تأثیر دستکاری انگیزشی بر حساسیت و سوگیری پاسخ افراد ریسک‌پذیر در مقایسه با افراد محافظه‌کار: تحلیل مبتنی بر نظریه تشخیص علامت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه روانشناسی دانشگاه تبریز

2 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

3 کارشناس ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

4 دانشجوی دکترای علوم اعصاب شناختی، دانشگاه تبریز

چکیده

نظریه تشخیص علامت دو جز اساسی را در موقعیت­های علامت­یابی مطرح نموده است: جز ادراکی که به بررسی تاثیر ارائه علامت بر ادراک مشاهده­گر می­پردازد و جز تصمیم­گیری که با سوگیری پاسخ (ملاک) وی در ارتباط است. مبتنی بر نظریه مذکور، در پژوهش حاضر، به بررسی تأثیر دستکاری انگیزشی بر حساسیت و سوگیری پاسخ افراد ریسک­پذیر پرداخته شده است. تعداد 34 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد تبریز به صورت نمونه­گیری هدفمند، بر اساس نمرات کسب شده در پرسشنامه هیجان­خواهی زاکرمن و پرسشنامه تکانشگری آیزنک، انتخاب و در دو گروه ریسک­پذیر (9 نفر مرد و 8 نفر زن) و محافظه­کار (8 نفر مرد و 9 نفر زن) قرار گرفتند و تکالیف کامپیوتری مربوط به دستکاری انگیزشی بر روی آنها اجرا شد. نتایج با استفاده از روش مبتنی بر نظریه تشخیص علامت و تحلیل واریانس دوراهه ترکیبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته­ها بیانگر آن است که افراد ریسک­پذیر در تکالیف با امتیاز پایین، و افراد محافظه کار در تکالیف با امتیاز بالا حساسیت پاسخ بالاتری داشته­اند. از آنجا که دستکاری نرخ بر حساسیت پاسخ اثر داشته؛ حساسیت پاسخ افراد در تکالیف با نرخ پایین، بیشتر از تکالیف با نرخ بالا بوده است. دستکاری امتیاز بر میزان سوگیری پاسخ افراد و گروه­ها تأثیر نداشته است. اما سوگیری پاسخ افراد در تکالیف نرخ بالا کمتر از سوگیری پاسخ آنها در تکالیف مربوط به نرخ پائین بوده است. همچنین افراد ریسک­پذیر در تکالیف مربوط به نرخ پایین و افراد محافظه کار در تکالیف با نرخ بالا، ملاک بسیار محافظه کارانه­تری اتخاذ نمودند. می­توان نتیجه گرفت که متغیرهای شخصیتی در تعامل با متغیرهای انگیزشی بر سوگیری و حساسیت پاسخ افراد تأثیر می­گذارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Motivational Manipulation Effect on Sensitivity and Response Bias on Risky as Compared with Conservative People: A Signal Detection Theory Based Analysis

نویسندگان [English]

  • Mohammad ali Nazari 1
  • Gholamreza Gol Mohammadnezhad 2
  • Zarifeh Pourali 3
  • Amin Asadol’lah Pour 4
چکیده [English]

Signal detection theory (SDT) has consisting of two basic components: A perceptual component, which has to do with the effect of presenting a signal on an observer's perception, and a decision component (criteria), which has to do with an observer's use of response criteria. In the present study, the effect of motivational manipulating has been investigated on the sensivity and response bias in risky people. 34 students of Tabriz Azad University were selected by convenience sampling. Based on scores in the Zuckerman sensation seeking and Eysenck impulsivity questionnaires they were put in risky (9 males and 8 females) and conservative (8 males and 9 females) groups and computer tasks related to the motivational manipulation was performed on them. The results were analyzed by the use of SDT and mixed two-way analysis of variance.
Findings indicated that risky indiviuals in tasks with low scores and conservative indiviuals in task with high scores have had high response discrimination. Since manipulating of ratio affected the response sensitivity; people's discrimination has been more in tasks with low rates than in high rate ones.  Score manipulation has affected neither indiviuals nor group’s response bias. But indiviual's response bias in high rate tasks has been less than the low rate ones. As well as risky indiviuals in tasks with low rates, and conservative indiviuals in tasks with high rates, have had a more conservative criterion. So it can be concluded that personality variables in dealing with motivational variables affect response sensitivity and bias.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Signal detection theory
  • Response bias (beta)
  • Discrimination (d prime)
  • Motivational manipulation
  • Risk-taking