),1342–1344.
Stahl, B., Goldstein, E. (2010) A mindfulness-based stress reduction workbook. New Harbinger Publications.
Speerforck, S., Hertel, Johannes., Stolzenburg, S., Grabe, H., Carta, M., Angermeyer, C., Schomerus, G. (2019). Attention Deficit Hyperactivity Disorder in Children and Adults: A Population Survey on Public Beliefs. Journalof AttentionDisorders, 25(6),11-1.
Si, Y., Ma, C., Zhang, J.  (2020).  Factors Influencing Parenting Stress among Chinese Families of Children with Attention-Deficit/ Hyperactivity Disorder. Children and Youth ServicesReview, 19(4),26-1.
Theule, J., Wiener, J., Rogers, M., Marton, I. (2011).  Predicting parenting stress in families of children with ADHD: Parent and contextual factors. Journal of Child and Family studies, 20(5), 640-647.
Zaidman-Zait, A., Shilo, Iris. (2018). Parental ADHD Symptoms and Inhibitory Control in Relation to Parenting Among Mothers of Children with and Without ADHD. Journal of Attention Disorders, 25(3),14-1.
zaslan, A., & Yıldırım, M. (2021). Internalized stigma and self esteem of mothers of children diagnosed with attention deficit hyperactivity disorder. Children’s HealthCare, 50(3), 312–324.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 14 اسفند 1400
  • تاریخ بازنگری: 27 فروردین 1401
  • تاریخ پذیرش: 11 اردیبهشت 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار