اثربخشی آموزش راهبردهای خودگردان فراشناختی بر مؤلفه‌های تعلل‌ورزی تحصیلی و هیجانات منفی تحصیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای تخصصی روانشناسی تربیتی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران (نویسنده مسئول) Emial:rashidzadea@yahoo.com

2 استاد دانشگاه تبریز، گروه روانشناسی تربیتی، تبریز، ایران

3 استاد دانشگاه تبریز، گروه روانشناسی تربیتی ، تبریز، ایران

چکیده

هدف این پژوهش، تعیین اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری خودگردان فراشناختی بر مولفه‌های تعلل‌ورزی تحصیلی و هیجانات تحصیلی منفی دانش­آموزان دوره دوم متوسطه بود. طرح این پژوهش نیمه­آزمایشی از نوع پیش­آزمون و پس­آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ‌آماری این پژوهش شامل دانش­آموزان پسر دوره دوم متوسطه شهر تبریز بود که در سال تحصیلی 97-96 مشغول به تحصیل بودند. نمونه آماری این پژوهش شامل80 نفر از دانش‌آموزان دارای تعلل‌ورزی تحصیلی و هیجانات منفی تحصیلی بالا بودند که از طریق مطالعه مقدماتی و سرند‌ کردن و با استفاده از نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب  شدند و با استفاده از روش جایگزینی هدفمند در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. برای جمع‌آوری اطلاعات از مقیاس تعلل‌ورزی تحصیلی (APQ) و مقیاس هیجانات تحصیلی (AEQ) و برای تحلیل داده‌ها از تحلیل کوواریانس چندمتغیره (MANCOVA) استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش راهبردهای خودگردان فراشناختی موجب کاهش مؤلفه‌های تعلل‌ورزی تحصیلی و هیجانات منفی تحصیلی می­شود. نتایج این پژوهش، اهمیت استفاده از راهبردهای یادگیری خودگردان‌فراشناختی را به عنوان یکی از منابع اصلی و مداخله‌گر مهم در فراهم کردن زمینه آموزش مؤثر و بهبود مولفه‌های تعلل‌ورزی تحصیلی و هیجانات تحصیلی برای دانش­آموزان آشکار ساخت. این پژوهش دارای تلویحاتی برای معلمان، مربیان و مشاوران مدرسه است که می‌توانند ازنتایج آن برای بهبود پیشرفت دانش­آموزان و کاهش تعلل‌ورزی و هیجان‌های منفی دانش‌آموزان استفاده نمایند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Metacognitive Selfreguleted Learning Strategies Training in Academic Procrastination and Academic Negative Emotions

نویسندگان [English]

  • Abdollah Rashidzade 1
  • Eskandar Fathiazar 2
  • Rahin Badri Gharghari 2
  • Touraj Hashemi 3
1 Ph.D, Educatinal Pshycology, Tabriz University, Tabriz, Iran (Corresponding Author) , Email:rashidzadea@yahoo.com
2 Ph.D, Professor, Educational Psychology, University of Tabriz, Tabriz, Iran
3 Ph.D, Professor, Educational Psychology, University of Tabriz, Tabriz, Iran
منابع
رضایی، اکبر (1395). رابطه باورهای معرفت شناختی، هیجان­های تحصیلی و خودکارآمدی با رویکردهای یادگیری سطحی و عمقی دانشجویان. دو  فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری. 4(8). 58-80. 
سپهریان‌آذر، فیروزه و امجد اقبالی (1394). رابطۀ سبک‌های یادگیری کلب و هیجان‌های مثبت و منفی تحصیلی با یادگیری خودگردان. فصلنامه علمی - پژوهشی، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی. 2(8). 17-30.
شکری، امید و زینب فلسفین (1393). روابط ساختاری بین اسنادهای علی، هیجان­های تحصیلی و خود نظم­جویی تحصیلی در دانشجویان. فصلنامه روانشناسی شناختی. 2(2).46-58.
شهیدی، لاله و غلامرضا منشئی (1394). اثر بخشی آموزش مبتنی بر فراشناخت، بر تنظیم هیجانی و هیجان تحصیلی ریاضی دانش­آموزان دوره متوسطه دوم. فصلنامه تازه­های علوم شناختی. 17(3).30-37.
عرب‌زاده، مهدی؛ کدیور، پروین؛ فرزاد، ولی‌اله؛ نیکدل، فریبرز و جواد کاووسیان (1392). بررسی نقش واسطه­ای هیجان‌های تحصیلی در ارتباط میان اهداف پیشرفت و راهبردهای خود‌گردانی یادگیری در دانش­­آموزان. مجله مطالعات آموزش و یادگیری. 5(2). 113-136.
عینی‌پور، جواد؛ بدری، رحیم؛ واحدی، شهرام و منصور بیرامی (1394). پیش­بینی تعلل‌ورزی تحصیلی براساس سبک­های عاطفی. فصلنامه روانشناسی تربیتی.12(39).81-95.
فتحی، آیت­اله؛ فتحی‌آذر، اسکندر؛ بدری­گرگری، رحیم و میرمحمود میرنسب (1394). اثربخشی آموزش راهبردهای کاهش تعلل‌ورزی تحصیلی در تعلل‌ورزی تحصیلی دانش­آموزان متوسطه شهر تبریز. نشریه علمی - پژوهشی آموزش و ارزشیابی. 8(30). 45-57.
صمدی­پور، اعظم (1396). بررسی تأثیرات آموزش پیشرفته و کنترل بر اهمال­کاری دانش­آموزان دبیرستان. مجله مدیریت، اقتصاد و  حسابداری. 42(1). 302-293.
ظنی­پور، آذین؛ قاسمی جوبنه، رضا؛ موسوی، سیدولی‌اله و مریم­السادات حسینی صدیق (1395). رابطه بین ذهن‌آگاهی و تنظیم هیجان با تعلل‌ورزی تحصیلی دانشجویان. مجله راهبردهای آموزش در علوم پزشکی. 9(2). 134-141.
قدم­پور، ویس؛ کرمی، حسنعلی و حسین وجدان­پرست (1396). الگوی ساختاری عزت­نفس، انگیزش و خودنظم­جویی شناختی هیجان بر تعلل­ورزی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان تبریز. فصلنامه پژوهش­های نوین روان­شناختی، 12(47).223-240.
گزیدری، ابراهیم؛ لواسانی، مسعود غلامعلی و جواد اژه­ای (1394). رابطه هویت تحصیلی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی با اهمالکاری تحصیلی در میان دانش­آموزان. مجله روانشناسی. 19(4). 346-362.
گلستانی بخت، طاهره و مهناز شکری (1392) رابطه تعلل­ورزی (اهمال کاری) با باورهای فراشناختی. دو فصلنامه علمی پژوهشی شناخت اجتماعی. 2(3). 89-100.
نیکدل، فریبرز؛ کدیور، پروین؛ فرزاد، ولی­اله؛ عربزاده، مهدی و جواد کاووسیان (1391). رابطه خودپنداره تـحصیلی، هیـجان­های تـحصیلی مثبت و منفی با یادگـیری خودگردان در دانش­آموزان. فصلنامه  روان­شناسی کاربردی. 6(1). 103-119.     
یعقوبی، ابوالقاسم؛ قلائی، بهروز؛ رشید، خسرو و رسول کردنوقابی (1394). عوامل مرتبط با تعلل‌ورزی تحصیلی. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 11(37). 161-185.         
Balkis, M., Duru., E. (2009). Prevalence of Academic ProcrastinatioBehavior   Among preservice Teachers, and its Relationship with Demographics andindividual preference. Journal of Theory and practice in Education, 5 (1), 18 ˚ 32.
Bush, A.M. (2006). What Comes Between Classroom Community and Academic Emotions: Testing a Self-Determination Model of Motivation in the College Classroom, Doctoral Dissertation, University of Texas.
DePaola, M., & Scoppa, V. (2014). Procrastination, Academic Success and the Effectiveness of a Remedial Program. IZA Discussion Paper, 8021, 1-24.
Gieselmann, A., Pietrowsky, R. (2016). Treating procrastination chat-based versus face-to-face: An RCT evaluating the role of self-disclosure and perceivedcounselor's characteristics. Computers in Human Behavior 54: 444-452.
Haga, S.M., Kraft, P., & Corby, E-M. (2009). Emotion regulation: Antecedents and well-Being outcomes of cognitive reappraisal and expressive suppression in cross-culturalsamples. Journal of Happiness Stud, 10, 271–291.
Hen, M., Goroshit, M. (2014). Academic procrastination, emotional intelligence, academic self-efficacy, andGPA: a comparison between students with andwithout learning disabilities. J Learn Disabil. 2014; 47(2): 116-24.
Hussain, I., & Sultan, S. (2010). Analysis of procrastination among university students.Social and Behavioral Sciences, 5, 1897–1904.
Kandemir, M. (2014). Reasons of academic procrastination: self- regulation, academic self-efficacy, life satisfaction and demographics variables. Social and Behavioral Science. 152, 188–193.
Kim, Ch., & Hodges, Ch.B. (2012). Effects of an emotion control treatment on academic emotions, motivation and achievement in an online mathematics course. Instructional Science. 40(1), 173–192.
Kim, K.R., & Seo, E.H. (2015). The relationship between procrastination and academic performance: A meta-analysis. Personality and Individual Differences, 82, 26-33.
Klassen,R., Krawchuk, L., Rajani, S.(2008). Academic procrastination of undergraduates: Low self-efficacy to self-regulate predicts higher levels of procrastination. Contemporary Educational Psychology. 33 (2008) 915–931.
Linnenbrink- Garcia, L., & Pekrun, R. (2011). students emotions and academic engaaement: Introduction to the special issue. Contemporary Educational Psychology, 32, 0, 0-21.
Malmivuori, M-L. (2006). Affect and self- regulation. EducationalStudies in Mathematics, 63, 149-164.
Mouratidis, A., Vansteenkiste, M., Lens, W., & Vanden Auweele, Y. (2009). Beyond positive and negative affect: Achievement goals anddiscrete emotions in the elementary physical education classroom.Psychology of Sport and Exercise, 10(3), 336–343.
Olubasayo, M., & Otedola, M. (2010). Academic procrastination in mathematics: Causes,dangers and implications  of counselling for effective learning. International  EducationStudies, 3 (3), 205- 210.
Pekrun, R., Lichtenfeld, S., Marsh, H.W., Murayama, K., & Goetz, T. (2017). Achievement Emotions and Academic Performance: Longitudinal Models of Reciprocal Effects. Child development. [Epub ahead of print].
Pekrun, R., Cusack, A., Murayama, K., Elliot, A.Thomas, K. (2014). The power of anticipatedfeedback: Effects on students’ achievement goals and achievement emotions. Learning and Instruction, 29, 115-124.
Pekrun, R., Goetz, T., Frenzel, AnneC., Barchfeld,P.,and Perry, Raymond P. (2011) .Measuring emotions in students’ learning and performance: The AchievementEmotions Questionnaire (AEQ). Contemporary Educational Psychology, 36, 36-48.
Pekrun, R., Goetz, T., & Perry, R.P. (2005). Academic Emotions Questionnaire (AEQ) user’s manual. Munich, Germany: University of Munich, Department of Psychology.
Pintrich, P.R. (2004). A conceptual framework for assessing motivation and self-regulating learning in colledge students. Educational Psychology Review, 16, 385-407.
Rebetez, M,. Rochat, L. & Linden, M., (2015). Cognitive, emotional, and motivational factors related to procrastination: A cluster analytic approach.Personality and Individual Differences. 76: 1–6.
Rosário, P., Costa, M., Carlos, J., González-Pienda, J., Solano, P., & Valle, A. (2009).Academic procrastination: Associations with personal, school, and family variables, The Spanish Journal of Psychology, 12 (1), 118-127.
Rosea, J.R., McGuire. S., & d Gilberta, L. (2015). Emotion Coaching - a strategy for promoting behaviouralself-regulation in children/young people in schools: A pilotstudy The European Journal of Social and Behavioural SciencesEJSBS Volume XIII (eISSN: 2301-2218).
Rozental A, Forsell E, Svensson A, Forsstrom D,Andersson G, Carlbring P.(2015). Differentiating Procrastinators from Each Other: A Cluster Analysis.Cogn Behav Ther. 2015; 44(6): 480-90.
San, S.L,. Roslan.S.B,. & Sabouripour.F.(2016) Relationship between Self-       Regulated Learning  and  Academi Procrastination. American Journal of Applied Sciences 2016, 13 (4): 459.466 DOI: 10.3844 /ajassp.2016.459.466.
Schutz, P., & Pekrun, R. (2007). Emotion in education. San Diego: Elsevier Academic.
Solomon, L.J. & Rothblum, E. D. (1984). Academic procrastination: frequency       and cognitive- behavioral correlates. Journal of Counseling Psychology, 31, 503–509.
Stein, J. (2010). Emotional self-Regulation a critical component of executive function. In L.Meltzer (Ed.), Promoting Executive Function in the Classroom (pp. 175-201). Th Guilford Press.
Spada. M., Hiou. K., Nikcevic .A. (2006) Metacognitions, emotions, and procrasti nation. Journal of Cognitive Psycho therapy 2006; 20(3): 319–26.
Sirois, F., & Pychyl, T. (2014). Procrastination and the priority of short-term mood regulation: Consequences for future self. Social and Personality Psychology Compass, 9, 115–109.
Valinasab, S. & Zeinali, A (2018). The mediational pathway among academic emotions, self-regulated learning, and academic motiva with academic achievement of high school students. Internat ional Journal of Educational and Psychological Researches. April 4, 2018, IP: 185.131.142.137]
Villavicencio, F.T. & Bernardo, A.B.I. (2013). Positive academic emotions moderate the relationship between self-regulation and academic achievement. British Journal of Educational Psychology, 83, 329–340.
Wolters, C. (2010). Self-Regulated Learning and the 21 Century Competencies. Journal of Educational Psychology, 122:171–186.
Yamada, M., Goda, K., Matsuda, T., Kato, H. and Miyagawa, H. (2015). The relation amonge self-regulated learning, procrastination, and learningbehaviors in blended learning environment. 12th International Conference on Cognition and Exploratory Learning in Digital Age (CELDA 2015).
You, J.W., & Kang, M. (2014). The role of academic emotions in the relationship between perceived academic control and self-regulated learning in online learning. Computers & Education, 77, 125-133.
Zimmerman, BJ. (2015). Self- regulated learning: Theories, Measures, and outcomes, University of New York, NY, USA.